କେନ୍ଦୁଝର ୫।୧୧ (ସ୍ବ.ପ୍ର.)- କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲାର ଆରାଧ୍ୟ ଶ୍ରୀ ବଳଦେବଜୀଉଙ୍କ ୭୨ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚତା ବିଶିଷ୍ଟ କାଠ ତିଆରି ‘ନନ୍ଦିଘୋଷ’ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ରଥର ମାନ୍ୟତା ଲାଭ କରି ଜିଲାବାସୀଙ୍କ ଲାଗି ଗୌରବ ଆଣିଛି। ୨୦୧୮ ମସିହା ଡିସେମ୍ବରରେ ଗ୍ଲୋବାଲ ରେକର୍ଡସ ଏଣ୍ଡ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଫାଉଣ୍ଡେସନ ପକ୍ଷରୁ ଏହା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ରଥ ଭାବରେ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ମିଳିଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଗିନିଜ ବୁକ ଅଫ୍ ଓାଲଡ ରେକର୍ଡ ପାଇବା ଅପେକ୍ଷାରେ ରହିଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ରଥଯାତ୍ରା ବେଳେ ଏହି ରଥ ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆସିଥାଏ। କିନ୍ତୁ ରଥଯାତ୍ରା ସରିଗଲେ ଏହା ସତେ ଯେମିତି ଅଲୋଡା ହୋଇପଡେ। ଖୋଲା ସ୍ଥାନରେ ଏହା ଖରା, ବର୍ଷା, କାକର ଖାଇ ଏହା ଜରାଜୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ପଡୁଥିଲେ ବି ଏହାର ସୁରକ୍ଷା ଓ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଲାଗି କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉନାହିଁ। ଫଳରେ ଏ ନେଇ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ସମେତ ଜିଲାବାସୀ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରୁଛନ୍ତି।
ବିଶ୍ୱର ଏହି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ରଥକୁ ଦେଖିବା ଲାଗି ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଏଠାକୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ମଧ୍ୟ ଆସିଥାନ୍ତି। ଏଣୁ ଏହାକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଅବସ୍ଥାରେ ରଖାଗଲେ ସେମାନେ ଭଲଭାବେ ଏହାକୁ ନିରୀକ୍ଷଣ କରିପାରନ୍ତେ। ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଏଥିଲାଗି ଦାବି ହେଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶାସନ ଏହାକୁ ଅଣଦେଖା କରି ଆସୁଛି। କାଠରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ରଥକୁ କେବଳ ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ମରାମତି କରାଯାଇଥାଏ। ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କୁ ରଥାରୁଢ କରି ହଜାର ହଜାର ଭକ୍ତ ବଡ ଦାଣ୍ଡରେ ମାଉସୀମା’ ମନ୍ଦିରକୁ ଟାଣି ନେଇଥାନ୍ତି। ବାହୁଡା ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ପୁଣି ରଥକୁ ଟାଣି ଆଣି ଶ୍ରୀ ବଳଦେବଜୀଉ ମନ୍ଦିର ନିକଟସ୍ଥ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ ରଖାଯାଏ। ରଥ ରହୁଥିବା ସ୍ଥାନ ଉନ୍ମୁକ୍ତ ଥିବାରୁ ଅବାଧରେ ବୁଲା ଗୋରୁଗାଇ, କୁକୁର ସେଠାକୁ ପ୍ରବେଶ କରି ପରିବେଶକୁ ଅପରିଷ୍କାର କରିଦେଉଛନ୍ତି। ଏହା ଲୋକଙ୍କ ଭାବାବେଗରେ ଆଘାତ ପହଞ୍ଚାଉଥିବାରୁ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ପାଉଛି। ପରିବେଶବିତ ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ର କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଶ୍ରୀ ବଳଦେବଜୀଉଙ୍କ ରଥକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖା ଗଲେ ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ମରାମତି ପାଇଁ ଅଧିକ କାଠର ଆବଶ୍ୟକ ପଡିବ ନାହିଁ। ଏବେ ଖରାବର୍ଷା ଯୋଗୁଁ ରଥରେ ଲାଗିଥିବା କାଠ ନଷ୍ଟ ହେବା ସହ ରଙ୍ଗ ଧୋଇହୋଇ ଅସୁନ୍ଦର ଦେଖାଯାଉଛି। ଏହା ନିକଟକୁ ଲୋକେ ଅବାଧରେ ଯାତାୟତ କରବା ଏବଂ ନିକଟରେ ପରିବା ବଜାର ବସୁଥିବାରୁ ଏହା ଅଧିକ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇ ପଡୁଥିବା ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ କହିଛନ୍ତି। ଏଣୁ ରଥ ରହିଥିବା ସ୍ଥାନର ଚାରିପାଖରେ ବାରିକେଡ କରାଯାଇ ଆଲୋକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଗଲେ ଏହାର ସାୈନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ସହ ଏହା ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିପାରିବ ବୋଲି ବରିଷ୍ଠ ଆଇନଜୀବୀ ନିମାଇ ଚରଣ ଦାସ କହିଛନ୍ତି। ସ୍ଥାନୀୟ ବରିଷ୍ଠ ସାହିତ୍ୟିକ ରାମକୃଷ୍ଣ ମହାପାତ୍ର ମଧ୍ୟ ଅନୁରୂପ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି। ଏସମ୍ପକର୍ର୍ରେ ଉପଜିଲାପାଳ ତଥ ଦେବୋତ୍ତର ବିଭାଗ। ନିର୍ବାହୀ ଅଧିକାରୀ ରାମଚନ୍ଦ୍ର କିସ୍କୁଙ୍କୁ ପଚାରିବାରୁ ରଥର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ଶୀଘ୍ର ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯିବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି।