ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୬।୭ : ଅନେକ ନୋଟ ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆମ ହାତକୁ ଆସେ ଏବଂ ତା’ପରେ ବଜାରକୁ ଯାଏ। ଯେଉଁଥିରେ ୧୦ ଟଙ୍କାରୁ ୨୦୦୦ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନୋଟ ଅଛି। ଆମେ ୧୦, ୨୦, ୫୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ ପ୍ରତି ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ନ ଥାଉ। କିନ୍ତୁ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ବଡ ନୋଟକୁ ୨-୩ ଥର ଭଲ ଭାବରେ ଦେଖନ୍ତି, ଯେପରି ସେଗୁଡ଼ିକ ନକଲି ନ ହୋଇଥିବ। ଏହିପରି କିଛି ନୋଟ ବର୍ତ୍ତମାନ ବଜାରରେ ଚାଲୁଛି, ଯାହା ଉପରେ ଲୋକମାନେ ସନ୍ଦେହ କରୁଛନ୍ତି ଏହା ନକଲି ନୋଟ କି ନୁହେଁ? ବାସ୍ତବରେ, ବେଳେବେଳେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଲୋକେ ୧୦ ରୁ ୨୦୦୦ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏପରି ନୋଟ ଦେଖିଥିବେ, ଯେଉଁଥିରେ * (ତାରକା) ଚିହ୍ନ ଛପା ହୋଇଥିବ। କେହି କେବେ ଭାବିଛନ୍ତି କି ଏହି ନୋଟ ନକଲି ହୋଇପାରେ? ବଜାରରେ ଏପରି ନୋଟ କେଉଁଠୁ ଆସେ? କାରଣ ଷ୍ଟାର୍ ସିରିଜ ନୋଟ କ୍ୱଚିତ ଦେଖାଯାଏ। ଅନେକ ଥର ଲୋକମାନେ ଏପରି ନୋଟ ନେବାକୁ ମଧ୍ୟ ଦ୍ୱିଧା ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି ।
ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ଥାଏ ନୋଟର କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଏହି ତାରକା କାହିଁକି ଏବଂ କେଉଁଠୁ ଆସିଲା । ଏହି ନୋଟ ଅସଲି ନା ନକଲି? କେବେ ଏବଂ କାହିଁକି ଷ୍ଟାର୍ ସିରିଜ ନୋଟ ବଜାରରେ ଦେଖାଯିବା ଆରମ୍ଭ କଲା? ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ (ଆରବିଆଇ) ମଧ୍ୟ ଏହି ନୋଟଗୁଡିକ ଜାରି କରେ କି? ଏ ବାବଦରେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଏକ ଗୁଜବ ମଧ୍ୟ ଭାଇରାଲ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ଯେଉଁଥିରେ ଷ୍ଟାର ସିରିଜ ନୋଟଗୁଡିକ ନକଲି ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି ଏବଂ ଲୋକଙ୍କୁ ଏହିପରି ନୋଟ ଗ୍ରହଣ ନକରିବାକୁ କୁହାଯାଇଛି।
କିନ୍ତୁ ସତ୍ୟ କ’ଣ, ତାହା ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ। ୨୦୦୬ ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଆରବିଆଇ ଷ୍ଟାର ସିରିଜ ନୋଟ ଜାରି କରିଥିଲେ। ଏହି ନୋଟ ଗୁଡିକ ସେହି ନୋଟ ବଦଳରେ ମୁଦ୍ରିତ ହୋଇଥାଏ ଯାହା ମୁଦ୍ରଣ ସମୟରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ, କିମ୍ବା ସେଥିରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ତ୍ରୁଟି ରହିଥାଏ । ସରଳ ଶବ୍ଦରେ, ଯେତେବେଳେ ନୋଟଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରିଣ୍ଟ ହୁଏ, କିଛି ନୋଟ ଛାପିବାରେ କିଛି ଭୁଲ ହୁଏ। ଏହି କାରଣରୁ ସେହି ନୋଟଗୁଡ଼ିକୁ ହଟାଇବାକୁ ପଡିଥାଏ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ ସ୍ଥାନରେ ନୂତନ ନୋଟ ଜାରି କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ।
