ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୪ା୯: କୌଣସି ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ, ଦିବ୍ୟାଙ୍ଗ, ବୃଦ୍ଧାବସ୍ଥା, ବେରୋଜଗାର ସମେତ ମୃତ୍ୟୁ ଆଦି ପରିସ୍ଥିତିବେଳେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ପରିବାରର ସୁରକ୍ଷା ଜରୁରୀ ହୋଇପଡ଼ିଥାଏ। ଲୋକଙ୍କ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଏବଂ ଦୁର୍ବଳତା ହ୍ରାସ ନିମନ୍ତେ ବିଭିନ୍ନ ନୀତି ଓ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଜରିଆରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ, ସାମାଜିକ ବିପଦରୁ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଯାଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ ସଦ୍ୟ ପ୍ରକାଶିତ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶ୍ରମ ସଙ୍ଗଠନ (ଆଇଏଲ୍ଓ) ରିପୋର୍ଟରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ, ଭାରତରେ ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ସିଂହଭାଗ ଲୋକଙ୍କ ନିକଟରେ ଏହି ସୁବିଧା ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ। ମାତ୍ର ୨୪.୪% ଭାରତୀୟଙ୍କ ପାଖରେ ହିଁ କୌଣସି ପ୍ରକାର ସୋସିଆଲ ପ୍ରୋଟେକ୍ସନ ବା ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ରହିଛି, ଯାହା କି ପଡ଼ୋଶୀ ବାଂଲାଦେଶ (୨୮.୪%)ଠାରୁ ମଧ୍ୟ କମ୍। ଅର୍ଥାତ ୭୫%ରୁ ଅଧିକ ଭାରତୀୟଙ୍କ ପାଖରେ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ନାହିଁ। ଶୁକ୍ରବାର ଆଇଏଲ୍ଓ ଜାରି କରିଥିବା ଓ୍ବାଲର୍ଡ ସୋସିଆଲ ପ୍ରୋଟେକ୍ସନ ରିପୋର୍ଟ ୨୦୨୦-୨୨ ଅନୁଯାୟୀ ଏସିଆ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଙ୍ଗୋଲିଆ, ନ୍ୟୁଜିଲାଣ୍ଡ, ସିଙ୍ଗାପୁର ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ଶତପ୍ରତିଶତ ଲୋକଙ୍କ ନିକଟରେ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଥିବାବେଳେ ମ୍ୟାନ୍ମାର ଏବଂ କାମ୍ବୋଡିଆରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୧୦ ପ୍ରତିଶତ।
ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ କମ୍ ନିବେଶ, ଅବଦାନ ନ ଥିବା ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉଥିବା ଅର୍ଥ ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ। ଅବଦାନ ଥିବା ସୁବିଧା ଅଧୀନରେ କେବଳ ସଙ୍ଗଠିତ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ବ୍ୟକ୍ତି ଆସୁଥିବାବେଳେ ଅବଦାନ ନ ଥିବା ଯୋଜନାରେ ଗରିବ ଲୋକଙ୍କୁ ରଖାଯାଉଛି। ଭାରତର ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ସୁବିଧା ମୁଣ୍ଡପିଛା ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ (ଜିଡିପି)ର ୫%ରୁ ବି କମ୍। ତେବେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଜାତୀୟ ଗ୍ରାମୀଣ ନିଶ୍ଚିତ କର୍ମନିଯୁକ୍ତି ଯୋଜନା (ଏମ୍ଜିଏନ୍ଆର୍ଇଜିଏ) ଭଳ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଅସଙ୍ଗଠିତ କ୍ଷେତ୍ରର ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ଶହେ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କାମ ପ୍ରଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ପ୍ରଶଂସା କରାଯାଇଛି। ଏସିଆ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରତି ୪ରେ ୩ ଜଣ ଅସୁସ୍ଥ କିମ୍ବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରରେ ଆହତ ହେଲେ ସେମାନେ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ପାଇପାରି ନ ଥାନ୍ତି ବୋଲି ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି। ମୁଣ୍ଡ ପିଛା ଆୟ କମ୍ ଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଯଥା ଭାରତ, ପାକିସ୍ତାନ, ନେପାଳ, ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଆଦିରେ ୫%ରୁ ବି କମ୍ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ଆଘାତଜନିତ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାବେଳେ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଉପଲବ୍ଧ ବୋଲି ଆଇଏଲ୍ଓର ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି।
ଆହୁରି କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ୨୦୨୦ ସୁଦ୍ଧା ବିଶ୍ୱର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର କେବଳ ୪୬.୯% ଅନୂ୍ୟନ ଗୋଟିଏ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଅଧୀନରେ ଥିଲେ। ବଳକା ୫୩.୧% ଅର୍ଥାତ ପ୍ରାୟ ୪.୧ ବିଲିୟନ ଲୋକ ସୋସିଆଲ ପ୍ରୋଟେକ୍ସନରୁ ବଞ୍ଚିତ ଥିଲେ। ଏହାବାଦ୍ ଲିଙ୍ଗଗତ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦେଖିଲେ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଥିବା ପୁରୁଷଙ୍କ ତୁଳନାରେ ମହିଳାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୮% କମ୍। କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ବୟସ ବର୍ଗରେ ଆସୁଥିବା ବୈଶ୍ୱିକ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୬୯.୪% ବା ୪ ବିଲିୟନ ଲୋକ ଆଂଶିକ ଭାବେ ସୁରକ୍ଷିତ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଆଦୌ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ନ ଥିବା ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି।