ଭୁବନେଶ୍ୱର,୯ା୯(ବ୍ୟୁରୋ): ମାଟି ପ୍ରକୃତିର ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପଦ। ମାତ୍ର ଚାଷ ପାଇଁ ଖେତରେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ଅତ୍ୟଧିକ ରାସାୟନିକ ସାର ଏବଂ ମାରାତ୍ମକ କୀଟନାଶକ ଭୟାନକ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କଲାଣି। ଫଳରେ ଆସନ୍ତା କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଚାଷଜମିରୁ ଉତ୍ପାଦନ ଅତିମାତ୍ରାରେ ହ୍ରାସ ପାଇବା ଆଶଙ୍କା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। କୃଷି ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ମୃତ୍ତିକା ପରୀକ୍ଷାର ରିପୋର୍ଟକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବା ପରେ ଏଭଳି ଚିନ୍ତାଜନକ ତଥ୍ୟ ପଦାକୁ ଆସିଛି। ଧାନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚାଷ ପାଇଁ ଚାଷୀମାନେ ଅତିମାତ୍ରାରେ ୟୁରିଆ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଯୋଗୁ ଜମିର ଉର୍ବରତା ନଷ୍ଟ ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ଏପରି କି ୟୁରିଆ, କୀଟନାଶକ ଓ ଜମିରୁ ଘାସ ମାରିବାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିବା ରାସାୟନିକ ତରଳ ପଦାର୍ଥ ମାଟିରେ ଥିବା ଜିଆ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଣୁଜୀବଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସମୂଳେ ଧ୍ୱଂସ କରି ସାରିଲାଣି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତି ରାଜ୍ୟର ସବୁ ଜିଲାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି।
ମିଳିଥିବା ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୧୮-୧୯ରେ ସମଗ୍ର ରାଜ୍ୟରୁ ୩,୦୭,୪୦୫ଟି ମୃତ୍ତିକା ନମୁନା ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇ ମୋବାଇଲ ମୃତ୍ତିକା ପରୀକ୍ଷା ଲାବୋରେଟୋରି ଏବଂ ରାଜ୍ୟର ୧୧ଟି ପରୀକ୍ଷାଗାରରେ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା। ପରୀକ୍ଷା ପରେ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ, କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ମନଇଚ୍ଛା ୟୁରିଆ ବ୍ୟବହାର ଯୋଗୁ ମାଟିର ଅମ୍ଳତ୍ୱ, କ୍ଷାର ଓ ଲବଣ ପରିମାଣ ଅତିମାତ୍ରାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏଥିଯୋଗୁ ମାଟିରେ ଥିବା କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଣୁଜୀବ, ଯାହାକି ଉର୍ବରତା ବଢ଼ାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରନ୍ତି ସେ ସବୁ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲେଣି। ଭଦ୍ରକ, ବାଲେଶ୍ୱର, ନବରଙ୍ଗପୁର, କଳାହାଣ୍ଡି, ବରଗଡ଼, ସମ୍ବଲପୁର, ଗଞ୍ଜାମ, କଟକ, ପୁରୀ ଆଦି ଜିଲାଗୁଡ଼ିକରେ ମାଟିର ଉର୍ବରତା ଭୟଙ୍କର ଭାବେ ହ୍ରାସ ପାଉଛି। ଚାଷ ଜମିରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ସାର ପ୍ରୟୋଗ ଲଗାତର ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବାରୁ ଏଭଳି ଚିନ୍ତାଜନକ ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିଛିି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଗାଇଡଲାଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତି ହେକ୍ଟରରେ ୬୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ବା ୟୁରିଆ, ୩୦ କିଲୋ ଫସ୍ଫରସ୍ ଏବଂ ୩୦ କିଲୋ ପୋଟାସିୟମ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା କଥା। ଅର୍ଥାତ୍ ଗୋଟିଏ ଏକରରେ ୨୦ରୁ୨୫ କିଲୋ ୟୁରିଆ ପକାଇବା ସ୍ଥାନରେ ଅଧିକ ଅମଳ ପାଇଁ ଚାଷୀମାନେ ୬୦ରୁ ୬୫ କିଲୋ ପକାଉଛନ୍ତି । ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ୟୁରିଆ ବ୍ୟବହାର ଆଶାତୀତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଚାଷ ପାଇଁ କେବଳ ୟୁରିଆ ଦିଆଯାଉଥିବାରୁ ମାଟି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଅନ୍ୟ ୧୨ଟି ଉପାଦାନ ମିଳିପାରୁ ନାହିଁ। କୃଷି ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ କହିବା କଥା, ମାଟି ଏକ ସଜୀବ ପଦାର୍ଥ। ଏହାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉର୍ବରତା ପାଇଁ ଯବକ୍ଷାରଜାନ, ଫସ୍ଫରସ, କ୍ୟାଲସିୟମ, ସଲ୍ଫର, ଲୌହ, ମାଙ୍ଗାନିଜ, ଜିଙ୍କ୍, ଗନ୍ଧକ, କପର, ମିଲିମିନିୟମ, କ୍ଲୋରିନ୍ର ଆବଶ୍ୟକ ରହିଛି। ଗଛ ପାଇଁ ଏସବୁର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି। ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୌଷ୍ଟିକତା ଥିବା ମାଟିରୁ ଉତ୍ପାଦିତ ଶସ୍ୟ ଶରୀରର ସମସ୍ତ ଆବଶ୍ୟକତା ମେଣ୍ଟାଇଥାଏ। ପୂର୍ବକାଳରେ ଏସବୁ ଗୋବର ଖତ, ଧନିଚା ଚାଷ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜୈବିକ ଖତରୁ ମିଳିପାରୁଥିଲା। ସବୁଜ ବିପ୍ଳବ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରଠାରୁ ଅର୍ଥାତ୍ ୮୦ ଦଶକରୁ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଜମିବାଡ଼ିରେ ପ୍ରଚୁର ମାତ୍ରାରେ ରାସାୟନିକ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ଚାଲିଛି। ଏହାର ଭୟାନକ
ପ୍ରଭାବ ଏବେ ମାନବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ପଡ଼ିଲାଣି। ରାସାୟନିକଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗୁ ହୃଦ୍ରୋଗ, କର୍କଟ ରୋଗ, ରକ୍ତଶର୍କରା, କିଡ୍ନୀ ନଷ୍ଟ ଭଳି ଦୁରାରୋଗ୍ୟ ବ୍ୟାପି ଚାଲିଛି। ଗୋଟିଏ ପଟେ ରୋଗ ବଢ଼ୁଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟପଟେ ସରକାରୀ ଉଦାସୀନତା ଏବଂ ଚାଷୀଙ୍କର ସଚେତନତା ଅଭାବ ଯୋଗୁ ପରିସ୍ଥିତି ବିଗିଡ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି।
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ କୃଷି ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ ରାଜ୍ୟର ୧୭ଟି ଜିଲାକୁ ଗତ ୨/୩ ବର୍ଷ ହେବ ମୋବାଇଲ ମୃତ୍ତିକା ପରୀକ୍ଷା ଭ୍ୟାନ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି। ଏଥିସହିତ ୨୭ଟି ଜିଲାରେ ମୃତ୍ତିକା ପରୀକ୍ଷା ଲାବୋରେଟୋରି ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଗାଇଡଲାଇନ ଅନୁଯାୟୀ ମାଟିର ୧୨ଟି ବିଷୟ ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିବା ବେଳେ ମାତ୍ର ୭ଟି ପରୀକ୍ଷା ହେଉଛି। ତେବେ ଯେଉଁ ମୋବାଇଲ ଭ୍ୟାନ୍ ବୁଲୁଛି ତାହା କେବଳ ବ୍ଲକ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ଛିଡ଼ା ହେଉଛି। ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ କେବଳ ମାଟି ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଡ ଦେଇ ଛାଡ଼ି ଦିଆଯାଉଛି। ଚାଷୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଏ ଦିଗରେ ସଚେତନ ହେଉ ନାହାନ୍ତି। ଗାଁ ଗଣ୍ଡାରେ ଗୋରୁ ସଂଖ୍ୟା କମିବାରୁ ଜୈବିକ ଖତ ମଧ୍ୟ ମିଳୁନାହିଁ। ପାରମ୍ପରିକ ଲମ୍ବା ଧାନଗଛ ଉଭେଇଗଲାଣି। ସଙ୍କର ଜାତୀୟ ଫସଲ ଯୋଗୁ ମାଟିରେ ନଡ଼ା ପଚିବାର ସମ୍ଭାବନା ନାହିଁ। ଧାନ ବିଲରେ ନଡ଼ା ପୋଡ଼ିବା ଯୋଗୁ ମାଟିର ଉର୍ବରତା ନଷ୍ଟ ହେଉଛି। ପଞ୍ଜାବ, ହରିୟାଣାରେ ନଡ଼ା ପୋଡ଼ିବା ବେମାରି ଓଡ଼ିଶାକୁ ମଧ୍ୟ ଛୁଇଁଲାଣି। ଏଥରୁ ଚାଷୀଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ରଖିବା ପାଇଁ ଖୁବ୍ଶୀଘ୍ର କୃଷି ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ପରିଚାଳନା ସ୍କିମ୍ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜିଲାରେ ମାଟି ପରୀକ୍ଷା ଲାବୋରେଟୋରି ଓ ମୋବାଇଲ ଭ୍ୟାନ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହୋଇଛି। ଚାଷୀମାନେ ସଚେତନ ହେବା ଦରକାର ବୋଲି ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି।
କୃଷିି ବିଶେଷଜ୍ଞ ତଥା କୃଷି ଓ ବୈଷୟିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପୂର୍ବତନ କୁଳପତି ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ପଶୁପାଳକ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ରାଜ୍ୟରେ ମାଟିର ଉର୍ବରତା ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି। ପଞ୍ଜାବ ଓ ହରିୟାଣାରେ ଅତ୍ୟଧିକ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ଯୋଗୁ ମାଟିର ଉର୍ବରତା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଜୁଡ଼ିବାକୁ ବସିଲାଣି। ଓଡ଼ିଶାରେ ମଧ୍ୟ ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଭୟଙ୍କର ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିବା ଆଶଙ୍କା ରହିଛି। ତୁରନ୍ତ ଏ ଦିଗରେ ସରକାର ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ସହ ଚାଷୀମାନେ ସଚେତନ ହେବା ଦରକାର ବୋଲି ପଶୁପାଳକ କହିଛନ୍ତି।