ଯେତେବେଳେ ନୂତନ ନୋଟ ଛପାଯାଏ, ସେଗୁଡିକ ଏକ ତାରକା ସହିତ ଚିହ୍ନିତ ହୁଏ, ଯାହା ଦର୍ଶାଏ ସେହି ବଣ୍ଡଲରେ କିଛି ନୋଟ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଷ୍ଟାର୍ ସିରିଜ ନୋଟ ଗୁଡିକ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ଯଦିଓ ଏହି ନୋଟଗୁଡିକର ମୂଲ୍ୟ ସାଧାରଣ ନୋଟଗୁଡିକର ମୂଲ୍ୟ ସହିତ ସମାନ, ବ୍ୟାଙ୍କ କୌଣସି ଯାଞ୍ଚ ବିନା ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରେ। ଅର୍ଥାତ ଏହି ନୋଟଗୁଡିକ ନକଲି ନୁହେଁ। ଅପରପକ୍ଷେ, ଅନେକ ଲୋକ ଏହାକୁ ରଖିବା ପାଇଁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟ ଦିଅନ୍ତି ଏବଂ କିଛି ଅନଲାଇନ ସାଇଟରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଷ୍ଟାର ଚିହ୍ନିତ ନୋଟ ଗୁଡିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଭ୍ରମିତ କରି ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି ହୁଏ ।
ପୂର୍ବରୁ ଏହିପରି ନୋଟଗୁଡିକ କେବଳ ୧୦, ୨୦ ଏବଂ ୫୦ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟରେ ଛପା ଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ୨୦୦୯ ପରଠାରୁ ଷ୍ଟାର ସିରିଜରେ ୧୦୦, ୫୦୦ ଟଙ୍କା ଏବଂ ୧୦୦୦ ଟଙ୍କା (ଯାହା ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି) ର ନୋଟ ମଧ୍ୟ ଛପା ଯାଇଥିଲା। ଷ୍ଟାର୍ ସିରିଜ ନୋଟ ଗୁଡିକ ସାଧାରଣ ନୋଟ ପରି, କେବଳ ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଉଛି ଏହି ନୋଟଗୁଡିକର ପ୍ରଥମ ୩ ଅକ୍ଷର (ଉପସର୍ଗ) ପରେ ଏକ ଷ୍ଟାର୍ ସଙ୍କେତ ଥାଏ ଏବଂ ଏହା ପରେ କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖାଯାଇଥାଏ ।
ଷ୍ଟାର୍ ସିରିଜ ନୋଟ ସିରିଜ ରେ ବ୍ୟବହୃତ ପ୍ରଥମ ୩ ଅକ୍ଷର ଅନ୍ୟ ନୋଟ ସିରିଜ ରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ନାହିଁଦ୍। ସେଥିପାଇଁ ସେଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣ ମୁଦ୍ରିତ ନୋଟ ଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ଭିନ୍ନ। ଯେତେବେଳେ ବି ଏହିପରି ନୋଟ ଦିଆଯାଏ, ସେପରି ପ୍ୟାକେଟରେ ଏକ ଷ୍ଟ୍ରିପ ରଖାଯାଇଥାଏ। ଯେଉଁଥିରେ ଲେଖାଥାଏ ପ୍ୟାକେଟରେ ଷ୍ଟାର୍ ସଙ୍କେତ ସହିତ ନୋଟ ଅଛି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେଗୁଡିକ ସହଜରେ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇପାରିବ। ଏହି ନୋଟ ଗୁଡିକ ଅସଲି ଏବଂ ସାଧାରଣ କାରବାରରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପଯୋଗୀ। ତେଣୁ ଗୁଜବ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ନ ଦେଇ ଏବଂ କୌଣସି ନୋଟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ପାଇଁ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଭାଇରାଲ ପୋଷ୍ଟ ବଦଳରେ ଆରବିଆଇକୁ ବିଶ୍ୱାସ କରିବା ଜରୁରୀ।