ଢେଙ୍କାନାଳ ଅଫିସ, ୧୯।୮: ଆଉ ନାହାନ୍ତି ଓଡ଼ିଶାର ଖ୍ୟାତନାମା ‘ହାସ୍ୟବିଦ୍ୟୁଷୀ ପଙ୍କଜିନୀ ଦାସ’। ଢେଙ୍କାନାଳ ସହର କୁଞ୍ଜକାନ୍ତ ଉତ୍ତର ମଧୁବନସ୍ଥିତ ବାସ ଭବନରେ ରବିବାର ତାଙ୍କର ପରଲୋକ ହୋଇଯାଇଛି। ତାଙ୍କୁ ୮୬ ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିଲା। ଅନ୍ତିମ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ପରିବାର ଏବଂ ଆତ୍ମୀୟସ୍ବଜନ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ଏହି ସୂଚନା ପ୍ରଚାରିତ ହେବା ପରେ ବହୁ ମାନ୍ୟଗଣ୍ୟବ୍ୟକ୍ତି, ସାହିତି୍ୟକ ପହଞ୍ଚତ୍ ତାଙ୍କର ଶେଷ ଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ। କୁଞ୍ଜକାନ୍ତ ପୋଖରୀସ୍ଥିତ ଶ୍ମଶାନଘାଟରେ ତାଙ୍କର ଶେଷକୃତ୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି।
ଓଡ଼ାପଡ଼ା ବ୍ଲକ ଧଳପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମିତ ପଙ୍କଜିନୀ ଥିଲେ ବହୁମୁଖୀ ପ୍ରତିଭାର ଅଧିକାରିଣୀ। ସାହିତ୍ୟକୁ ବାଦ୍ଦେଲେ ସଙ୍ଗୀତ ଏବଂ ସେବାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ବେଶ୍ ରୁଚି ରହିଥିଲା। ୧୯୫୫ରେ ତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ରଚିତ ପ୍ରଥମ କବିତା ‘ପଦ୍ମଜା’ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୭୫ରୁ ଆହୁରି ତୀବ୍ର ହୋଇଥିଲା ତାଙ୍କ ଲେଖନୀ। ଗଳ୍ପ, କବିତା, ପ୍ରବନ୍ଧ, ଶିଶୁ ଗଳ୍ପ, କବିତା, ରମ୍ୟରଚନା ଭଳି ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ସେ ନିଜର କଲମ ଚାଳନା କରି ପାରଦର୍ଶିତାର ପରିଚୟ ଦେଇଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲେଖାଯାଇଥିବା ‘ଗୁଲାବୀ ଚିଠି’ ଏବଂ ‘ମୀମାଂସା’ ଟେଲି ଫିଲ୍ମ ଭାବେ ଦିଲ୍ଲୀ ଦୂରଦର୍ଶନରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା। ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ଗଭୀର ଭଲପାଇବାର ଫଳ ତାଙ୍କୁ ମିଳିଥିଲା ୧୯୮୮ରେ। ଏହି ବର୍ଷ ପଙ୍କଜିନୀଙ୍କୁ ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା। ସେହିପରି ସେ ମଧ୍ୟ ‘କାନ୍ତକବି’ ପୁରସ୍କାର ହାସଲ କରିଥିଲେ। ଏଥିସହ ସେ ଓଡ଼ିଶା, ବିଶାଖାପାଟଣା, କଲିକତା, ମାଡ୍ରାସ, ବମ୍ବେର ଓଡ଼ିଆ ସମାଜ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ ମଧ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି। ନିଜର ନିଆରା ପ୍ରତିଭା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ସରସ ସାହିତ୍ୟ ସମିତି ପକ୍ଷରୁ ‘ହାସ୍ୟବିଦ୍ୟୁଷୀ’, ଆକାଶବାଣୀ ଧ୍ରୁବତାରା ପକ୍ଷରୁ ‘ରଙ୍ଗବତୀ ରସକୁଇନ୍’, ଇପିଟାଟା ଲେଡିଜ୍ କ୍ଲବ ପକ୍ଷରୁ ‘ହାସ୍ୟ ସାମ୍ରାଜ୍ଞୀ’, ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଦରବାର ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦ ପକ୍ଷରୁ ‘ମହିଳାମଣି’, ‘ହାସ୍ୟ ଚମ୍ପାବତୀ’ ଏବଂ ଗୋଳମାଳ ପତ୍ରିକା ପକ୍ଷରୁ ‘ହାସ୍ୟ ଶ୍ରୀମତୀ’ ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କରାଯାଇଥିଲା। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ସେ ଢେଙ୍କାନାଳ ଜିଲାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ‘ମହିମା ସମ୍ମାନ’ରେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ମାନିତ ହୋଇଛନ୍ତି।
ତାଙ୍କର ଦ୍ୱାରା ରଚିତ ପ୍ରମୁଖ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟରେ ‘ଅଜାଙ୍କ ମଜା କାହାଣୀ’, ‘କୁନି କାହାଣୀମାଳା’, ‘ଟିକିଏ ହସ’, ‘ନୂଆ ପଢୁଆଙ୍କ ମଜା କାହାଣୀ’, ‘ଆମରି ପାଠ ଆମରି ଗପ’, ’କାହାଣୀ ନୁହେଁ ଏତ ଆମରି କଥା’, ‘ଟିକିଏ ପଢ଼ ଟିକିଏ ହସ’, ‘ସାନ ପିଲାଙ୍କ କାହାଣୀ’, ‘ନ୍ୟାୟବନ୍ତ ରାଜା’, ‘ଜନ୍ମମାମୁଙ୍କୁ ଅଳି, ‘ମାର୍ ମାର୍ ଭଣ୍ଡାରିଆକୁ’, ‘ପରାଜିତା ସୂପର୍ଣ୍ଣଖା’, ‘ପୁସ୍ତକ ହରଣ’, ‘ଅଜାଗା ଘା’ର ଯନ୍ତ୍ରଣା’, ‘ଆପଣାହସ୍ତେ ଜିହ୍ବାଚ୍ଛେଦୀ’, ‘ଶତାବ୍ଦୀର ଯନ୍ତ୍ରଣା’, ‘ନାରୀ ଜାଗରଣ’, ‘ନନ୍ଦିତା ନିରୁପମା’, ‘ଅପାଠୋଇ ବୋହୂ’, ବ୍ୟଙ୍ଗ ସଙ୍କଳନ ‘ଗେଣ୍ଡୁମାଳ ବୁଢ଼ୀ କି ଦେବି’ ପ୍ରମୁଖ ଅନ୍ୟତମ। ସେହିପରି ସେ ବିଭିନ୍ନ କବିତା ସଙ୍କଳନ, ଉପନ୍ୟାସ ଏବଂ ନାଟକ ମଧ୍ୟ ଲେଖିଥିଲେ। ପଙ୍କଜିନୀ ଢେଙ୍କାନାଳର ଯୁବ ସାହିତ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସନ୍ଧ୍ୟାତାରା ସାହିତ୍ୟ ସଂସଦ ସଭାନେତ୍ରୀ ଭାବେ ୨୯ ବର୍ଷ ଧରି ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିଲେ। ଏଥିସହ ବିଭିନ୍ନ ସାହିତ୍ୟ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ସଙ୍ଗୀତ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ପରଲୋକରେ ସହରରେ ଶୋକର ଛାୟା ଖେଳିଯାଇଛି।