ପୁରୀ ଅଫିସ,୧୨।୧୨: ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଏକ ପୁରାତନ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି। ଏହାର ପ୍ରତିଟି ଅଂଶରେ ଐତିହ୍ୟ ଭରି ରହିଛି। ଏହା ପରିସରସ୍ଥ କୌଣସି ମନ୍ଦିର ହେଉ ଅବା ମୂର୍ତ୍ତିର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ ଜରୁରୀ। ହେଲେ ଏହି ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିବା ଏଏସ୍ଆଇ ଅନେକ ସମୟରେ ଅବହେଳା କରୁଛି। ଫଳରେ ଅନେକ ମୂର୍ତ୍ତି ଭଗ୍ନ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାହାର ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଉ ନାହିଁ। ଏମିତି କି ଅନେକ ଜାଗାରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ପଥର ନଷ୍ଟ ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଠାରେ ସାଦା ପଥର ବସାଯାଉଛି। ବାଇଶପାହାଚ ଉପର ଗୁମୁଟରେ ଥିବା ଯମୁନା ମୂର୍ତ୍ତିର ଗୋଇଠି ଭାଙ୍ଗି ଅସୁନ୍ଦର ଲାଗୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମରାମତି କରାଯାଉ ନାହିଁ। ଫଳରେ ଏନେଇ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ଐତିହ୍ୟପ୍ରେମୀ।
ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ବହୁ ମନ୍ଦିର ଅଛି। ଏଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ଦେବଦେବୀ ଉପାସିତ ହେଉଛନ୍ତି। ଏହାବ୍ୟତୀତ ପାର୍ଶ୍ୱ ଦେବଦେବୀ ବି ରହିଛନ୍ତି। ଗୁମୁଟ ହେଉ କି ମେଘନାଦ ପାଚେରି ସବୁଠି ଭରି ରହିଛି ଐତିହ୍ୟ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି। ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର କଳା, ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କୁ ବେଶ୍ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ। ହେଲେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଅନେକ ମୂର୍ତ୍ତି ଭାଙ୍ଗିରୁଜି ନଷ୍ଟ ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଉ ନାହିଁ। ଠିକଣା ସମୟରେ ମରାମତି ହେଲେ ମୂର୍ତ୍ତିର ସୁରକ୍ଷା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇପାରନ୍ତା। ମାତ୍ର ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିବା ଏଏସ୍ଆଇର ଅବହେଳା ଯୋଗୁ ଅନେକ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଉଛି। ଯେମିତି ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ବସିଛି ବାଇଶପାହାଚ ଉପର ଗୁମୁଟରେ ଥିବା ଯମୁନା ମୂର୍ତ୍ତି। ଗୁମୁଟର ଦୁଇ ପାର୍ଶ୍ୱ ସ୍ତମ୍ଭରେ ମଗର ଓ କଚ୍ଛପ ବାହନରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ କରିଛନ୍ତି ଗଙ୍ଗା ଏବଂ ଯମୁନା ମୂର୍ତ୍ତି। ଏହି ପ୍ରସ୍ତର ମୂର୍ତ୍ତି ଦ୍ୱୟର ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ୩ ଫୁଟ ଲେଖାଏ ହେବ। ମୂର୍ତ୍ତି ଦ୍ୱୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ କମନୀୟ ଓ ଅତି ପାଖରୁ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୋଇଥାଏ। ଏହା ଓଡ଼ିଶୀ ପାରମ୍ପରିକ ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ। ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଯମୁନା ମୂର୍ତ୍ତିର ଭଙ୍ଗୀରେ ଥିବା ଦକ୍ଷିଣ ପାଦର ଗୋଇଠି ଭାଙ୍ଗିଯାଇଛି। ଆଘାତଜନିତ ହେଉ ଅବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣରୁ ଏହା ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏଏସ୍ଆଇ ମରାମତି କରୁନାହିଁ। ଏହାକୁ ନେଇ ଐତିହ୍ୟପ୍ରେମୀ ଉଦ୍ବେଗ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
ଓଡ଼ିଶା ଐତିହ୍ୟ ପରିଷଦର ସମ୍ପାଦକ ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ନନ୍ଦ କହିଛନ୍ତି, ଗଙ୍ଗା ଯମୁନା ମୂର୍ତ୍ତି ବାଇଶପାହାଚ ଉପର ଗୁମୁଟର ଶୋଭାବର୍ଦ୍ଧନ କରୁଛନ୍ତି। ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏମାନେ ବେଶ୍ ଗୁରୁତ୍ୱ ବହନ କରୁଛନ୍ତି। ଯମୁନା ମୂର୍ତ୍ତି ଗୋଇଠି ଭାଙ୍ଗିବା ଫଳରେ ଏହା ଦୁର୍ବଳ ହୋଇପଡ଼ିବା ସ୍ବାଭାବିକ। ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନର ଉପର ଅଂଶ ଭାଙ୍ଗିଯାଇପାରେ। ତୁରନ୍ତ ମରାମତି କରା ନ ଗଲେ ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଏହି ଐତିହ୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ କୀର୍ତ୍ତି ନଷ୍ଟ ହେବା ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ଅନେକ ମୂର୍ତ୍ତି ଏହିଭଳି ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଗଙ୍ଗା ଯମୁନା ମୂର୍ତ୍ତି ଅଳ୍ପ ଉଚ୍ଚରେ ରହିଥିବାରୁ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ନଜରକୁ ଆସିଥାଏ ବୋଲି ନନ୍ଦ କହିଛନ୍ତି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଏଏସ୍ଆଇର ଜଣେ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି, ଏହା ଆମ ନଜରକୁ ଆସି ନ ଥିଲା। ଏହାର ଅନୁଧ୍ୟାନ କରାଯାଇ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ମରାମତି ଲାଗି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯିବ।