ଚଣ୍ଡିଖୋଲ,୧୩।୩(ଡିଏନଏ): ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ କିର୍ତ୍ତୀରାଜି ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ପାରାଭାଡ଼ି ପାହାଡ଼ ଏବେ ବିପଦରେ। ଏହି ପାହାଡ଼କୁ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ହାତକୁ ନେଇଥିବାବେଳେ ଏଠାରୁ ବିଶ୍ୱପ୍ରସିଦ୍ଧ ଖୀ.ପୂ. ଦ୍ୱିତୀୟ ଶତାଦ୍ଦୀର ଏ୍ୟତିହାସିକ ପାରାଭାଡ଼ି ସ୍ତୂପ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା। କେବଳ ପାରାଭାଡ଼ି ସ୍ତୂପ ନୁହେଁ, ବୌଦ୍ଧ ଯୁଗୀୟ ହାତୀ ଗୁମ୍ଫା ସହ ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ ମୂର୍ତ୍ତୀ ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା। ସେଥିପାଇଁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ପାହାଡ଼ଟିକୁ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ତରଫରୁ ସଂରକ୍ଷିତ ତାଲିକାରେ ରଖାଯାଇଛି। ଏହାବାଦ ଏହି ପାହାଡ଼ର କୌଣସି ସ୍ଥାନରୁ ଖନନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ଜିଲା ପ୍ରଶାସନ ଓ ଓଡ଼ିଶା ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ରହିଛି। ଏହାସତ୍ତ୍ୱେ କେତେକ ପାହାଡ଼ ମାଫିଆ ଏଠାରୁ ବେଆଇନଭାବେ ଖନନ କରି ବାହାରକୁ ମୋରମ ଓ ବୋଲଡର ଚୋରା ଚାଲାଣ କରୁଛନ୍ତି।
ତହସିଲ ଅଧୀନ ୫୩ନଂ ଜାତୀୟ ରାଜପଥ କଡ଼ରେ ବନ୍ଦରେଶ୍ୱର ରାଜସ୍ବ ଗ୍ରାମ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ଏହି ପାରାଭାଡ଼ି ପାହାଡ଼। ଏହାକୁ ବନ୍ଦରେଶ୍ୱର ପାହାଡ଼ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ପାହାଡ଼ ଶିଖରରେ ପା୍ରଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ସ୍ତୂପ ପାରାଭାଡ଼ି ରହିଥିବାବେଳେ ଏହାର ପାଦଦେଶରେ ଲଙ୍ଗୁଳି ମଠ ରହିଛି। ଗତ ୨୦୦୬ରେ ଏହି ପାହାଡ଼କୁ ଦର୍ପଣ ତହସିଲ ତରଫରୁ ଲିଜ ଦିଆଯାଇଥିବାବେଳେ ଏହାକୁ ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ‘ବୁଦ୍ଧାୟନ’ ତରଫରୁ ଓଡ଼ିଶା ହାଇକୋର୍ଟରେ ଏକ ଜନସ୍ବାର୍ଥ ମାମଲା ରୁଜୁ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାର ବିଚାର କର ହାଇକୋର୍ଟ ଯାଜପୁର ଜିଲା ପ୍ରଶାସନ ଓ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ ବିଭାଗକୁ ମିଳିତ ତଦନ୍ତ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। କୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ୍ରମେ ମିଳିତ ଭାବେ ଏହାର ତଦନ୍ତ କରାଯାଇ ସମ୍ପୃକ୍ତ ପାହାଡ଼ରୁ ଆଦୌ ଖନନ କରାଯିବ ନାହିଁ ବୋଲି ତତ୍କାଳୀନ ଯାଜପୁର ଜିଲାପାଳ ଶାଶ୍ୱତ ମିଶ୍ର ହାଇକୋର୍ଟକୁ ଜଣାଇଥିଲେ। ଏହାପରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ପାହାଡ଼ର ଖନନ ବନ୍ଦ କରାଯାଇଥିଲା। ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ଅଧୀନରେ ଏହାର ୨ଶହ ଏକର ରହିଥିବା ବେଳେ ସଂସ୍କୃତି ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିଭାଗ ତରଫରୁ ଲଙ୍ଗୁଳି ମଠ ପାଇଁ ୫ଏକର ପରିମିତ ଜମି ରହିଛି। ଏହାର ପରିସୀମାରୁ ୨ଶହ ମିଟର ବାଦ ଦେବା ପରେ ପାହାଡ଼ର କୌଣସି ଅଂଶକୁ ଖନନ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ସେତେବେଳେ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ତରଫରୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ମିଳିଥିଲା। ତେବେ ଏହି ପାହାଡ଼ର କୌଣସି ସ୍ଥାନ ଲିଜ ଦିଆଯାଇ ନ ଥିବାବେଳେ ଲଙ୍ଗୁଳି ମଠ ନିକଟରୁ ବେଆଇନଭାବେ ଖନନ କରି ଶହ ଶହ ଟ୍ରିପ ମୋରମ ଓ ବୋଲଡର ଚୋରା ଚାଲାଣ କରାଯାଉଛି। ଏଥିପ୍ରତି ପ୍ରଶାସନ ତରଫରୁ ଦୃଷ୍ଟି ଦିଆଯାଉ ନାହିଁ। ଏପରିକି ଏହାର ମାତ୍ର ୫ଶହ ମିଟର ଦୂରରେ ବନ୍ଦରେଶ୍ୱର ରାଜସ୍ବ ନିରୀକ୍ଷକଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ରହିଥିବାବେଳେ ସେ କିପରି ଜାଣିପାରୁ ନାହାନ୍ତି, ତାକୁ ନେଇ ସାଧାରଣରେ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ତୁରନ୍ତ ଏହି ବେଆଇନ ଖନନକୁ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ସାଧାରଣରେ ଦାବି ହୋଇଛି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଦର୍ପଣ ତହସିଲଦାର ବରଣେନ୍ଦୁ ମହାନ୍ତିଙ୍କୁ ପଚାରିବାରେ, ସମ୍ପୃକ୍ତ ପାହାଡ଼ର କୌଣସି ସ୍ଥାନ ଲିଜ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ। ତୁରନ୍ତ ଏହାର ତଦନ୍ତ କରାଯାଇ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନିଆଯିବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି।