ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ କିଛି ନା କିଛି ଇତିହାସ ସହିତ ଜଡିତ, ଯାହା ଅନ୍ୟକୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଏ। ସେହିଭଳି ଆଜିର ଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୩ ଏପ୍ରିଲ ଭାରତ ଇତିହାସରେ ଏକ କଳା ଦିନ। ଏହି ଦିନ ଅମୃତସରର ସ୍ବର୍ଣ୍ଣମନ୍ଦିର ନିକଟ ଜାଲିଆନୱାଲାବାଗରେ ରକ୍ତର ହୋଲି ଖେଳାଯାଇଥିଲା। ଆଜି ମଧ୍ୟ ଜାଲିଆନୱାଲାବାଗ କଥା ମନେ ପଡ଼ିଗଲେ ଲୋକଙ୍କ ଆତ୍ମା ଥରିଉଠେ। ଜାଲିଆନାୱାଲା ବାଗ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ୧୩ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୧୯ରେ ଘଟିଥିଲା।
ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡକୁ ଇତିମଧ୍ୟରେ ୧୦୫ ବର୍ଷ ବିତିଗଲାଣି, କିନ୍ତୁ ଏହାର କ୍ଷତ ଏବେ ବି ଲୋକଙ୍କ ହୃଦୟରେ ସତେଜ ହୋଇ ରହିଛି। ଏହି ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ବିରୋଧରେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଧର୍ମଘଟ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହି ଘଟଣା ଯୋଗୁ ସାଇମନ କମିଶନ ମଧ୍ୟ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା।
ଏପ୍ରିଲ ୧୯୧୯ରେ ଜାଲିଆନାୱାଲା ବାଗରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଲୋକ ଏକାଠି ହୋଇ ଦୁଇ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ନେତା ସତ୍ୟ ପାଲ ଏବଂ ଡା. ସୈଫୁଦ୍ଦିନ କିଚଲୁଙ୍କ ଗିରଫଦାରୀକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ ହଠାତ୍ ବ୍ରିଟିଶ ସାମରିକ ଅଧିକାରୀ ଜେନେରାଲ ଡାୟର୍ ତାଙ୍କ ସୈନିକଙ୍କ ସହିତ ପାର୍କ ଭିତରକୁ ଆସିଥିଲେ। ଲୋକଙ୍କୁ ଚେତାବନୀ ନ ଦେଇ ସେ ତାଙ୍କ ସୈନିକମାନଙ୍କୁ ଦଶ ମିନିଟ ପାଇଁ ଗୁଳି ଚଳାଇବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। କୁହାଯାଏ ଯେ, ଦଶ ମିନିଟ ମଧ୍ୟରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଅନେକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ। ଆଜି ମଧ୍ୟ ଜାଲିଆନାୱାଲା ବାଗ କାନ୍ଥରେ ଏହି ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡର ଚିହ୍ନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରୀ ରେକର୍ଡ ଅନୁଯାୟୀ, ପୁରୁଷ, ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁଙ୍କ ସମେତ ୩୮୮ ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବାବେଳେ ୧୨୦୦ ଜଣ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ।