ଉଦୟପୁର: ରାଜସ୍ଥାନର ମେବାର ଅଞ୍ଚଳରେ ରହନ୍ତି ଭିଲ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଜନଜାତି। ଏମାନଙ୍କୁ ମାନବ ଜାତିର ସବୁଠୁ ପୁରୁଣା ଜାତି ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଭାଦ୍ରବ ମାସରେ ଲୋକନୃତ୍ୟନାଟିକା ଗବରି ପାଳନ କରନ୍ତି। ବାଂସବାଡା,ଡୁଙ୍ଗରପୁର, ରାଜସମନ୍ଦ ଓ ଉଦୟପୁରର କିଛି ଗାଁରେ ଏହା ଏବେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। ଏହି ପର୍ବ ୪୦ଦିନ ଧରି ଚାଲେ। ଗବରି କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଏହି ଦିନମାନଙ୍କରେ ମଦ ପିଅନ୍ତିନାହିଁ କି ଜୋତା ପିନ୍ଧନ୍ତିନି। ସେମାନେ ତଳେ ଶୁଅନ୍ତି ଓ ଦିନବେଳା ଥରେ ଖାଆନ୍ତି। ଏହି ଲୋକନୃତ୍ୟ ଗାଁରେ ସୁଖଶାନ୍ତି ଆଣେ ବୋଲି ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି। ପୂରା ଗାଁ ଏହି ପର୍ବ ପାଳନରେ ମାତିଯାଆନ୍ତି। ମେବାର ବ୍ୟତୀତ ଗବରି ଲୋକ ପରମ୍ପରା ଦେଶରେ ଆଉ କେଉଁଠାରେ ପାଳନ କରାଯିବା ଦେଖାଯାଏନି। ଶିବ-ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଗବରି ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ଗାଁର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଆଦିବାସୀ ପରିବାରରେ ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ଏହି ବ୍ରତ ରଖନ୍ତି। ଯେଉଁ ଗାଁରେ ଝିଅଙ୍କର ବାହାଘର ହୋଇଥାଏ ସେହି ଗାଁକୁ ଗବରି ନୃତ୍ୟ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଯାଇ ନୃତ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି। ମାଦଲ ଓ ଥାଳି ବଜାଇ ସେମାନେ ନୃତ୍ୟ କରନ୍ତି ଓ ଏହାକୁ ରାଇ ନୃତ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହି ନୃତ୍ୟ କେବଳ ପୁରୁଷମାନେ ହିଁ କରନ୍ତି। ଗବରି ଶବ୍ଦ ମା’ ଗୌରୀରୁ ଆସିଛି। ଏହାକୁ ଉଦ୍ଧବ ଶିବ-ଭସ୍ମାସୁର କଥା ବୋଲି ମାନିଥାନ୍ତି। ଗବରି ଅବସରରେ ଗଣପତି କାନାଗୁଜରି,ଯୋଗୀ ,ଲାକ୍ଷା ବଞ୍ଜାରା ଆଦି ଖେଳ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ଖେଳ ପାଇଁ ଭିଲ ଲୋକମାନେ ଗୈରଜା ମାତା ମନ୍ଦିରକୁ ଯାଇ ପାତି (ଖେଳିବା ପାଇଁ ଅନୁମତି) ଭିକ୍ଷା କରନ୍ତି। ଏହା ଏକ ପରମ୍ପରା। ଏହି ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯିବା ପରେ ମନ୍ଦିରରେ ଥିବା ପୂଜାରୀଙ୍କୁ ଯେତେବେଳେ ମା ପ୍ରସନ୍ନ ହୁଅନ୍ତି ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ଗବରି ଖେଳିବା ପାଇଁ ଅନୁମତି ଭିକ୍ଷା କରାଯାଏ। ଏହା ପାଇବା ପରେ ଖେଳକୁ ବାହାରିଯାଆନ୍ତି ଭିଲ୍ମାନେ।