କେନ୍ଦୁଝର ୭|୧ – ବହୁ ବର୍ଷ ହେଲା ହଳଦୀ ଚାଷ କରି ଆସୁଛୁ। ଅଳ୍ପ ଜମିରେ ଏହି ଚାଷ କରୁଛୁ। ଏଥିପାଇଁ କିଏ ଆମକୁ ସହାୟତା ଦେଇ ନାହିଁ କିମ୍ବା ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଉନାହାନ୍ତି। ଆଉ ଟିକେ ସୁବିଧା ମିଳିଲେ ଏବଂ ହଳଦୀ ବିକିବା ସୁବିଧା ହେଲେ ଅଧିକ ଚାଷ କରି ପାରନ୍ତୁ ଏବଂ ବହୁ ଲୋକ ଉପକୃତ ହୋଇ ପାରନ୍ତେ। ଏଭଳି କହିଛନ୍ତି ବାଂଶପାଳ ବ୍ଲକର କାଞ୍ଜିପାଣି, ବାୟାପଣ୍ଡାଧାର, ବାୟାକୁମୁଟିଆ ଆଦି ଅଞ୍ଚଳରେ ହଳଦୀ ଚାଷ କରି ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରୁଥିବା ମହିଳା ଆଦିବାସୀ ଚାଷୀ। କୌଣସି ସୁବିଧା ନ ଥିବାରୁ ଏହି ମହିଳା ଚାଷୀମାନେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ବୋଝ, ବସ୍ତାରେ ବୋହି ଦୀର୍ଘ ୨୦ କି.ମି. ଦୂର ଜିଲା ମୁଖ୍ୟାଳୟକୁ ବିକିବାକୁ ଆସୁଛନ୍ତି। ଜିଲା ମୁଖ୍ୟାଳୟ ବ୍ୟତୀତ ଜାତୀୟ ରାଜପଥ କଡରେ, ହାଟବଜାରରେ ହଳଦୀ ବିକି ଯାହା ମିଳେ ସେଥିରେ ତେଲଲୁଣ କିଣି ଫେରନ୍ତି। ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଆଦିବାସୀ ମହିଳାମାନେ ଏହି ଚାଷ କରିଥାନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କୁ ନା ମିଳୁଛି ବିହନ ନା ମିଳୁଛି ସାର। ନା ମିଳୁଛି ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା। ଏଣୁ ନିଜ ଉଦ୍ୟମରେ ସେମାନେ ଚାଷ କରି ପରିବାର ଗୁଜୁରାଣ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ଚାଷ ପ୍ରତି ଆଦିବାସୀ ବିଶେଷ କରି ମହିଳାମାନଙ୍କ ଆଗ୍ରହ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଅଛି କିନ୍ତୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳୁ ନ ଥିବାରୁ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ ପାଉଛି।
ସ୍ବାମୀକୁ ହରାଇ ଏଭଳି ବାୟାକୁମୁଟିଆ ଗ୍ରାମ କୁନ୍ତଲି ଠାକୁର ମୂଲ ମଜୁରି ସହିତ ବାଡିରେ ହଳଦୀ ଚାଷ କରି ପରିବାରରେ ୪ ସନ୍ତାନକୁ ଚଳାଉଥିବା କୁହନ୍ତି। ତାଙ୍କ ଗ୍ରାମରେ ଗୋଲାପ ନାଏକ, ବାହାନୀ ସନଗୀ, ମାଳତୀ ଠାକୁରଙ୍କ ଭଳି ୨୫/୩୦ ଘରର ମହିଳାମାନେ ଅଳ୍ପ ବହୁତ ବାଡିରେ ହଳଦୀ ଚାଷ କରିଥିବା କୁନ୍ତଲି କୁହନ୍ତି। ସରକାରୀ ସୁବିଧା ସେ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅପହଞ୍ଚ। କାମଧନ୍ଦା ଲୋକଙ୍କୁ ମିଳୁନାହିଁ। ଏଣୁ ଅନେକେ ବାହାରକୁ କାମଧନ୍ଦା କରିବାକୁ ଚାଲିଯାଉଥିବା ବେଳେ ଏଭଳି ବହୁ ମହିଳାମାନେ ବାଡ଼ିବଗିଚାରେ ଚାଷ କରି ପେଟପୋଷୁଥିବା ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ କୁହନ୍ତି। ଏଠାରେ ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ, ହଳଦୀ ଚାଷ ପାଇଁ ଅଧିକ ସମୟ ଦେବାକୁ ବା ଖର୍ଚ୍ଚାନ୍ତ ହେବାକୁ ପଡି ନ ଥାଏ। ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ ହେଲା ହାତୀମାନେ ବା ଗୃହପାଳିତ ପ୍ରାଣୀ ବା ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ନଷ୍ଟ କରି ନ ଥାନ୍ତି। ଏହି ଜିଲାରେ ଏଭଳି ଚାଷ ବେଶ ଫଳପ୍ରଦ ହୋଇ ପାରିବ ବୋଲି ଅନେକ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରୁଛନ୍ତି। ଏଣୁ ଏହି ଚାଷ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅର୍ଥାତ ବାଡ଼ର ଆବଶ୍ୟକତା ପଡେ ନାହିଁ। ସେହିପରି ଅଧିକ ଜଳର ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ନ ଥାଏ। ଏଣୁ କେନ୍ଦୁଝର ଭଳି ଜିଲାରେ ଏହି ଚାଷ ବେଶ ଲାଭଜନକ ବୋଲି ମହିଳା ଚାଷୀ କହିଛନ୍ତି। ଆଦିବାସୀ ଅଞ୍ଚଳ ତଥା ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳରେ କରାଯାଇଥିବା ଆମ୍ବ ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚାଷ ମଧ୍ୟରେ ଇଣ୍ଟର କ୍ରପିଂ ଭାବରେ ହଳଦୀ ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ। ଏଥିପାଇଁ କେନ୍ଦୁଝରର ଜଳବାୟୁ ଓ ମାଟି ବେଶ୍ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ବୋଲି କୃଷି ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ରର ପୂର୍ବତନ ବରିଷ୍ଠ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଡ. ସୁଜିତ ନାଥ କହିଛନ୍ତି।
ଉପନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଉଦ୍ୟାନ ଓମ୍ ପ୍ରକାଶ ରଥ ମହାପାତ୍ର କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜିଲାର ବାଂଶପାଳ ବ୍ଲକର ଜଙ୍ଗଲ ଓ ମାଟି ହଳଦୀ ଚାଷ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ। ଏଣୁ ହଳଦୀ ଚାଷକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ଯୋଜନା ନାହିଁ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଇଟିଡିଏ ଜରିଆରେ ବାଂଶପାଳ ବ୍ଲକରେ କେତେକ ଚାଷୀ ଏହି ଚାଷ କରୁଛନ୍ତି। ସ୍ବେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନ ଜରିଆରେ ଏହାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ସହ ଜିଲା ଖଣିଜ ପାଣ୍ଠିରୁ ଏହି ଚାଷ କରି ଅନୂ୍ୟନ ୧୦୦ ଆଦିବାସୀ ଚାଷୀଙ୍କୁ ସ୍ବାବଲମ୍ବୀ କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ କରାଯାଉଛି। ଏହା ହେଲେ ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ସ୍ବଚ୍ଛଳ ହୋଇପାରିବ। ହଦଳୀ ଏକ ଲାଭଜନକ ଚାଷ। ଏହାକୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରାଯାଇ ହଳଦୀ ଗୁଣ୍ଡ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇପାରିବ ଏବଂ ପ୍ୟାକେଟ କରି ବଜାରକୁ ଛଡ଼ା ଯାଇପାରିବ। ହଳଦୀର ଚାହିଦା ବଜାରରେ ବହୁତ ଥିବାରୁ ଅନୂ୍ୟନ ଜିଲାର ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ହେବା ସହ ବାହାରକୁ ପଠାଯାଇପାରିବ। ଏଥିରେ ବହୁ ଲୋକ କାମଧନ୍ଦା ପାଇବେ ଏବଂ ସ୍ବୟଂ ସହାୟିକା ଗୋଷ୍ଠୀ ଅଧିକ ସ୍ବାବଲମ୍ବୀ ହୋଇପାରିବେ ବୋଲି ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଅଧିକାରୀ ଅଲେଖ ଚନ୍ଦ୍ର ପାତ୍ର କହିଛନ୍ତି।
(ନରେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ)