କୁହାଯାଏ ଆଜିର ଶିଶୁ ଆସନ୍ତାକାଲିର ନାଗରିକ। ଶିଶୁଙ୍କ ବିକାଶ ଦ୍ୱାରା ଦେଶର ଭବିଷ୍ୟତ ଉଜ୍ଜଳ ହୋଇଥାଏ। ମାତ୍ର ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ଶିଶୁଙ୍କ ହାତରେ ପାଠପଢ଼ା ବହି ବଦଳରେ ଶ୍ରମର ବୋଝ ଧରିବାକୁ ପଡୁଛି। ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ବିରୋଧରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶ୍ରମ ସଂଗଠନ (ଆଇଏଲଏ) ପକ୍ଷରୁ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଅନ୍ତର୍ଗତ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜୁନ ୧୨କୁ ବିଶ୍ୱ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ନିରୋଧୀ ଦିବସ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ।
ଏହା ଦିବସ ପାଳନ ୨୦୦୨ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଯାହା ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ସଚେତନତା ତଥା ସକ୍ରିୟତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିଲା। ଚାକିରୀ ପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ବୟସ ଉପରେ ଆଇଏଲଏ କନଭେନଶନ ନମ୍ବର ୧୩୮ ଏବଂ ଶିଶୁ ଶ୍ରମର ଖରାପ ଫର୍ମ ଉପରେ ଆଇଏଲଏ କନଭେନଶନ ନମ୍ବର ୧୮୨ ର ଅନୁମୋଦନ ଦ୍ୱାରା ଏହାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରାଯାଇଥିଲା।
ଶ୍ରମ ବିରୋଧରେ ପ୍ରଥମେ ୨୦୦୨ ମସିହାରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶ୍ରମ ସଂଗଠନ (ଆଇଏଲଏ) ଦ୍ୱାରା ଶିଶୁ ଶ୍ରମ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନିରନ୍ତର ଧ୍ୟାନ ଆକର୍ଷଣ କରିବା ତଥା ଶିଶୁ ଶ୍ରମକୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ରଣନୀତିର ପୁନର୍ବିଚାର ଏବଂ ପୁନଃସମୀକ୍ଷା ପାଇଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ୨୦୦୨ ଠାରୁ ଇତିମଧ୍ୟରେ ଏହି ଦିବସ ପାଳନକୁ ୨୧ ବର୍ଷ ହୋଇସାରିଛି। ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ସାଧାରଣ ସଭା ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ବନ୍ଦକୁ ସ୍ବୀକାର କରିବାବେଳେ ସର୍ବସମ୍ମତି କ୍ରମେ ୨୦୨୧ କୁ ଶିଶୁ ଶ୍ରମ ବିଲୋପ ପାଇଁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବର୍ଷ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରିବା ସହ ଆଇଏଲଏକୁ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ବୟନରେ ନେତୃତ୍ୱ ନେବାକୁ କହିଥିଲା। ଏହି ଦିନ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ସମସ୍ୟାକୁ ସୂଚୀତ କରିବା ଏବଂ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ କରିବାକୁ ସରକାର, ସ୍ଥାନୀୟ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ, ନାଗରିକ ସମାଜ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ, ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକୁ ଏକତ୍ରିତ କରାଯାଇଥାଏ ।
ଆଇଏଲଏର ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଶ୍ୱରେ କୋଟି କୋଟି ବାଳିକା ଏବଂ ବାଳକ ଶ୍ରମଦାନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଜଡିତ ଅଛନ୍ତି ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା, ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ, ଅବକାଶ ଏବଂ ମୌଳିକ ସ୍ବାଧୀନତା ପାଇବାକୁ ବଞ୍ଚିତ କରୁଛି। ଏହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ହେଉଛି। ଏହି ପିଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅର୍ଦ୍ଧେକରୁ ଅଧିକ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକର ଖରାପ ସ୍ଥିତିରେ ରହିଥାନ୍ତି। ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଏହି ଖରାପ ରୂପଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ବିପଜ୍ଜନକ ପରିବେଶରେ କାର୍ଯ୍ୟ, ଦାସତ୍ୱ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶ୍ରମଦାନ, ନିଶା କାରବାର ତଥା ଗଣଦୁଷ୍କର୍ମ ଭଳି ଅନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଏବଂ ସଶସ୍ତ୍ର ସଂଘର୍ଷରେ ଜଡିତ ।
ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ବିରୋଧରେ ଏହି ବିଶ୍ୱ ଦିବସର ମହତ୍ତ୍ୱ ହେଉଛି ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ସମସ୍ୟା ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଏବଂ ଏହାକୁ ଦୂର କରିବାର ଉପାୟ ଖୋଜିବା। ଏହି ଦିନଟି ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିବା ପିଲାମାନେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା କ୍ଷତିକାରକ ମାନସିକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ସମସ୍ୟା ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ।
ଦେଶମାନଙ୍କରେ ପିଲାମାନେ ଅନେକ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥାନ୍ତି। ଶିଶୁମାନେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ସବୁଠାରୁ ଅମାନୁଷିକ କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ସମସ୍ୟା । ଶିଶୁ ଶ୍ରମ ହେଉଛି ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ସମସ୍ୟା ଯାହାକି ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଶିଶୁଙ୍କୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ । ଏହି ବିପଦ ପାଇଁ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ କାରକ ଦାୟୀ । ୟୁନିସେଫ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୨୦ ଆରମ୍ଭରେ ୧୬୦ ନିୟୁତ ଶିଶୁ ଶ୍ରମର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ କୋଭିଡର ପ୍ରଭାବ ଯୋଗୁ ଅତିରିକ୍ତ ୯ ନିୟୁତ ଶିଶୁ ବିପଦରେ ଥିଲେ। ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରାୟ ୧୦ ଜଣ ପିଲାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଶିଶୁ ଯୌନ ଶୋଷଣ, ହିଂସା କାରବାର ଏବଂ ନିର୍ଯାତନାର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କର ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ହେଉଛି। ଅନେକ ଏସୀୟ ଦେଶରେ ଉପଯୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷାଗତ ସୁଯୋଗର ଅଭାବ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ପାରିବାରିକ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ସେମାନଙ୍କୁ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିପଜ୍ଜନକ କାର୍ଯ୍ୟ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଛି। ଫଳରେ ସେମାନେ ଘରୋଇକାମରେ ସାହାଯ୍ୟକାରୀ, ହୋଟେଲ, ବସ କଣ୍ଡକ୍ଟର, ମୋଟର ଗ୍ୟାରେଜ ଏବଂ କର୍ମଶାଳା, ବୁଣା କାରଖାନା ଏବଂ ରାସ୍ତାଘାଟ କାମରେ ଶ୍ରମିକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି ।
ଏହି ଦିବସ ଏକ ଥିମ୍ ଉପରେ ଆଧାରିତ ହୋଇଥାଏ। ଚଳିତ ୨୦୨୩ ବର୍ଷ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱ ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ନୀରୋଧି ଦିବସର ବିଷୟବସ୍ତୁ ହେଉଛି, ‘ଶିଶୁ ଶ୍ରମ ବିରୋଧରେ ଆକ୍ସନ ସପ୍ତାହ’( ଆକ୍ସନ ଓ୍ବିକ୍ ଏଗନେଷ୍ଟ ଚାଇଲ୍ଡ ଲେବର)।