ସଜନାଗଡ଼, ୬।୧(ଡି.ଏନ.ଏ.) ଶୀତ ଋତୁରେ ଅଧିକ ଥଣ୍ଡା କାରଣରୁ ଜଳାଶୟ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀମାନେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଖାଦ୍ୟ ଅନ୍ବେଷଣରେ ମାଇଲ ମାଇଲ ବାଟ ଅତିକ୍ରମ କରି ବାଲେଶ୍ୱର କୁଲଡ଼ିହା ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ଏହି ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରଜାତିର ଚିହ୍ନଟ ଓ ଗତିବିଧିକୁ ଜାଣିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ପକ୍ଷୀଗଣନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ ହୋଇଥାଏ। ଚଳିତବର୍ଷ ବନବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ କୁଲଡିହା ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ପକ୍ଷୀଗଣନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଭିତରେ ଥିବା ରିଷିୟା ଡ୍ୟାମ, ବୁଗାଳିବନ୍ଧ, ଖୁମକୁଟ, ତେଣ୍ଡା ଅଞ୍ଚଳର ସାତଘାଟି ଡ୍ୟାମ୍ରେ ପକ୍ଷୀଗଣନା ପାଇଁ ୩ଟି ଟିମ୍ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଛନ୍ତି।
ପକ୍ଷୀଗଣନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ କୁଲଡିହା ରେଞ୍ଜ ଅଧିକାରୀ ଅନନ୍ତ କୁମାର ଜେନା ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହ କରୁଛନ୍ତି। ଫରେଷ୍ଟର ଉମାକାନ୍ତ ଜେନା, ରାମେଶ୍ୱର ମୁର୍ମୁ, ପରମାନନ୍ଦ ନାୟକ ପ୍ରମୁଖ ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ। ଏହାସହ ବନ କର୍ମଚାରୀ ଫରେଷ୍ଟଗାର୍ଡ଼, ସବୁଜବାହିନୀ ପକ୍ଷୀଗଣନାରେ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି। ପକ୍ଷୀଗଣନା ପୂର୍ବାହ୍ନ ୬ଟାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ରିଷିଆ ଡ୍ୟାମ୍ରେ ଡଙ୍ଗା ସାହାଯ୍ୟରେ ପକ୍ଷୀଗଣନା ହେଉଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ପକ୍ଷୀଙ୍କ ଭିତରେ ବଗ, ଶୁଆ, ଗେଣ୍ଡାଳିଆ, ମାଛରଙ୍କା, ସଲରୀ, କଜଳପାତି, ବୁବୁନ, ଭଦଭଦଳିଆ ଆଦି ଦେଶୀପକ୍ଷୀ ରହିଥିବା ବେଳେ ୨୮ପ୍ରଜାତିର ପକ୍ଷୀ ସହ ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ମାଛଖିଆ ଛଞ୍ଚାଣ ରହିଥିବା ଜଣାପଡିଛି। ପକ୍ଷୀ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମେଘା ନାୟକ, ସୁବ୍ରତ ନାୟକ ଓ ତାଙ୍କର ୨ ସହଯୋଗୀ ମନୋରଞ୍ଜନ ଦାସ, ପ୍ରକାଶ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଆସି ପକ୍ଷୀଗଣନାରେ ସହଯୋଗ କରିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ପୂର୍ବ ବର୍ଷଠାରୁ ପକ୍ଷୀ କମ୍ ଥିବା ସୂଚନା ମିଳିଛି। ଅନୁରୂପ ଭାବେ ନୀଳଗିରି ବନ ବିଭାଗ ଅଧୀନ ପଦ୍ମତୋଳାଠାରେ ନୀଳଗିରି ରେଞ୍ଜର ଗଣେଶ ପ୍ରସାଦ ଲେଙ୍କାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୩ ଫରେଷ୍ଟର, ଫରେଷ୍ଟଗାର୍ଡ଼, ସବୁଜବାହିନୀକୁ ନେଇ ପକ୍ଷୀଗଣନା ହେଉଛି।