କେନ୍ଦୁଝର, ୫ା୩ (ସ୍ବ.ପ୍ର.)-ପାରମ୍ପରିକ କୃଷିଠାରୁ ଚାଷୀମାନେ ମୁହଁ ଫେରାଇ କ୍ରମେ ଅଣପାରମ୍ପରିକ କୃଷି ପ୍ରତି ମନ ବଳାଉଛନ୍ତି। ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଅନିୟମିତ ବର୍ଷା ଆଦି କାରଣରୁ ଫସଲରେ ହେଉଥିବା କ୍ଷତି ରୋକିବା ପାଇଁ କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲାର ସଦର ବ୍ଲକ ଅଞ୍ଚଳରେ କେତେକ ଚାଷୀ ଫୁଲ ଚାଷ କରି ବେଶ୍ ଦୁଇ ପଇସା ରୋଜଗାର କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ କରିପାରିଛି ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ। କିନ୍ତୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳୁ ନ ଥିବାରୁ ସମସ୍ତେ ଏହାକୁ ରୋଜଗାରର ମାଧ୍ୟମ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରିପାରୁନାହାନ୍ତି। ସେପଟେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଫୁଲ ଚାଷ ହେଉ ନ ଥିବାରୁ ଲୋକେ କୋଲକାତା ଫୁଲ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନିର୍ଭରଶୀଳ। ଏବେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳର ଫୁଲ ଚାଷ ଚାହିଦା ମେଣ୍ଟାଉଥିବାବେଳେ ମୃତ୍ତିକା ଓ ଜଳବାୟୁ ଫୁଲ ଚାଷ ଅନୁକୂଳ ହୋଇଥିବାରୁ ଅଳ୍ପ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଅଧିକ ଲାଭ ମିଳିବା ସମ୍ଭବ ହେଉଛି। ଏହାକୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଆଉ ବାହାର ରାଜ୍ୟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡ଼ନ୍ତା ନାହିଁ ବୋଲି ମତପ୍ରକାଶ ପାଉଛି।
କେନ୍ଦୁଝର ସଦର ବ୍ଲକର ମନୋହରପୁର ଗ୍ରାମର କ୍ଷେତ୍ରବାସୀ ନାଏକ ସହରର ବିଜୁଛକ ନିକଟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ପୂଜା ପାଇଁ ଫୁଲ ବିକନ୍ତି । ଅଧିକ ଲାଭ ନାହିଁ ବୋଲି ଗ୍ରାମରେ ଅନ୍ୟମାନେ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ସେ ଏକୁଟିଆ ଫୁଲ ଚାଷ କରୁଥିବା କୁହନ୍ତି । ପ୍ରାୟ ୭ ବର୍ଷ ହେଲା ସେ ଏହି ଚାଷ କରିଆସୁଛନ୍ତି । ଗେଣ୍ଡୁ, ସେବତୀ, ମନ୍ଦାର, ଟଗର, ଗୋଲାପ ଆଦି ଫୁଲ ଚାଷ କରିଥିବା କୁହନ୍ତି ା ଗତବର୍ଷ ଲକ୍ଷାଧିକ ଟଙ୍କାର ଫୁଲ ବିକିଥିବା କହିଛନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ସେ ପ୍ରାୟ ୪୦ ହଜାର ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଥିଲେ ା ଭୋର୍ରୁ ଗ୍ରାମରୁ ଫୁଲ ଧରି ସହରକୁ ଆସିଥାନ୍ତି ା ଭାଗ ୧୦ ଟଙ୍କାରେ ବିକିଥାନ୍ତି ା ଏହି କାମରେ ପରିବାର ଲୋକ ମିଶି କାମ କରିଥାନ୍ତି ା କିଲୋ ୭୦/୮୦ ଟଙ୍କାରେ ବିକିଥାଉ। ଅନେକ ସମୟରେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଚାଷୀ ଏବଂ ପାହାଡିଆ ଅଞ୍ଚଳରୁ ଆଦିବାସୀମାନେ ଫୁଲ ଆଣି ବଜାରରେ ବିକୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଏଣୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳିଲେ କେନ୍ଦୁଝରର ଆବଶ୍ୟକତା ଫୁଲ ଏହି ଜିଲାରୁ ମିଳିପାରିବ ଏବଂ ବାହାର ଫୁଲ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଚାଷୀମାନେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରୁଛନ୍ତି ା
କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲାରେ ଅନେକ ଲୋକ ଫୁଲ ଚାଷ କରି ବେଶ୍ ଦୁଇ ପଇସା ପାଉଛନ୍ତି ା କିନ୍ତୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଅଭାବରୁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣରେ ଫୁଲ ଚାଷ ହୋଇପାରୁନି। ଏଣୁ ଏଠାରେ କୋଲକାତା ଫୁଲର ଚାହିଦା ଅଧିକ ରହିଛି। କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲା ମୁଖ୍ୟାଳୟରେ ଫୁଲ ବିକ୍ରି ହେଉଛି। ବସ୍ରେ ଅଣାଯାଉଛି। ତୁଳସୀ ପତ୍ର ମିଶାଇ ରଖିଲେ ବାସି ହୁଏନି ବୋଲି ଲୋକଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି ବୋଲି କୋଲକାତାରୁ ଆସି ଫୁଲ ବ୍ୟବସାୟ କରୁଥିବା ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀ ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ବାଲା କୁହନ୍ତି। ତାଙ୍କ ଘର କୋଲକାତାର ଦେଉଲିଆ। ସେ କଲାଘାଟରୁ ଫୁଲ ଆଣିଥାନ୍ତି। ସେ କେନ୍ଦୁଝରରେ ଦୈନନ୍ଦିନ ପୂଜା ପାଇଁ ଭାଗ ୧୦ ଟଙ୍କାରେ ବିକ୍ରି କରିଥାନ୍ତି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ୫ ବର୍ଷ ହେଲା ସେ ଫୁଲ ବିକ୍ରି କରୁଛନ୍ତି। କେନ୍ଦୁଝରରେ ୨ ମାସ ହେଲା ଫୁଲ ଆଣି ବିକୁଥିବା କହିଛନ୍ତି ା ଏଠାରେ ଭୋର ୫ ଟାରୁ ଫୁଲ ବିକ୍ରି ଆରମ୍ଭ କରିଥାନ୍ତି। ସକାଳ ୭ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିକ୍ରି ହୋଇଯାଇଥାଏ ବୋଲି କୁହନ୍ତି ା
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ଚାହିଦା ମୁତାବକ ବସ ଯୋଗେ କୋଲକାତାରୁ ଫୁଲ ମଗାଇ ଏଠାରେ ରାସ୍ତା କଡରେ ବିକିଥାନ୍ତି। ତାଙ୍କଠାରୁ ଏଠାକାର ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଫୁଲ କିଲୋ ହିସାବରେ କିଣି ନେଇ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ ବିକିଥାନ୍ତି ା ଗେଣ୍ଡୁ ଫୁଲ କିଲୋ ପ୍ରତି ୫୦ ଟଙ୍କାରେ ଦିନକୁ ପାଖାପାଖି ୫୦/୬୦ କିଲୋ ବିକିଥାନ୍ତି ବୋଲି କୁହନ୍ତି ା ମନ୍ଦାର ଗୋଟିକୁ ୪୦ ପଇସାରେ ବିକିଥାନ୍ତି ା ରଜନୀ ଗନ୍ଧା ଫୁଲ କିଲୋ ୬ ଶହ ଟଙ୍କାରେ ବିକିଥାନ୍ତି ା ଗୋଟିଏ କିଲୋରେ ୫୦ ଟଙ୍କା ଲାଭ ପାଇଥାନ୍ତି ା ଏଠାକାର ଫୁଲ ବେଶି ଦିନ ରୁହେ ନାହିଁ। କମ ଦିନରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ା କିନ୍ତୁ କୋଲକାତା ଫୁଲ ଫ୍ରିଜରେ ରଖିଲେ ପାଖାପାଖି ୭ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଯାଏ।