ଫୁଲବାଣୀ ଅଫିସ, ୬ା୩- ଜେଜେ ବାପାଙ୍କ ସମୟରୁ କାମ କରି ଆସୁଛୁ। ଆଉ ବୟସ ନାହିଁ ମୂଳ ପେସାକୁ ଛାଡି ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବୁ। ମନ ଭିତରେ ଆଶା ଭରି ରହିଛି ଆମର ଉତ୍ପାଦିତ ସାମଗ୍ରୀକୁ ଲୋକେ ଆଦରରେ କିଣିବେ। ଯେଉଁ ପରିମାଣରେ ଆମେମାନେ ୧୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ବିକ୍ରି କରି ଭଲ ରୋଜଗାର କରୁଥିଲୁ, ତାହା ଆଉ ନାହିଁ। ଆମ ପିଲାମାନେ ଏହି ବେଉସାକୁ ଧରି ଚଳିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁନାହାନ୍ତି। କହୁଛନ୍ତି, ଆମେ ସେ କାମ ଶିଖିବୁ ନାହିଁ। ଏଥିରୁ ତୁମକୁ କ’ଣ ମିଳିଛି ଯେ ଆମକୁ ମିଳିବ। ଏ ହେଉଛି ବାଉଁଶ କାରିଗରଙ୍କ ମନର କୋହ। ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏମାନଙ୍କ ଲାଗି କୌଣସି ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ନାହିଁ। ବାଉଁଶ ଭିତ୍ତିିକ ଭଲ କାରିଗରି କାମ ପାଇଁ କୌଣସି ତାଲିମ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସରକାର କରୁ ନାହାନ୍ତି। ବର୍ତ୍ତମାନ ବାଉଁଶରେ ବହୁତ ଭଲ ସାମଗ୍ରୀ ତିଆରି ହେଉଛି। ହେଲେ ଏହାକୁ ପେସା କରି ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରୁଥିବା କାରିଗରଙ୍କୁ କାହିଁ କି ସରକାର ତାଲିମ ଦେଇ ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ସ୍ବଚ୍ଛଳ କରୁ ନାହାନ୍ତି ତାହା ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଆଜି ବି ଏହି କାରିଗରମାନେ କୁଲା, ବାଉଁଶିଆ, ପାଛିଆ, ଟୋକେଇ ଓ ଚାଲୁଣି ଆଦି ବୁଣିବାରେ ସୀମିତ ରହି ଯାଇଛନ୍ତିା କନ୍ଧମାଳ ଜିଲା ଫୁଲବାଣୀ ସହର ସମେତ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବହୁ ଆଦିବାସୀ ଏବଂ ପଛୁଆ ବର୍ଗର ଲୋକ ଅଛନ୍ତିି। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକେ ବାଉଁଶ ତିଆରି ସାମଗ୍ରୀ ବିକ୍ରି କରି ଜୀବନ ନିର୍ବାହ କରୁଛନ୍ତି। ବାଉଁଶରେ ନିର୍ମିତ ବିଭିନ୍ନ ଘର କରଣା ସାମଗ୍ରୀ ତିଆରି କରି ତାକୁ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି କରୁଛନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ହାତ ତିଆରି କୁଲା, ପାଛିଆ, ଭୋଗେଇ, ଝାମ୍ପ ଓ ଡଲା ଆଦି ଅନେକ ପ୍ରକାର ସାମଗ୍ରୀର ଯଥେଷ୍ଟ ଚାହିଦା ଥିଲା। ସମୟ ସମୟରେ ତାହା ମିଳିବା କଷ୍ଟକର ହେଉଥିଲା। ଲୋକେ ସାମଗ୍ରୀ ପାଇଁ ଅଗ୍ରିମ ଟଙ୍କା ଦେଉଥିଲେ। ଏବେ କିନ୍ତୁ ଆଉ ସେ ଚାହିଦା ନାହିଁ। ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ସରକାରୀ ସହାୟତା ଓ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଅଭାବ ସହ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁ ଦିନକୁ ଦିନ ବାଉଁଶ କାରିଗରି ଲୋପ ପାଇବାକୁ ବସିଛି। ଅତ୍ୟଧିକ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ବ୍ୟବହାର ଓ ପରିଶ୍ରମ ଅନୁସାରେ ରୋଜଗାର ନ ହେବାରୁ ସଙ୍କଟରେ ଦିନ କାଟୁଛନ୍ତି ବାଉଁଶ କାରିଗରଙ୍କ ପରିବାର। ନିଜସ୍ବ ସ୍ବଳ୍ପ ଅର୍ଥରେ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପରିବାର ପ୍ରତିପୋଷଣ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କମ୍ ଦାମରେ ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତିି। ସ୍ବୟଂ ସହାୟିକା ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କୁ ଯେପରି ବିଭିନ୍ନ ସୁବିଧା ସହ ତାଲିମ ଦିଆଯାଉଛି, ସେହିଭଳି ଆମକୁ ତାଲିମ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରି ଭଲ ଜିନିଷ ତିଆରି କୌଶଳ ଶିଖାଇବା ଦରକାର। ଏହା ହେଲେ ଉତ୍ପାଦିତ ସାମଗ୍ରୀର ଚାହିଦା ନିଶ୍ଚିତ ବଢ଼ିବ ଏବଂ ଲୋକେ ଆଗ୍ରହରେ କିଣିବେ। ଏସବୁ ସୁବିଧା ଆମ ପାଖରେ ନ ଥିବାରୁ ସେହି ପୁରୁଣା କାମ କରି ଆସୁଛୁ। କାମ ଛାଡିପାରୁନୁ କି ଅନ୍ୟ କୌଣସି ରୋଜଗାର ପନ୍ଥା ଆପଣେଇ ହେଉନାହିଁ ବୋଲି ବାଉଁଶ କାରିଗର ସୁକାନ୍ତ ବେହେରା କହିଛନ୍ତିି। ସେତିକି ନୁହେଁ ଆଜିର ପିଢି ମଧ୍ୟ ବାଉଁଶ କାମକୁ ପସନ୍ଦ କରୁନାହାନ୍ତିି। ଏହି କାମରେ ପେଟ ପୋଷିବା କଷ୍ଟକର ହେବ ବୋଲି କହି ବାହାରକୁ କାମ କରିବାକୁ ଚାଲି ଯାଉଛନ୍ତିି। ଗୋଟିଏ କୁଲା ବା ବଡ ଟୋକେଇ ବୁଣିବାକୁ ୨ ଦିନ ଲାଗିଯାଉଛି। ହେଲେ ତାହା ୧୫୦ରୁ ୨୦୦ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ପଡୁଛି। ସେଥିରେ କଞ୍ଚାମାଲ ବାଉଁଶ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ବାଉଁଶ ଦାମ୍ ବହୁତ ବଢି ଗଲାଣି। ପରିଶ୍ରମ ଅନୁସାରେ କାରିଗରଙ୍କୁ ମୂଲ୍ୟ ମିଳୁନି ବୋଲି ମଧ୍ୟ ସେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ପୁରୁଷ ପୁରୁଷ ଧରି ଏହି କୁଳ ବେଉସାକୁ ସେମାନେ ଛାଡି ପାରିନାହାନ୍ତି। ଅଳ୍ପ ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର ହେଲେ ବି ଅନେକେ ଆଜି ବି ଜିଲାର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ କାୈଳିକ ବୃତ୍ତିକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିଛନ୍ତି। ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଏମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥତ୍କ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ସହ ତାଲିମ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଗଲେ ଏହି କାରିଗରମାନଙ୍କ ଆର୍ଥତ୍କ ସ୍ଥିତିରେ ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରନ୍ତା ବୋଲି ସାମାଜିକକର୍ମୀ ବୈଦ୍ୟନାଥ ଖଟୁଆ ଓ ମହମ୍ମଦ୍ଦ ଜିଆଉଦ୍ଦିନ କହିଛନ୍ତିି।