ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୬-୧: ସାମଗ୍ରୀ ଏବଂ ସେବା ଟିକସ (ଜିଏସ୍ଟି) ଲାଗୁ ହେବା ପରେ ସରକାର ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା କ୍ଷତିପୂରଣ ବନ୍ଦ କଲେ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକର ମୋଟ୍ ରାଜସ୍ବ ୧.୨୩ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା କମିବା ନେଇ ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହଟିବା ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ଜିଏସ୍ଟି (ଏସ୍ଜିଏସ୍ଟି) ସଂଗ୍ରହ ଲଗାତାର କମିଲେ ଓଡିଶା ସମେତ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଏହା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହେବେ। ପ୍ରମୁଖ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ପଞ୍ଜାବ, ଗୋଆ, ଛତିଶଗଡ, କର୍ନାଟକ ରହିଛନ୍ତି। ସେହିଭଳି ହିମାଞ୍ଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ, ତ୍ରିପୁରା, ମେଘାଳୟ ଭଳି ଛୋଟ ରାଜ୍ୟ ରାଜସ୍ବ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏଭଳି କ୍ଷତି ସାମ୍ନା କରିବେ ବୋଲି ଅର୍ଥନୈତିକ ଥିଙ୍କ ଟ୍ୟାଙ୍କ ଏନ୍ଆଇପିଏଫ୍ପି ପକ୍ଷରୁ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି।
୨୦୧୭ ଜୁଲାଇ ପହିଲାରୁ ଦେଶରେ ନୂଆ ପରୋକ୍ଷ ଟିକସ ଲାଗୁ ହେବା ପରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକୁ ରାଜସ୍ବ ଜନିତ କ୍ଷତି କ୍ଷେତ୍ରରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ୫ ବର୍ଷ ଯାଏ କ୍ଷତି ପୂରଣ ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିଲା। ୫ ବର୍ଷକୁ ଟ୍ରାଞ୍ଜିଶନ ସମୟ କୁହାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଏହା ୨୦୨୨ ଜୁନ ୩୦ରେ ଶେଷ ହେଉଛି। ଯଦି ୨୦୨୨ ଜୁନରେ କ୍ଷତି ପୂରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସରକାର ହଟାଇ ଦିଅନ୍ତି ତେବେ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକ ୧,୦୦,୭୦୦ କୋଟିରୁ ୧,୨୩,୬୪୬ କୋଟି ମଧ୍ୟରେ ରାଜସ୍ବ ଅନ୍ତର ସାମ୍ନା କରିବେ। ଏହା ଟିକସ ରାଜସ୍ବ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଭରଷାଯୋଗ୍ୟ ଡାଟା ଉତ୍ସ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକ ସେମାନଙ୍କ ଯୋଜନା ବାବଦ ଖର୍ଚ୍ଚ ଉଠାଇବାକୁ ହେଲେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଟିକସ ଉତ୍ସଠାରୁ ଆବଶ୍ୟକ ପରିମାଣର ଟିକସ ସଂଗ୍ରହ କରିବାକୁ ପଡିବ କିମ୍ବା ରାଜ୍ୟଙ୍କୁ ନିଜର ଯୋଜନା ବାବଦ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ କାଟ କରିବାକୁ ପଡିବ। କାରଣ ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ ବନ୍ଦ ହେଲେ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକୁ ଏକ ପ୍ରକାରର ଝଟକା ଲାଗିବ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଇଛି।
ଏବେ ଜିଏସ୍ଟି ରାଜସ୍ବ ସଂଗ୍ରହ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି। ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ ଦେବା ଲାଗି ଅର୍ଥର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ କ୍ଷତିପୂରଣ ସେସ୍ ବାବଦ ସଂଗ୍ରହ ହେଉଥିବା ଟିକସ ମଧ୍ୟରେ ବଡ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଛି। ଏହା ଫଳରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ରାଜ୍ୟଗୁଡିକୁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ ଦେବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେଉନାହାନ୍ତି। ଏହାକୁ ନେଇ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରୁଛନ୍ତି। ଏଭଳି ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟାକୁ ନଜରରେ ରଖି ରାଜ୍ୟଗୁଡିକ ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ ସମୟ ସୀମା ୨୦୨୪-୨୫ ଯାଏ ବଢାଇବାକୁ ପଞ୍ଚଦଶ ଅର୍ଥକମିଶନଙ୍କୁ ନିବେଦନ କରିଛନ୍ତି। କ୍ଷତିପୂରଣ ସେସ୍ ଉଠିଲା ପରେ ଯଦି ରାଜ୍ୟଗୁଡିକୁ ରାଜସ୍ବ ଜନିତ ଝଟକା ଲାଗେ ତେବେ ଏହା ଦେଶର ବିତ୍ତୀୟ ପରିଚାଳନା, ସାମଗ୍ରିକ ଆର୍ଥତ୍କ ସ୍ଥିରତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ ବୋଲି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି। ସରକାର କ୍ଷତିପୂରଣ ପ୍ରଦାନ ସମୟଠାରୁ ଅଧିକ ସମୟ କ୍ଷତିପୂରଣ ପ୍ରଦାନ ନେଇ ଯଦି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରନ୍ତି ତେବେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଅବସ୍ଥାକୁ ଦେଖିଲେ ତାହା ପ୍ରତୀୟମାନ ହେଉନାହିଁ।
ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ
ରାଜ୍ୟଗୁଡିକୁ ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ ପ୍ରଦାନ ଲାଗି ଜିଏସଟି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଇବା ସମୟରେ ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ ସେସ୍ (ଜିଏସ୍ଟିସିସି) ଆସିଥିଲା। ଜିଏସ୍ଟି କ୍ଷତିପୂରଣ ପାଣ୍ଠି ଲାଗି ଅର୍ଥ ଯୋଗାଡ କେତେକ ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ଉପକର ବା ସେସ୍ ଲାଗୁ କରାଯାଇଛି। ଏହି ପାଣ୍ଠିକୁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ପରିଚାଳନା କରୁଛନ୍ତି।