ଧାମନଗର,୧୪ା୧ – ଭଦ୍ରକ ଜିଲା ଧାମନଗର ବ୍ଲକ ଅସୁରାଳିସ୍ଥିତ ଭଦ୍ରକ- ଆଖଣ୍ଡଳମଣି ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାକଡରେ ରହିଛି ନେତ୍ରପୀଠ ମା’ ବରୁଣେଇଙ୍କ ପୀଠ। ଆଖଣ୍ଡଳମଣିଙ୍କ ପୀଠକୁ ଯିବା ବେଳେ ଏଠାରେ ଦୈନିକ ଶହ ଶହ ଗାଡି ମୋଟର ଅଟକି ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରି ଯାଇଥାନ୍ତି। ବିବାହ, ବ୍ରତ ପାଇଁ ଏଠାରେ ଥିବା କଲ୍ୟାଣ ମଣ୍ଡପର ଚାହିଦା ବଢିଯାଇଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଭଳି ଚଳିତବର୍ଷ ମକରମେଳା ଲାଗି ଏହି ପୀଠ ଉତ୍ସବମୁଖର ହୋଇପଡିଛି। ଏହି ଉତ୍ସବ ଦୁଇଦିନ ଧରି ଧୁମଧାମ୍ରେ ପାଳନ କରାଯିବ। ଚଳିତବର୍ଷ ୧୫ତାରିଖଠାରୁ ଦୁଇଦିନିଆ ମକର ମେଳା ପାଇଁ ଚଣ୍ଡୀପାଠ, ବିଶ୍ୱଶାନ୍ତି ମହାଯଜ୍ଞ ଏବଂ ଖେଚୁଡି ପ୍ରସାଦସେବନ ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚୂଡାନ୍ତ ହୋଇଛି। ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ମନୋରଞ୍ଜନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଥିବା କମିଟି ପକ୍ଷରୁ ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି।
ଏଠାରେ ମା’ଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଭିନ୍ନ ଜନଶ୍ରୁତି ଶୁଣିବାକୁ ମିଳେ। ପୂର୍ବରୁ ରାଜରାଜୁଡା ଶାସନ ସମୟରେ ଏହା ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତା ଭାବେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଆସୁଥିଲା। ଉକ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ମା’ଙ୍କୁ ସାକ୍ଷୀ ରଖି ଲୋକେ ଯାତାୟାତ କରୁଥିଲେ। ୧୪୭୯ରୁ ୧୫୦୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଜପତି ମହାରାଜା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଦେବଙ୍କ ଶାସନ ସମୟରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡଠାରୁ ଯାଜପୁର, ଧାମନଗର ଓ ଅସୁରାଳି ହୋଇ ରାଜ୍ୟର ଉତ୍ତର ଦିଗକୁ ସାମରିକ ବାହିନୀଙ୍କର ଯାତାୟାତ ରାସ୍ତା ଥିଲା। ଖୋର୍ଦ୍ଧାରୁ ମା’ ବରୁଣେଇଙ୍କର ଏକ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସୈନ୍ୟମାନେ ସାଥିରେ ନେଇଯାଉଥିବାବେଳେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ ଉପରେ କଳାପାହାଡର ଆକ୍ରମଣ ଭୟରେ ଉକ୍ତ ରାସ୍ତାର ମଙ୍ଗଳପୁର ନିକଟ କପାଳୀ ନଦୀ କୂଳରେ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଫିଙ୍ଗି ଦେଇ ପଳାଇ ଯାଇଥିଲେ। ଖାର୍ଜିକୋରୁଆ ଗ୍ରାମର ଜଣେ ମାଳୀଙ୍କୁ ସ୍ବପ୍ନାଦେଶ ପରେ ମା’ଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଉଦ୍ଧାର କରାଯାଇ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା। ଶାସକ ରାଜା ଏବଂ ସୈନ୍ୟ ସାମନ୍ତଙ୍କ ରହଣି ସ୍ଥାନ ଯୋଗୁ ଉକ୍ତ ପୀଠକୁ ଲାଗି ରହିଥିବା ସ୍ଥାନ ଏବଂ ଗ୍ରାମର ନାମକରଣ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ରହିଛି। ହାତୀ ରହୁଥିବା ସ୍ଥାନର ନାମ ହାତିଆପଡା, ଅଶ୍ୱ ରହୁଥିବା ଗ୍ରାମର ନାମ ଅସୁରାଳି, ବନ୍ୟା ସମୟରେ ରହଣି ପାଇଁ ଏକ ଉଚ୍ଚପଡିଆରେ ସୈନ୍ୟସାମନ୍ତ ଆଶ୍ରୟ ପାଇଁ ଗ୍ରାମର ନାମ ଉଚ୍ଚପଦା ରହିଛି । ହାତିଆପଡା ଗ୍ରାମର ସ୍ବର୍ଗତ ଲୋକନାଥ ପଣ୍ଡା ମା’ଙ୍କ ପୀଠରେ ପୂଜା ଆରମ୍ଭ କରିଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ବଂଶଧରମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେବା ପୂଜାରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଆସୁଛନ୍ତି। ପୂର୍ବରୁ ବଣ ଜଙ୍ଗଲଘେରା ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତାକଡରେ ମା’ଙ୍କ ପୂଜା ହୋଇଆସୁଥିବା ବେଳେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପୀଠର ଉନ୍ନତୀକରଣ କରାଯାଇଛି। ମା’ଙ୍କ ନୂତନ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନା, ମା’ଙ୍କ ସ୍ଥାୟୀ ମନ୍ଦିର, ବିଶାଳ ଯଜ୍ଞ ମଣ୍ଡପ, କଲ୍ୟାଣ ମଣ୍ଡପ, ଯାତ୍ରୀନିବାସ, ରାସ୍ତାକଡରେ ପାଚେରି, ସିଂହଦ୍ୱାର, ପୀଠ ଆଲୋକୀକରଣ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଉକ୍ତ ପୀଠର ନବକଳେବର ଆଦି କରାଯାଇଛି। ପୂର୍ବତନ ବିଧାୟକ ମୁକ୍ତିକାନ୍ତ ମଣ୍ଡଳଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୟାସରେ ନିର୍ମାଣ ହୋଇ ପୀଠ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ହୋଇଥିବା କମିଟି ସଭାପତି ହେମେନ୍ଦ୍ର ସାହୁ କହିିଛନ୍ତିି। ଏବେ ମା’ଙ୍କ ପୀଠକୁ ଲାଗି ଏକ ଶିବମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାପନା କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣଙ୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ ଜାରି ରହିଛି ବୋଲି ସେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି ।
(ଅଜିତ ରାଉତ)