ଭୁଲ୍ରେ ଖସାଇଥିଲୁ ୟୁକ୍ରେନ ବିମାନ: ବୋଇଂ ୭୩୭ ଦୁର୍ଘଟଣା ନେଇ ଦୋଷ ମାନିଲା ଇରାନ
01 ତେହେରାନ, ୧୨ା୧ (ଏଏଫ୍ପି/ ଆଇଏଏନ୍ଏସ୍): ଶେଷରେ ଦୋଷ ସ୍ବୀକାର କରିଛି ଇରାନ। ୮ ତାରିଖରେ ୟୁକ୍ରେନ ବିମାନକୁ ଭୁଲବଶତଃ ମିଶାଇଲ ମାଡ଼ କରି ଖସାଇଦେଇଥିବା ଶନିବାର ମାନିଯାଇଛି। ତେବେ ଏହା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମୂଳକ ଭାବେ ନୁହେଁ, ବରଂ ଅଜାଣତରେ ହୋଇଥିତ୍ବା ମାନବକୃତ ତ୍ରୁଟି ବୋଲି ସଫେଇ ଦେଇଛି ଏହି ପଶ୍ଚିମ ଏସୀୟ ଇସ୍ଲାମିକ୍ ରାଷ୍ଟ୍ର। ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହାସନ ରୁହାନି ଏହାକୁ ଏକ ଅକ୍ଷମଣୀୟ ଭୁଲ ବୋଲି ସ୍ବୀକାର କରିଥିବାବେଳେ ସୁପ୍ରିମ ଲିଡର ଆୟାତୋଲ୍ଲା ଅଲି ଖାମେନି ଭବିଷ୍ୟତରେ ଯେପରି ଏହାର ପୁନରାବୃତ୍ତି ନ ଘଟେ ସେଥିପାଇଁ ସତର୍କ ହେବାକୁ ସଶସ୍ତ୍ର ବଳକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ୧୭୬ ଜଣଙ୍କ ଜୀବନ ଯାଇଥିବା ଏହି ମାନବକୃତ ଦୁର୍ଘଟଣା ପାଇଁ ଇରାନ କ୍ଷମାମାଗୁ ଏବଂ ଦୋଷୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଦୃଢ଼ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନେଉ ବୋଲି ୟୁକ୍ରେନ ଓ କାନାଡା ପକ୍ଷରୁ ଦାବି କରାଯାଇଛି।
ଇରାକ ରାଜଧାନୀ ବାଗଦାଦରେ ଥିବା ବିମାନବନ୍ଦରରେ ଗତ ୩ ତାରିଖରେ ଆମେରିକା ସେନା ରକେଟ ମାଡ଼ କରିଥିଲା। ଏଥିରେ ଇରାନ ସେନାର ଶକ୍ତିଶାଳୀ କମାଣ୍ଡର ଜେନେରାଲ କାସିମ ସୋଲେମାନୀ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେଜଣ ଅଧିକାରୀ ନିହତ ହୋଇଥିଲେ। ଏହାର ସପ୍ତାହେ ନ ପୂରୁଣୁ ଇରାନ ସୋଲେମାନୀଙ୍କ ହତ୍ୟାର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ଯାଇ ଇରାକସ୍ଥିତ ଆମେରିକାର ଦୁଇଟି ସେନାଘାଟିକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିଥିଲା। ଏହାର କିଛି ସମୟ ପରେ ୟୁକ୍ରେନ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଫଳରେ ବିମାନରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ୧୭୬ ଯାତ୍ରୀ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ଇରାନ ସମେତ ଅନ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଥମେ ଏହାକୁ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ତ୍ରୁଟିଜନିତ ବୋଲି ଧରିନେଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଇରାନର ମିଶାଇଲ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଥିବାରୁ ଏହାକୁ ନେଇ ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଥିଲା। ଆମେରିକା ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଇରାନର ହାତ ଥିବା କହୁଥିବାବେଳେ ଅଭିଯୋଗକୁ ବାରମ୍ବାର ଖଣ୍ଡନ କରୁଥିଲା ତେହେରାନ। ତେବେ ଶୁକ୍ରବାର ନ୍ୟୁୟର୍କ ଟାଇମ୍ସ ଏବଂ ସିଏନ୍ଏନ୍ ସମେତ କେତେକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗଣମାଧ୍ୟମ ପକ୍ଷରୁ ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣା ବେଳର ଭିଡିଓ ଜାରି କରାଯିବାର ଦିନକ ପରେ ଇରାନ ନିଜ ଦୋଷ ସ୍ବୀକାର କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଛି। ଇରାନର ସଶସ୍ତ୍ର ବଳ ଜେନେରାଲ ଷ୍ଟାଫ୍ ପକ୍ଷରୁ ଏକ ବିବୃତିରେ ଶନିବାର କୁହାଯାଇଛି ଯେ ବୁଧବାର ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିବା ସମୟରେ ସୁରକ୍ଷା ବଳ ହାଇଏଷ୍ଟ ଆଲର୍ଟରେ ରହିଥିଲା। ସ୍ଥିତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜଟିଳ ଥିବାବେଳେ ଆମେରିକା ନିର୍ମିତ ବୋଇଂ ୭୩୭-୮୦୦ ଇସ୍ଲାମିକ୍ ରିଭୋଲ୍ୟୁଶନାରି ଗାର୍ଡ କର୍ (ଆଇଆର୍ଜିସି) ସାମରିକ କେନ୍ଦ୍ରର ଅତି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳର ନିକଟତର ହୋଇଥିଲା। ଏଥିଯୋଗୁ ଏହା ଶତ୍ରୁପକ୍ଷର ବିମାନ ବୋଲି ମନେକରି ଏହାକୁ ମିଶାଇଲ ଆକ୍ରମଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଆଗକୁ ଯେମିତି ଏଭଳି ଭୁଲ ନ ହେବ ସେ ଦିଗରେ ସର୍ବାଧିକ ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରାଯିବ। ଇରାନର ବହିର୍ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ମହମ୍ମଦ ଜାଭେଦ ଜରିଫ ଏହି ଭୁଲ ପାଇଁ କ୍ଷମାମାଗିଛନ୍ତି। ଅମେରିକା ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଥିବା ସଙ୍କଟ ଯୋଗୁ ଏହି କୃତ୍ରିମ ଦୁଃସାହିକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଥିଲା, ଯାହାକି ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଆଣିଦେଇଥିଲା ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି। ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରୁହାନି ମଧ୍ୟ ଟୁଇଟ୍ କରି ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଏହାସହ ଶୋକସନ୍ତପ୍ତ ପରିବାରଗୁଡ଼ିକୁ ସମବେଦନା ଜଣାଇଛନ୍ତି। ଏହି ଅକ୍ଷମଣୀୟ ଭୁଲ୍ ପାଇଁ ଦାୟୀ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ବିରୋଧରେ କଡ଼ା କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନିଆଯିବ। ମୃତକଙ୍କ ପରିବାରକୁ କ୍ଷତିପୂରଣ ଦେବା ପାଇଁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଲାଗି ସମ୍ପୃକ୍ତ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି। ୟୁକ୍ରେନ ଓ କାନାଡା ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣା ପାଇଁ ଇରାନକୁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କରାଯାଉ ବୋଲି ଦାବି କରିଛନ୍ତି। ୟୁକ୍ରେନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭୋଲୋଡିମିର ଜେଲେନ୍ସ୍କି ବିମାନ ଖସାଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବିରୋଧରେ କଡ଼ା କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ସହ କ୍ଷତିପୂରଣ ଦାବି କରିଛନ୍ତି। ଇରାନ ଖୁବ୍ଶୀଘ୍ର ଦୋଷୀଙ୍କୁ ଆଇନର କାଠଗଡ଼ାରେ ଛିଡ଼ା କରାଇବା ନେଇ ସେ ଆଶାବାଦୀ ଥିବା ଭୋଲୋଡିମିର ଫେସ୍ବୁକରେ ପୋଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି। ସେହିପରି କାନାଡା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜଷ୍ଟିନ ଟ୍ରୁଡୋ ମଧ୍ୟ ଦୁର୍ଘଟଣାର ନିରପେକ୍ଷ ତଦନ୍ତ ଦାବି କରି ମୃତକଙ୍କ ପରିବାରକୁ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଦାବି କରିଛନ୍ତି। ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ସେ କାନାଡାବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଜାତୀୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଭାବେ ଅଭିହିତ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରକାଶ ଯେ, ବିମାନ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିବା ୧୭୬ ମୃତକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଇରାନର ୮୨ ଏବଂ କାନାଡାର ୬୩ ଜଣ ଥିଲେ। ସେହିପରି ସ୍ବିଡେନର ୧୦, ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ୪, ଜର୍ମାନୀର ୩, ଓ ବ୍ରିଟେନର ୩ ଜଣଙ୍କ ଜୀବନ ଯାଇଛି। ୯ ବିମାନ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ସମେତ ୧୧ ଜଣ ହେଉଛନ୍ତି ୟୁକ୍ରେନ ବାସିନ୍ଦା। ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ବିମାନ ୨୦୧୬ରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ବୋଇଂ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରିରେ ଦୁଇଦିନ ତଳେ ଏହାକୁ ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଇଥିଲା ବୋଲି ୟୁକ୍ରେନ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାଶନାଲ ଏୟାରଲାଇନ୍ସ ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି।