ଭୁବନେଶ୍ୱର,୧୦ା୯(ଅସମାପିକା ସାହୁ)ରାଜ୍ୟରେ ସାପ କାମୁଡ଼ା ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟାକୁ ନେଇ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଲାଗି ରହିଛି। ଏପରିସ୍ଥିତିରେ ସାପ କାମୁଡ଼ାରେ ମୃତ୍ୟୁ ହେଲେ ମିଳୁଥିବା ଅନୁକମ୍ପା ରାଶିରେ ମଧ୍ୟ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଦେଖାଦେଇଛି। ପୂର୍ବରୁ ବାଘ, ଭାଲୁ, ହାତୀ ଆଦି ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଲେ ପରିବାର ଲୋକଙ୍କୁ ୪ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ମିଳୁଥିଲା। ଏହାକୁ ବନ ବିଭାଗ ଦେଉଥିଲବେଳେ ଏବେ ଏହା ୬ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ତେବେ ସାପ କାମୁଡ଼ା ମୃତ୍ୟୁରେ ରାଜସ୍ବ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଦିଆଯାଉଥିବା ୪ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଅନୁକମ୍ପା ରାଶିରେ ବୃଦ୍ଧି ହେଉ ଓ ଏହାକୁ ବନ ବିଭାଗ ଦେଉ ବୋଲି ଦାବି ହେଉଛି।
ଗତ ମେ’ ୩ରେ ବନ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଜାରି ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଅନୁସାରେ, ଓଡ଼ିଶାରେ ବନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କାହାର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଲେ ୱାଇଲ୍ଡ ଲାଇଫ୍ (ପ୍ରୋଟେକ୍ସନ୍) (ଓଡ଼ିଶା) ରୁଲ୍ସ – ୧୯୭୪ ଅନୁଯାୟୀ ପରିବାର ବା ନିକଟତମ ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କୁ ୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ମିଳୁଛି। ସେହିପରି ସ୍ଥାୟୀ ଅକର୍ମଣ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ବା ସ୍ଥାୟୀ ଭାବେ ଅଙ୍ଗପ୍ରତ୍ୟଙ୍ଗ ନଷ୍ଟ ହେଲେ (୬୦% ରୁ ଅଧିକ ଅକର୍ମଣ୍ୟ) ୨.୫ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଏବଂ ୬୦% କମ୍ ହେଲେ ୧.୭୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଅନୁକମ୍ପା ଅର୍ଥ ରାଶି ଦିଆଯାଉଛି। ଏଥିସହ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷତି ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଅନୁକମ୍ପା ରହିଛି। ତେବେ ଏହି ଆର୍ଥିକ ଅନୁକମ୍ପା ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଜନିତ ମୃତ୍ୟୁ ବା ଆହତ ପାଇଁ ମିଳୁଛି। କିନ୍ତୁ ବାଘ, ଭାଲୁ, ହାତୀ ପରି ସାପ ମଧ୍ୟ ସଂରକ୍ଷିତ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ହୋଇଥିବାରୁ ସାପ କାମୁଡ଼ାଜନିତ ଆର୍ଥିକ ଅନୁକମ୍ପା ମଧ୍ୟ ଆଇନତଃ ବନ ବିଭାଗ ଦେବା ଉଚିତ। ଅର୍ଥାତ୍ ନାଗ, ତମ୍ପ, ଚନ୍ଦନ ବୋଡ଼ା, ଅହିରାଜ ଆଦି ବିଷଧର ସାପ କାମୁଡ଼ାରେ ଯଦି କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ବା ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ଅକର୍ମଣ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତିି, ତେବେ ତାଙ୍କ ପରିବାର ସଦସ୍ୟ ବା ନିକଟତମ ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କୁ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଏବଂ ଅକର୍ମଣ୍ୟ ଲାଗି ୨.୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଦେବା ଉଚିତ। ଗତ ଏପ୍ରିଲ ୧ରୁ ସଂଶୋଧିତ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ (ସଂରକ୍ଷଣ) ଆଇନ – ୧୯୭୨ ଅନୁଯାୟୀ ନାଗ, ତମ୍ପ, ଚନ୍ଦନ ବୋଡ଼ା ଓ ଅହିରାଜ ସିଡ୍ୟୁଲ-୧ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଅର୍ଥାତ୍ ବାଘ, ହାତୀ, ଭାଲୁ, ମୟୂର ସହିତ ସମାନ। ଚିତି, ରଣା, ଧୂଳିଆ ବୋଡ଼ା ଏହି ୩ ସାପ ସିଡ୍ୟୁଲ-୨ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅର୍ଥାତ୍ ହରିଣ, ଶୁଆ ଆଦିଙ୍କ ସହିତ ସମାନ। ସାପଙ୍କୁ ଧରିବା, ମାରିବା, ଆଦି ବେଆଇନ ବୋଲି ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଆଇନ କହୁଛି ଓ ବନ ବିଭାଗ ଏହାକୁ ପାଳନ କରୁଛି। ସାପମାନେ ସଂରକ୍ଷିତ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ହୋଇଥିବାରୁ ସାପ କାମୁଡ଼ାଜନିତ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକେ ଆଇନ୍ ଅନୁଯାୟୀ ୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପାଇବାର ହକ୍ଦାର ବୋଲି ସ୍ନେକ ହେଲ୍ପଲାଇନର ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ଶୁଭେନ୍ଦୁ ମଲ୍ଲିକ କହିଛନ୍ତି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣେ ବନ ଅଧିକାରୀ ନାମ ଗୋପନ ରଖି କହିଛନ୍ତି, ଗତ ମେ’ ୩ ପରଠାରୁ ଯେଉଁମାନେ ସାପ କାମୁଡ଼ାରେ ମରିଛନ୍ତି କିମ୍ବା ଅକର୍ମଣ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି, ସେମାନେ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳର ଡିଏଫ୍ଓଙ୍କୁ ଦରଖାସ୍ତ ଦିଅନ୍ତୁ। ଯଦି ଡିଏଫ୍ଓ ନ ମାନିବେ, ଜଣେ ଓକିଲଙ୍କ ଜରିଆରେ ଆବେଦନ କରନ୍ତୁ। ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ବନ ବିଭାଗ ସାପ କାମୁଡ଼ା ପାଇଁ ୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଓ ଅକର୍ମଣ୍ୟ ପାଇଁ ୨.୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଦେବା ଲାଗି ବାଧ୍ୟ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।