ଡ. ବିକାଶ କୁମାର ଜେନା
୨୦୨୦ରେ ରୟାଲ ସ୍ବିଡେନ ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ଇମାନୁଏଲ୍ ଚାର୍ପେଣ୍ଟିଅର ଏବଂ ଜେନିଫର ଡୁଡନାଙ୍କୁ ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନରେ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ଦେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ଇମାନୁଏଲ୍ ଚାର୍ପେଣ୍ଟିଅର ୧୯୬୮ ମସିହାରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଜୁଭିସି-ସୁର-ଅର୍ଗରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ରୋଗ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଜ୍ଞାନ ବିଭାଗ ମ୍ୟାକ୍ସ ପ୍ଲାନ ୟୁନିଟ୍ ବର୍ଲିନ୍, ଜର୍ମାନୀର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ। ଜେନିଫର ଡୁଡନା ୧୯୬୪ ମସିହାରେ ଆମେରିକାର ଓ୍ବାଶିଂଟନ୍, ଡିସିରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେରିକାର କାଲିଫର୍ନିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଫେସର ତଥା ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ହାଓ୍ବାର୍ଡ ହ୍ୟୁଜ୍ ମେଡିକାଲ ଇନ୍ଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ର ପ୍ରଫେସର ଅଛନ୍ତି।
CRISPR-Cas9 ନାମକ ଜିନ୍ ଏଡିଟର ହେଉଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କର ଏକ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଆବିଷ୍କାର। ଯେତେବେଳେ ଇମାନୁଏଲ୍ ଚାର୍ପେଣ୍ଟିଅର୍ ଏବଂ ଜେନିଫର ଡୁଡନା ଷ୍ଟ୍ରେପ୍ଟୋକୋକସ୍ ଜୀବାଣୁର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ଉପରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କର ଧାରଣା ଥିଲା ଯେ ସେମାନେ ବୋଧହୁଏ ଏକ ନୂତନ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍(ପ୍ରତିଜୈବିକ) ବିକାଶ କରିପାରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ ସେମାନେ ଏକ ଆଣବିକ ଉପକରଣ ଆବିଷ୍କାର କଲେ, ଯାହା ଜେନେଟିକ୍ ପଦାର୍ଥରେ ଠିକ୍ ବିଭାଜନ କରିବାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରେ। ଏହି ଆବିଷ୍କାର ଜୀବନର ସଙ୍କେତକୁ ସହଜରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାରେ ସମ୍ଭବ କରିଛି। ଏହି ଆବିଷ୍କାରର ଠିକ୍ ଆଠବର୍ଷ ପରେ ଏହି CRISPR-Cas9 ଜେନେଟିକ୍ ଏଡିଟର୍ ଜୀବନ ବିଜ୍ଞାନକୁ ପୁନଃରୂପ ଦେଇଛି। ବାୟୋକେମିଷ୍ଟ ଏବଂ କୋଷ ଜୀବବିଜ୍ଞାନୀମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଭିନ୍ନ ଜିନ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ରୋଗର ପ୍ରଗତିରେ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଭୂମିକାକୁ ସହଜରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିପାରିବେ। ଗବେଷକମାନେ ଉଦ୍ଭିଦକୁ ଉଦ୍ଭିଦ ପ୍ରଜନନରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଦେଇପାରିବେ, ଯେପରି କି ଉଷ୍ମ ଜଳବାୟୁରେ ମରୁଡ଼ି ସହ୍ୟ କରିପାରିବାର କ୍ଷମତା ଇତ୍ୟାଦି। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନରେ ଏହି ଜିନ୍ ଏଡିଟର୍ ସହଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି। ନୂତନ କର୍କଟ ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ଆନୁବଂଶିକ ରୋଗକୁ କିପରି ଭଲ କରାଯାଇପାରିବ ସେ ସବୁ ଅଧ୍ୟୟନର ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ସହାୟକ ହେଉଛି।
ଜିନୋମ ଏଡିଟିଂ ପାଇଁ ଏକ ପଦ୍ଧତିର ବିକାଶ ଏକ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଏବଂ ଚମତ୍କାର ଆବିଷ୍କାର। ବିକାଶମୂଳକ ସମାଧାନ ଗବେଷକମାନଙ୍କୁ ଅନେକ ସମୟରେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରିଦେଇଥାଏ କିନ୍ତୁ ଏହା କିଛି ଅସାଧାରଣ ଥିଲା। ଭୂତାଣୁରୁ ସୁରକ୍ଷା ଭାବରେ ଷ୍ଟ୍ରେପଟୋକୋକି ବିକଶିତ ହୋଇଥିବା ଅସ୍ତ୍ର ସରଳ ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ, ଏପରି କି ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ।
ଜେନେଟିକ୍ କଇଁଚି ଇତିହାସ ଏଠାରେ ଅଟକି ଯାଇଥାନ୍ତା। ଚାର୍ପେଣ୍ଟିଅର ଏବଂ ଡୁଡନା ଏକ ଜୀବାଣୁରେ ଏକ ମୌଳିକ ପ୍ରଣାଳୀ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ, ଯାହା ମାନବିକତା ପାଇଁ ବହୁତ କଷ୍ଟ ଦେଇଥାଏ। ସେହି ଆବିଷ୍କାରରେ ନିଜେ ସେମାନେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସୁଯୋଗ ପ୍ରସ୍ତୁତ ମନ ଅନୁଗ୍ରହ କରେ ଓ ନୂତନ ଆବିଷ୍କାର ଦିଏ।
ଇମାନୁଏଲ୍ ଚାର୍ପେଣ୍ଟିଅର୍ ଏବଂ ଜେନିଫର୍ ଡୁଡନାଙ୍କ CRISPRର ଆବିଷ୍କାର ୨୦୧୨ରେ ପ୍ରକାଶ ହେବାପରେ ଏହି ଜ୍ଞାନ ଅନେକ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀଙ୍କୁ ଆଲୋକ ଦେଖାଇଲା। ଅନେକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏହି ଉପକରଣକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଉଭୟ ମୂଷା ଏବଂ ମଣିଷଙ୍କ କୋଷରେ ଥିବା ଜିନୋମକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିହେବ, ଯାହା କି ଏକ ବିସ୍ଫୋରକ ବିକାଶ। ପୂର୍ବରୁ ଏକ କୋଷ, ଉଦ୍ଭିଦ କିମ୍ବା ଜୀବରେ ଜିନ୍ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାଟା ବହୁତ ସମୟସାପେକ୍ଷ ଏବଂ ବେଳେବେଳେ ଅସମ୍ଭବ ଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏହି ଜେନେଟିକ୍ କଇଁଚି ଦ୍ୱାରା ଗବେଷକମାନେ ନିଜ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ସେମାନେ ଯେକୌଣସି ଜିନୋମକୁ କାଟିପାରିବେ। ଏହାଦ୍ୱାରା ଡିଏନ୍ଏ ମରାମତି ପାଇଁ କୋଷର ପ୍ରାକୃତିକ ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଜୀବନ ସଙ୍କେତକୁ ପୁନର୍ଲିଖନ କରିହେବ।
ଏହି ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଆବିଷ୍କାରର ସମସ୍ତ ଉପକାର ସହିତ, କିଛି ମଧ୍ୟ ଅପବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ବରୂପ ଏହି ଉପକରଣ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ଜେନେଟିକ୍ ରୂପାନ୍ତରିତ ଭ୍ରୂଣ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବେ। ତଥାପି ଅନେକ ବର୍ଷ ଧରି ନିୟମ ଏବଂ କାନୁନ୍ ରହିଛି, ଯାହା ଜେନେଟିକ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂର ପ୍ରୟୋଗକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ମାନବ ଜିନୋମ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ପରୀକ୍ଷଣ ଯାହା ମଣିଷ ଏବଂ ପଶୁମାନଙ୍କୁ ଜଡ଼ିତ ସର୍ବଦା ନୈତିକ (ethical) କମିଟି ଦ୍ୱାରା ସମୀକ୍ଷା ଏବଂ ଅନୁମୋଦନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହି ଆବିଷ୍କାର ଦ୍ୱାରା ଯଦିଓ ଆମେ ନୂତନ ନୈତିକ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବୁ, କିନ୍ତୁ ଏହି ନୂତନ ସାଧନ ବର୍ତ୍ତମାନ ମାନବିକତାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଅନେକ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରେ।
ମୁଖ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ, ଇନ୍ଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ମିନେରାଲ୍ସ ଆଣ୍ଡ୍ ମ୍ୟାଟେରିଆଲ୍ସ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି, ଭୁବନେଶ୍ୱର
ମୋ: ୭୯୭୮୦୧୨୨୭୭