ପୁରୀ ଅଫିସ, ୧୫ା୬: ପ୍ରତିବର୍ଷ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ରଥଯାତ୍ରା ଲାଗି ତିିନୋଟି ରଥ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି। ଏଥିପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ କାଠ ନୟାଗଡ଼ ଏବଂ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ବନମଣ୍ଡଳରୁ ଅଣାଯାଇଥାଏ। ଗତ ଦୁଇବର୍ଷ ହେଲା ବୌଦ୍ଧ ବନମଣ୍ଡଳରୁ କାଠ ଆସୁଛି। ତେବେ ରଥ ନିର୍ମାଣ ପରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ କିଛି ନା କିଛି କାଠ ବଳକା ରହିଯାଏ। ଏହି କାଠ ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ପାଇଁ ସାଇତି ରଖାଯାଏ। ହେଲେ ଏହି ବଳକା କାଠ ରଖିବାକୁ ଏବେ ଆଉ ଜାଗା ନାହିଁ। ଏଠିସେଠି ରଖାଯାଉଥିବାରୁ କାଠ ମଧ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି। ସେହିପରି ରଥଯାତ୍ରା ଶେଷ ପରେ ରଥ ଚକ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ରଖିବା ଲାଗି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରଶାସନ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜାଗା ସ୍ଥିର କରିପାରିନି। ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଚକ ରହୁଥିବାବେଳେ ତାହା ଖରା, ବର୍ଷାରେ ମଧ୍ୟ ଖରାପ ହେଉଛି। ତେଣୁ ବଳକା ରଥ କାଠ ଏବଂ ଚକକୁ ସାଇତି ରଖିବା ଲାଗି ଶେଡ୍ ତିଆରି କରାଯିବା ଦରକାର ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।
ରଥ ସଂହିତା ଅନୁଯାୟୀ, ତିନିରଥ ନିର୍ମାଣ ଲାଗି ୮୬୫ ଖଣ୍ଡ କାଠ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ। ପୂର୍ବବର୍ଷର କାଠ ଯଦି ବଳକା ଥାଏ ତେବେ ତାକୁ ବାଦ୍ ଦେଇ ଆଉ ଆବଶ୍ୟକ କାଠ ଅଣାଯାଇଥାଏ। ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ପ୍ରତିବର୍ଷ କିଛି କାଠ ବଳକା ରହିଥାଏ। ଗତବର୍ଷ ୧୯୫ ଖଣ୍ଡ କାଠ ବଳକା ରହିଥିଲା। ତେଣୁ ଏଥର ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରଶାସନ ରଥ ନିର୍ମାଣ ଲାଗି ୬୭୦ ଖଣ୍ଡ କାଠ ନୟାଗଡ଼, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ବନଖଣ୍ଡରୁ ଆଣିଛି। କିନ୍ତୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବଳକା ରହୁଥିବା କାଠକୁ ରଖିବା ଲାଗି ଏବେ ସମସ୍ୟା ହେଲାଣି। ପୂର୍ବରୁ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରଶାସନ ବଳକା କାଠ ହାତୀବାରିରେ ରଖୁଥିଲା। ହେଲେ ଏହି ଜାଗାରେ ପ୍ରାୟ ୨ ବର୍ଷ ହେବ ନୀଳାଦ୍ରି ଭକ୍ତନିବାସ ତିଆରି କରାଯିବା ପରେ କାଠ ରଖିବାକୁ ଆଉ ଜାଗା ମିଳିଲାନି। ଏହାପରେ ପୁରୁଣା ଜେଲ୍ରୋଡ ନିକଟରେ ଥିବା ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଜାଗାରେ କାଠ ରଖାଯାଉଥିଲା। ଏବେ ଏହାର ପରିସର ବି ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇଯାଇଛି। ଏଠି ବି ତିଆରି ଚାଲିଛି ଭକ୍ତନିବାସ। ତେଣୁ ବଳକା ରଥକାଠ ରଖିବା ପାଇଁ ଏବେ ସମସ୍ୟା ହେଲାଣି।
କେବଳ ବଳକା ରଥ କାଠ ନୁହେଁ, ରଥଚକ, ପ୍ରଭା, ଗୁଜ ଏବଂ ଅସୁଆରୀକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ରଖିବା ପାଇଁ ଜାଗା ନାହିଁ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ରଥଯାତ୍ରା ପରେ ତିନିରଥକୁ ଭଙ୍ଗାଯାଇଥାଏ। ରଥଗୁଡ଼ିକର ଚକ, ପ୍ରଭା, ଗୁଜ ଓ ଅସୁଆରୀକୁ ବିକ୍ରି କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ରଖାଯାଉଛି। ହେଲେ ଚକ ଦାମ୍ ଅଧିକ ରହୁଥିବାରୁ ବିକ୍ରି ଏତେଟା ଉତ୍ସାହଜନକ ହୋଇପାରୁନାହିଁ। ୨୦୧୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରଥ ଚକ ଗୋଟାକୁ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରଶାସନ ୫୦ ହଜାର ଟଙ୍କା ରଖିଥିଲା। ହେଲେ ବିକ୍ରି ନ ହେବାରୁ ଏହାର ଦାମ୍ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଚକ ଗୋଟିକର ଦାମ୍ ୨୫ ହଜାର ରହିଛି। ଏହାସତ୍ତ୍ବେ ବିକ୍ରି ହେଉନାହିଁ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ୪୨ଟି ଚକ ବାହାରୁଛି। ହେଲେ ସେମିତି ବିକ୍ରି ହେଉ ନ ଥିବାରୁ ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଏହା ଗଚ୍ଛିତ ହୋଇ ରହୁଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ୪୨ଟି ଲେଖାଏ ଚକ ରଖାଯାଉଥିବାରୁ ଆଉ ସେମିତି ଜାଗା ବି ନାହିଁ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଶତାଧିକ ଚକ ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଖରା, ବର୍ଷା ଖାଇ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି। ପୁରୀ ସହରର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଜମି ରହିଛି। ଅନେକ ଜମି ମଧ୍ୟ ଜବରଦଖଲ କରାଯାଇଛି। ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଏହି ଜମିରେ ଶେଡ୍ ତିଆରି କରାଗଲେ ବଳକା କାଠ, ରଥଚକ, ଗୁଜ, ପ୍ରଭା, ଅସୁଆରୀ ଆଦିକୁ ସାଇତି ରଖାଯାଇପାରନ୍ତା। କିନ୍ତୁ ମନ୍ଦିର ପ୍ରଶାସନ ଏ ଦିଗରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଉନାହିଁ। ଫଳରେ ରଥଚକ ଖରା, ବର୍ଷା ଖାଇ ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଏଠିସେଠି ରଖାଯାଇଥିବା ବେଳେ ଜେଲ୍ରୋଡ ପରିସରରେ ବଳକା ରଥକାଠ ରଖାଯାଉଛି।