ରୁଷ୍ର ଲେଖକ ଭାବରେ ଖ୍ୟାତି ପାଇବାକୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରବଳ ଇଚ୍ଛା ଥିଲା। ମାତ୍ର ଭାଗ୍ୟ ସମ୍ଭବତଃ ଅନ୍ୟ କିଛି ଚାହୁଁଥିଲା। ସେଥିଲାଗି ରୁଷ୍ ଭାଷାରେ ୯ ଗୋଟି ଉପନ୍ୟାସ ଲେଖିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କି ପ୍ରସିଦ୍ଧି ମିଳି ନ ଥିଲା। ତେଣୁ ସେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ଇଂଲିଶ ଭାଷାରେ ପ୍ରବନ୍ଧ ବା ଏସେ ଲେଖିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ। ଆଉ କହିବା ନିଷ୍ପ୍ରୟୋଜନ, ରାତାରାତ୍ ତାଙ୍କ ଉପରେ ଅଜାଡ଼ି ହୋଇ ପଡ଼ିଲା ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ବୀକୃତି। ଏହି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଲେଖକ ହେଉଛନ୍ତି ଭ୍ଲାଡିମିର୍ ନାବୋକୋଭ୍। ଭ୍ଲାଡିମିର ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ପେନ୍ନେମ୍ ବା ଛଦ୍ମନାମ ଭ୍ଲାଡିମିର ସିରିନ୍ ନାମରେ ପରିଚିତ। ସେ ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଜଣେ ଔପନ୍ୟାସିକ, କବି, ଅନୁବାଦକ ଏବଂ ପ୍ରାବନ୍ଧିକ। ୧୯୪୫ ମସିହାରେ ସେ ଆମେରିକାର ନାଗରିକତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଭ୍ଲାଡିମିରଙ୍କ ରଚିତ ବହି ସବୁକୁ ବିଶ୍ୱ ସାହିତ୍ୟର ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ମାଇଲ୍ଖୁଣ୍ଟ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥାଏ। ତାଙ୍କର ନାମ ନ୍ୟାଶନାଲ ବୁକ୍ ଆଓ୍ବାର୍ଡ ଲିଷ୍ଟରେ ସାତଥର ସ୍ଥାନିତ ହୋଇ ଏକ ସର୍ବକାଳୀନ ରେକର୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।
ଜନ୍ମ ଓ ପରିବାର : ୧୮୯୯ ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୨ ତାରିଖରେ ସେଣ୍ଟ୍ ପିଟର୍ସବର୍ଗର ଏକ ଧନିକ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ନାବୋକୋଭ୍। ତାଙ୍କ ବାପା ଭ୍ଲାଡିମିର ଡିମିଟ୍ରିଭ୍ କେବଳ ଧନୀ ନ ଥିଲେ; ସେ ଥିଲେ ଜଣେ ପ୍ରଭାବୀ ମଣିଷ। ତାଙ୍କର ପରିବାରକୁ ଲୋକମାନେ ଏକ ଆଦର୍ଶ ପରିବାର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରୁଥିଲେ। ତାଙ୍କ ବାପା ସେହି ସମୟରେ ଥିଲେ ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଆଇନଜୀବୀ। ସେତିକିନୁହେଁ, ଜଣେ ସାମ୍ବାଦିକ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ବେଶ୍ ସୁଖ୍ୟାତି ରହିଥିଲା। ମା’ ୟେଲେନା ଥିଲେ ଜଣେ ବିଦୁଷୀ ମହିଳା। ୟେଲେନାଙ୍କ ବାପା ଅର୍ଥାତ୍ ନାବୋକୋଭ୍ଙ୍କ ଅଜା ଥିଲେ ଜଣେ କୋଟିପତି ରାଜନେତା। ସେ ଥିଲେ ଏକ ସୁନାଖଣିର ମାଲିକ। ଏତଦବ୍ୟତୀତ, ସେ କ୍ରିମିନାଲ ଲ’ ଆଣ୍ଡ ପଲିଟିକ୍ସ ଉପରେ ଏକାଧିକ ପୁସ୍ତକ ରଚନା କରିଥିଲେ। ପିଲାବେଳେ ନାବୋକୋଭ୍ ଅଜାଙ୍କ ସହିତ ବହୁତ ସମୟ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ। ତେଣୁ ତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ସେ ପିଲାଟି ବେଳୁ ବହି ପଢ଼ିବାର ଅଭ୍ୟାସ କରି ନେଇଥିଲେ।
ଫେବୃୟାରୀ ବିପ୍ଳବ ପରେ : ୧୯୧୭ରେ ହେଲା ଫେବୃୟାରୀ ରିଭଲ୍ୟୁଶନ୍। ଏହା ତାଙ୍କର ପାରିବାରିିକ ଜୀବନକୁ ଗଭୀର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥିଲା। ତାଙ୍କ ବାପା ରୁଷିଆନ୍ ପ୍ରୋଭିଜନାଲ ଗଭର୍ନମେଣ୍ଟରେ ସଚିବ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକଲେ। ତେବେ ଅକ୍ଟୋବର ରିଭଲ୍ୟୁଶନ୍ ବେଳକୁ ରାଜନୈତିକ ପରିସ୍ଥିତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ନକାରାତ୍ମକ ପାଲଟି ଯାଇଥିଲା। ସେମାନଙ୍କୁ ନିଜର ବାସସ୍ଥାନ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟତ୍ର ଯିବାକୁ ହୋଇଥିଲା। ସେମାନେ ପଶ୍ଚିମ ୟୁରୋପକୁ ଚାଲି ଆସିଲେ ଓ ବ୍ରିଟେନ୍ରେ ରହିଲେ। ନାବୋକୋଭ୍ ଟ୍ରିନିଟ୍ରେ ନାମ ଲେଖାଇଲେ। ସବୁଠୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା, ଏଇ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ନାବୋକୋଭ୍ଙ୍କୁ ପରିପକ୍ୱ କରିବାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା। ଦେଶାନ୍ତରୀ ଜୀବନର ଦୁଃଖ, ଯାତନା, ଅନିଶ୍ଚିତତା ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ କଞ୍ଚାମାଲ ହୋଇ ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇ ଯାଉଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସେ ଯେତେବେଳେ ଲେଖିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ ସେତେବେଳେ ସେହି ସବୁ ଘଟଣା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ବେଶ୍ ଉପଯୋଗୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ସେଥିଲାଗି ନାବୋକୋଭଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରଚନାରେ ଏକ ଅନିଶ୍ଚିତ ଜୀବନ ଧାରଣର କଥା ସଦାସର୍ବଦା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ।
ଲେଖିକା ବିରୋଧୀ ନାବୋକୋଭ୍ :
ଲେଖକ ଜୀବନର ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ନାବୋକୋଭ୍ ଥିଲେ ଘୋର ଲେଖିକା ବିରୋଧୀ। ସେ ଲେଖିକାମାନଙ୍କୁ ଆଦୌ ସାହିତି୍ୟକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଚାହୁଁ ନ ଥିଲେ। ଜେନ୍ ଅଷ୍ଟିନ୍ଙ୍କୁ ସେ ସର୍ବାଧିକ ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ। ତେବେ କ’ଣ ପାଇଁ ସେ ସେମିତି କରୁଥିଲେ ତାହାର କୌଣସି କାରଣ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ନ ଥିଲା। ସେ ଏକଦା ନିଜର ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଜେନ୍ ଅଷ୍ଟିନ୍ଙ୍କ ସମେତ ଅନ୍ୟ ଲେଖିକାମାନଙ୍କୁ ‘ଭିନ୍ନଶ୍ରେଣୀ’ର ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ସବୁଠୁ ମଜାର କଥା, ତାଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀ ଭେରା ମଧ୍ୟ ଥିଲେ ଜଣେ ଲେଖିକା। ଅବଶ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବା ପରେ ସେ ଲେଖାଲେଖିରୁ ନିଜକୁ ଦୂରେଇ ନେଇଥିଲେ। ମାତ୍ର ଭେରା ହିଁ ଥିଲେ ନାବୋକୋଭ୍ଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଟ୍ରାନ୍ସଲେଟର। ପୁଣି ସେ ନିଜ ସ୍ବାମୀଙ୍କ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରସାର ଦିଗରେ ସବୁତକ ସମୟ ବିନିଯୋଗ କରିଦେଇଥିଲେ।
ଭେରାଙ୍କ ପାଇଁ ପଢ଼ିଲେ ମ୍ୟାନ୍ସଫିଲ୍ଡ ପାର୍କ : ଭେରା ସବୁବେଳେ ଚାହୁଁଥିଲେ ସ୍ବାମୀ ନାବୋକୋଭ୍ଙ୍କ ଭିତରୁ ଲେଖିକା ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ ଦୂରେଇଯାଉ। ସେଥିଲାଗି ସେ ସବୁବେଳେ କହୁଥିଲେ ଯେ, ସେ ଥରୁଟେ ଅଷ୍ଟିନ୍ଙ୍କର ‘ମ୍ୟାନ୍ସଫିଲ୍ଡ ପାର୍କ’ ଉପନ୍ୟାସଟିକୁ ପଢ଼ନ୍ତୁ। ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ଶେଷରେ ଦିନେ ନାବୋକୋଭ୍ ‘ମ୍ୟାନ୍ସଫିଲ୍ଡ ପାର୍କ’ ପଢ଼ିଲେ। ଆଉ ପଢ଼ିବା ପରେ ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଲେଖିକାମାନଙ୍କୁ ନେଇ ରହିଥିବା ଧାରଣାର ଯୁଗପତ୍ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥିଲା। ଏହାପରେ ସେ ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ, ନାରୀମାନେ ସାମାଜିକତାର ଶୃଙ୍ଖଳତାରୁ ବାହାରି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ତେଣୁ ସେମାନେ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ସାହିତ୍ୟରେ ସାମାଜିକ ଘଟାଟୋପରୁ ମୁକ୍ତି ନ ଥାଏ। ସେଇଥିପାଇଁ ସେ ଲେଖିକାମାନଙ୍କୁ ବରଦାସ୍ତ କରୁ ନ ଥିଲେ। ଆଉ ସେମାନଙ୍କୁ ‘ଭିନ୍ନଶ୍ରେଣୀ’ ବୋଲି ବିବେଚନା କରୁଥିଲେ। ମାତ୍ର ଅଷ୍ଟିନ୍ଙ୍କ ‘ମ୍ୟାନ୍ସଫିଲ୍ମ ପାର୍କ’ ତାଙ୍କର ସେହି ଭ୍ରମକୁ ଦୂରୀଭୂତ କରିଦେଇଥିଲା। ଲେଖିକାମାନେ ମଧ୍ୟ ଲେଖକମାନଙ୍କ ପରି ସମାଜ ତଥା ପରମ୍ପରାକୁ ଅସ୍ବୀକାର କରିପାରନ୍ତି ତାହା ଅଷ୍ଟିନ୍ ତାଙ୍କ ଉପନ୍ୟାସରେ ପ୍ରମାଣିତ କରି ପାରିଥିଲେ। ୧୯୭୭ ଜୁଲାଇ ୨ ତାରିଖରେ ଏହି ମହାନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱଙ୍କର ପରଲୋକ ଘଟିଥିଲା।