ଫୁସ୍ଫୁସରେ ଗୁରୁତର ପ୍ରଦାହକୁ ‘ସାର୍ସ’ (ସିଭିୟର ଆକ୍ୟୁଟ ରେସିପିରେଟୋରି ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ୍ )କୁହାଯାଏ। ଭୂତାଣୁ ସଂକ୍ରମଣରୁ ଏହା ହୋଇଥାଏ। ଅଧିକ ଜ୍ୱର, କାଶ ଓ ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା ହୁଏ। ବାନ୍ତି ଲାଗେ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଶୀତଦିନେ ଚାଇନା, କୋରିଆ ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟ ଦେଶରେ ଏହା ମହାମାରୀ ରୂପ ନିଏ। ମଧ୍ୟ ଚାଇନାରେ ଗତ ଦୁଇସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ୫୯ ଜଣ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି। ୧୫ ଜଣଙ୍କ କଫରେ ଏହି ଭୂତାଣୁ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି। ୨୦୦୦ ମସିହାରେ ଠିକ୍ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ‘ସାର୍ସ ’ ମହାମାରୀ ଦେଖାଦେଇଥିଲା। ଏହା ସମୟକ୍ରମେ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଓ ୟୁରୋପ ମହାଦେଶକୁ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ହୋଇ ଅନେକ ରୋଗୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହେଲା। ଏହା ଭୂତାଣୁଜନିତ ନିମୋନିଆ ରୋଗ। ଜୀବାଣୁ ଦ୍ୱାରା ହେଉଥିବା ନିମୋନିଆ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ସେବନ ଦ୍ୱାରା ଆରୋଗ୍ୟ ହୁଏ, କିନ୍ତୁ ଭୂତାଣୁ ନିମୋନିଆର ଠିକ୍ ଚିକିତ୍ସା ଏଯାବତ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇପାରିନାହିଁ।
‘ସାର୍ସ’ ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ ଇନ୍ଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା କିମ୍ବା ଶର୍ଦ୍ଦି ରୋଗ ସହିତ ସମାନ। ସାମାନ୍ୟ ଜ୍ୱର, କାଶ, ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା ଓ ଥଣ୍ଡାରୁ ଏହା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ଚାରି ପାଞ୍ଚଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଜ୍ୱର ପ୍ରକୋପ ବଢ଼ି ନିମୋନିଆ ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଏ। ନିଃଶ୍ୱାସ ନେବାରେ କଷ୍ଟ ହୁଏ। ଭୂତାଣୁ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାର ୭ରୁ ୧୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଏ। ‘ସାର୍ସ’ ଭୂତାଣୁ କାଶ, ଛିଙ୍କ, ନିଃଶ୍ୱାସ ଓ କଫର ବିନ୍ଦୁ ସଂକ୍ରମଣ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସାରିତ ହୁଏ। ରୋଗୀର ପରିବାର ସଦସ୍ୟ, ଡାକ୍ତର, ନର୍ସ ଓ ପରିଚାରକମାନେ ସହଜରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି। ସଫଳ ଚିକିତ୍ସା କଲେ ଦୁଇ ସପ୍ତାହ ବେଳକୁ ରୋଗୀ ଭଲ ହୋଇଯାଏ। କିନ୍ତୁ ପୀଡିତଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ତିନି ପ୍ରତିଶତ ରୋଗୀଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁହୁଏ। ସଂକ୍ରମଣ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନ ଯାଇ ରୋଗୀ ସାନ୍ନିଧ୍ୟରୁ ନିବୃତ୍ତ ରହିଲେ ସଂକ୍ରମଣ ସମ୍ଭାବନା ହ୍ରାସ ପାଏ। ଲକ୍ଷଣକୁ ଦେଖି ଚିକିତ୍ସା କରିବା ଏକମାତ୍ର ଉପାୟ। ଏହି ରୋଗରେ ନିଃଶ୍ୱାସ ଅବରୁଦ୍ଧ ହେଲେ ଅମ୍ଳଜାନ ଦିଆଯାଏ। କମ୍ ସମୟ ବ୍ୟବଧାନରେ ଏହି ରୋଗ ବହୁଳ ପ୍ରସାରିତ ହୁଏ।
୧୯୬୦ ମସିହାରେ ‘ସାର୍ସ’ ଭୂତାଣୁ ପ୍ରଥମେ ନାକର ପାଣିରୁ ଚିହ୍ନଟ ହେଲା। ଶୀତଋତୁରେ ଏହାର ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବ ବେଶି। ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ‘କରୋନା’ ଭୂତାଣୁ। ୨୦୦୩ ମସିହାରେ ପୋଷା ଜୀବ ଓ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ଦେହରେ ଏହା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ବିଶ୍ୱ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂସ୍ଥା ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଏଥିରେ ୮୦୦୦ ବ୍ୟକ୍ତି ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇଥିଲେ ଓ ୧୦ ଶତାଂଶଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା। ପରେ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମଣିଷମାନେ ବି ରୋଗଗ୍ରସ୍ତ ହେଲେ। ‘କରୋନା’ ଭୂତାଣୁ ବାଦୁଡ଼ିଠାରୁ ମଣିଷକୁ ସଂକ୍ରମିତ କରେ। ୨୦୧୯ ଡ଼ିସେମ୍ବରରେ ଏହା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଚାଇନାରେ ମହାମାରୀ ଆକାର ଧାରଣ କରିବା ପରେ ଏବେ ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ଏହା ପ୍ରସାରିତ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉନ୍ନତ ହେବା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଦିନ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶକୁ ଯିବାଆସିବା କରୁଛନ୍ତି। ତେଣୁ ମହାମାରୀ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପି ଦେଖାଦେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ସରକାର ଗଣମାଧ୍ୟମ ଦ୍ୱାରା ଜନସଚେନତା ସୃଷ୍ଟି କରି ଏହାର ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ।