ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ କୂଟନୀତିର ବିଜୟ

ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ପଞ୍ଜାବ ଆଇଏଏସ୍‌ ଅଧିକାରୀ ଡ. ପୁନମ୍‌ ଖେତ୍ରପାଲ ସିଂଙ୍କୁ ନିକଟରେ ଭୁଟାନ୍‌ର ନ୍ୟାଶନାଲ ଅର୍ଡର ଅଫ୍‌ ମେରିଟ୍‌ ଗୋଲ୍ଡ ମେଡାଲ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି। ଏହା କେବଳ ଭୁଟାନ୍‌ର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟସେବାରେ ତାଙ୍କର ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନକୁ ସୂଚିତ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ପାର୍ବତ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ସହିତ ଭାରତର ସମ୍ପର୍କ ତଥା ଭୁଟାନ୍‌ ସହ ଚାଇନାର ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ମଧ୍ୟ ମହତ୍ତ୍ୱ ରଖେ। ବିଶ୍ୱ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ(ଡବ୍ଲ୍ୟୁଏଚ୍‌ଓ)ର ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଆଞ୍ଚଳିକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ଡ. ଖେତ୍ରପାଲ ସିଂଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ବିଶ୍ୱ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ନେତୃତ୍ୱ ପ୍ରତି ଭାରତର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାର ଏକ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ। ଭୁଟାନ୍‌ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଅଗ୍ରଗତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଯୋଗୁ ମିଳିମିଳା ଏବଂ ରୁବେଲା ଶୀଘ୍ର ବିଲୋପ ହୋଇପାରିଛି। ଭୁଟାନ୍‌ର ବିକାଶରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶୀଦାର ଭାବରେ ଭାରତର ସ୍ଥିତିକୁ ସେ ମଜଭୁତ କରିଛନ୍ତି। ପୁରସ୍କାରର ସମ୍ପର୍କ ଭୁଟାନ୍‌ର ଜାତୀୟ ଦିବସ ପାଳନ ଏବଂ ବହୁ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିନିଧିଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଗେଲେଫୁ ମେଗାସିଟି ପ୍ରକଳ୍ପ ଘୋଷଣା ସହିତ ମେଳ ଖାଉଛି, ଯାହା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମନେହୁଏ। ରାଜନୈତିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭୁଟାନ୍‌ର ରାଜା ଜିଗ୍‌ମେ ଖେସର ନାମଗିଲ ୱାଙ୍ଗ୍‌ଚୁକ ଭୁଟାନ୍‌ରେ ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ଏହି ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ,ଯେଉଁଥିରୁ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ଏହା ଚାଲୁ ରହିବାର ସଙ୍କେତ ମିଳୁଛି। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ପାଇଁ କିଙ୍ଗ୍‌ ୱାଙ୍ଗ୍‌ଚୁକଙ୍କ ଭାରତ ଗସ୍ତ ଭାରତୀୟ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ବେସରକାରୀ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ, ଯାହା ଭୁଟାନ୍‌ରେ ଚାଇନାର ବଢୁଥିବା ପ୍ରଭାବକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ସୂଚିତ କରେ। ଭୁଟାନ୍‌ରେ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଏବଂ ବିକାଶରେ ଭାରତର ସକ୍ରିୟ ଯୋଗଦାନ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଦେଶର ମହତ୍ତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକରେ ଏହାର ଯୋଗଦାନ ଭାରତର ଆଞ୍ଚଳିକ ନେତୃତ୍ୱକୁ ଦୃଢ଼ କରିବାରେ ଏକ ରଣନୀତିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାର ପ୍ରତୀକ।
ନିଯୁକ୍ତି ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ
କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅର୍ଦ୍ଧ ସାମରିକ ବଳ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପୋଲିସ ସଂଗଠନଗୁଡ଼ିକରେ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (ଡିଜି) ସ୍ତରୀୟ ପଦବୀଗୁଡ଼ିକ ଖାଲି ରହିବାରୁ ସେଗୁଡ଼ିକ ସମସ୍ୟା ସାମ୍ନା କରୁଛନ୍ତି। ତେବେ ମହମ୍ମଦ ତାଜ ହାସନଙ୍କ ଅବସର ପରେ ଖାଲିଥିବା ନେତୃତ୍ୱ ସ୍ତରୀୟ ପଦବୀ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ହୋଇଯିବ । ହାସନ ଚଳିତ ମାସ ଶେଷରେ ଅଗ୍ନିଶମ ସେବା, ସିଭିଲ ଡିଫେନ୍ସ ଏବଂ ହୋମଗାର୍ଡର ଡିଜି ପଦବୀରୁ ଅବସର ନେବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଇଣ୍ଡଷ୍ଟ୍ରିଆଲ ସିକ୍ୟୁରିଟି ଫୋର୍ସ (ସିଆଇଏସ୍‌ଏଫ୍‌) ଏବଂ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ରିଜର୍ଭ ପୋଲିସ ଫୋର୍ସ (ସିଆର୍‌ପିଏଫ୍‌) ଭଳି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂସ୍ଥାରେ ନିୟମିତ ଭାବେ ଡିଜି ନିଯୁକ୍ତିରେ ବିଳମ୍ବ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚିନ୍ତାଜନକ। ତେବେ ଜାତୀୟ ମାନବ ଅଧିକାର ଆୟୋଗ (ଏନ୍‌ଏଚ୍‌ଆର୍‌ସି)ର ଡିଜି ପଦବୀରୁ ଗତ ଅଗଷ୍ଟରୁ ମନୋଜ ଯାଦବ ରେଳ ସୁରକ୍ଷା ବଳ (ଆର୍‌ପିଏଫ୍‌) କୁ ବଦଳି ହେବା ପରେ ଦୀର୍ଘସମୟ ତାହା ଖାଲି ରହିବା ଏହି ସମସ୍ୟାକୁ ଅଧିକ ଜଟିଳ କରିଛି। ଅନ୍ୟ ଏକ ଘଟଣାକ୍ରମରେ ସର୍ଦ୍ଦାର ବଲ୍ଲଭଭାଇ ପଟେଲ ନ୍ୟାଶନାଲ ପୋଲିସ ଏକାଡେମୀରେ ଡିଜି ପଦବୀକୁ ଅତିରିକ୍ତ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (ଏଡିଜି) ସ୍ତରୀୟ ପଦବୀ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯିବାକୁ ନେଇ ବାବୁମାନେ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱରେ ପଡିଛନ୍ତି। ଫେବୃୟାରୀ ୨୦୨୩ରେ ସୀମା ରାଜନଙ୍କ ଅବସର ପରେ ତତ୍କାଳୀନ ଇନ୍ସପେକ୍ଟର ଜେନେରାଲ ଅମିତ ଗାର୍ଡଙ୍କୁ ଏଡିଜି ପଦବୀକୁ ଅନୁଷ୍ଠାନର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ ପଦୋନ୍ନତି ଦିଆଯାଇଥିଲା। ନିକଟରେ ସଂସଦରେ ସୁରକ୍ଷା ଭଙ୍ଗକୁ ନେଇ ବିଭିନ୍ନ ସର୍ଭିସ ଓ ବ୍ୟାଚ୍‌ର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନେ ଅଧିକ ସଚେତନ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହା ସିଆଇଏସ୍‌ଏଫ୍‌, ସିଆର୍‌ପିଏଫ୍‌ ଏବଂ ଅଗ୍ନିଶମ ସେବା ଓ ନାଗରିକ ସୁରକ୍ଷା, ସମ୍ଭବତଃ ଏନ୍‌ଏଚ୍‌ଆର୍‌ସିରେ ନିୟମିତ ଡିଜିଙ୍କ ନୂତନ ନିଯୁକ୍ତି ଘୋଷଣାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ବିତ କରିପାରେ ।
ପୁନର୍ଗଠନର ସଙ୍କେତ
କେନ୍ଦ୍ର ଏବେ କମ୍ପିଟିଶନ କମିଶନ ଅଫ୍‌ ଇଣ୍ଡିଆ (ସିସିଆଇ)ରେ ଖାଲିଥିବା ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ପଦବୀ ପୂରଣ କରିଛି। ଏଥିରେ ୧୯୯୪ ବ୍ୟାଚ୍‌ ଆଇଆର୍‌ଏସ୍‌ (ଆୟକର)ଅଧିକାରୀ ଅଂଶୁମାନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ନଭେମ୍ବରରେ ଅତୁଲ ବର୍ମା ତାଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଦ୍ଧିତ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଶେଷ କରିବା ପରେ ଏହି ପଦବୀ ଖାଲି ହୋଇଥିଲା। ସିସିଆଇର ସ୍ବାଧୀନ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଶାଖାର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ ପଟ୍ଟନାୟକ ବୃହତ୍‌ ଟେକ୍‌ କମ୍ପାନୀ ସମେତ ଅନେକ ହାଇପ୍ରୋଫାଇଲ କର୍ପୋରେଟ ଉପରେ ଅନୁସନ୍ଧାନର ନେତୃତ୍ୱ ନେବେ। ଏହି ସମୟରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ପଦକ୍ଷେପ କ୍ରମେ ୨୦୦୬ ବ୍ୟାଚ୍‌ ଆଇଆର୍‌ଏସ୍‌ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ଆୟକର କମିଶନର (ସିଆଇଟି) ଗ୍ରେଡରେ ପଦୋନ୍ନତି ଦିଆଯାଇଛି। ମୋଟ ୫୮ ଆଇଆର୍‌ଏସ୍‌ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ପଦୋନ୍ନତି ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ଆଇଆର୍‌ଏସ୍‌ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରମୁଖ ପଦବୀଗୁଡ଼ିକର ପୁନର୍ଗଠନକୁ ସୂଚିତ କରୁଛି। ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ, ୧୬ଜଣ ଆଇଆର୍‌ଏସ୍‌ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ତାଲିକା ପାଇଁ ବିଭାଗୀୟ ପଦୋନ୍ନତି କମିଟି (ଡିପିସି)ର ସୁପାରିସକୁ ଗୁପ୍ତରେ ରଖାଯାଇଛି। ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କଥା ବି ଉଠୁଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଅତି କମ୍‌ରେ ୩ଜଣ ଆଇଆର୍‌ଏସ୍‌ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ତାଲିକାରୁ ବଞ୍ଚିତ କରାଯାଇଥିବା କୁହାଯାଉଛି। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିଗୁଡ଼ିକର କାରଣ ଅଜ୍ଞାତ ରହିଛି। ଦେଶରେ ଟିକସ ପରିଚାଳନା ଏବଂ ନିୟାମକ ତଦାରଖ ଉପରେ ଏହିସବୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର କ’ଣ ପ୍ରଭାବ ରହିବ ତାହା ପରେ ଜଣାପଡ଼ିବ।
Email: dilipcherian@gmail.com