କୋଣାର୍କ, ୫ା୧(ଡି.ଏନ୍.ଏ):୧୩ ଶହ ଶତାବ୍ଦୀରେ ନିର୍ମିତ ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭଗୃହ ଦୀର୍ଘ ୧୨୦ ବର୍ଷ ପରେ ପୁଣି ଖୋଲାଯିବ। ଗର୍ଭଗୃହରୁ ବାଲି କଢ଼ାଯିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ (ଏଏସ୍ଆଇ) ପକ୍ଷରୁ ଏଭଳି ଐତିହାସିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି। ଗର୍ଭଗୃହରୁ ବାଲି କଢ଼ାଯିବା ଦ୍ୱାରା ଜଗମୋହନ ସୁରକ୍ଷା ସହ ମନ୍ଦିର ମୁଖଶାଳା ଦେଇ ପ୍ରଥମ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟର କିରଣ ପଡ଼ୁଥିବା ପଥରକୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ଦେଖିପାରିବେ। ଏ ନେଇ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ପରେ ଏଏସ୍ଆଇ ଏବଂ ବିଡିଆର୍ କନଷ୍ଟ୍ରକ୍ଶନ ଲିମିଟେଡ୍ କମ୍ପାନୀର ନିର୍ମାଣ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଲିଫ୍ଟ ପାଇଁ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ମୂଳଦୁଆ ଓ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ କୋଣରେ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ଚାଲିଛି। ବୁଧବାର ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଲୁହାବିମ୍କୁ ମନ୍ଦିରର ଉତ୍ତର କୋଣରେ ଲଗାଯାଇଛି। ଆହୁରି ତିନୋଟି ଏହିଭଳି ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ବିମ୍ ଲଗାଯିବ। ପରେ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇ ଏହି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଲିଫ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ଗର୍ଭଗୃହରେ ଥିବା ବାଲିକୁ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କ୍ରମେ ମନ୍ଦିର ପାଦଦେଶକୁ
ସୁରକ୍ଷିତ ଉପାୟରେ ବାହାର କରାଯିବ। ପାଦଦେଶରୁ ପାଇପ ଯୋଗେ ବାଲିକୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ରାସ୍ତା ଦେଇ ବାହାର କରାଯାଇ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ କୋଣରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ରଖାଯିବ।
ସୂଚନା ଥାଉକି, ଇଂରେଜମାନେ ୧୯୦୩ରୁ ୧୯୦୯ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ଗର୍ଭଗୃହରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବାଲି ପୂରଣ କରି ଏହାର ପ୍ରବେଶ ପଥଗୁଡିକୁ ସିଲିଂ କରିଦେଇଥିଲେ।
ତେବେ କୋଣାର୍କ ସୁରକ୍ଷା ସମିତିର ପୂର୍ବତନ ସଭାପତି ସ୍ବର୍ଗତ ବାଦଲ ଦାଶଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭଗୃହରୁ ବାଲି କାଢି ସର୍ବସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରବେଶ ପଥ ଖୋଲିବାକୁ ଦାବି ନେଇ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ କଟକର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଆଇନଜୀବୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏନେଇ ଜନସ୍ବାର୍ଥ ମାମଲା (ପିଏଲ୍ଆଇ) ରୁଜୁ ପରେ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିଯୁକ୍ତ ଆମିକସ୍ କ୍ୟୁରି ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ପରିଦର୍ଶନ କରି ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ। ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ଗର୍ଭଗୃହରୁ ବାଲି କଢ଼ାଗଲେ କୌଣସି ବିପଦ ନ ଥିବା ସେ ମତ ଦେଇଥିଲେ। ସେହିପରି ଗତ ଦୁଇବର୍ଷ ହେବ ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଖ୍ୟାତିସମ୍ପନ୍ନ ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନଙ୍କୁ ନେଇ ସର୍ଭେ କରାଯାଇ ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯିବା ପରେ ଏଏସ୍ଆଇ ପକ୍ଷରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ଗର୍ଭଗୃହରୁ ବାଲି କଢ଼ାଯିବା ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଥିଲା। ଏହାପରେ ଗତ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିିରର ଉତ୍ତର ଦିଗ ପଟ ଗର୍ଭଗୃହ ଦ୍ୱାର ନିକଟରେ ବାସ୍ତୁ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ସହିତ ହୋମଯଜ୍ଞ କରାଯାଇଥିଲା। ପ୍ରଥମେ ସୂର୍ଯ୍ୟମନ୍ଦିର ଜଗମୋହନ ମନ୍ଦିରର ଉପରିଭାଗ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ୫ଫୁଟ ୬ଇଞ୍ଚର ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଟନେଲ ପଥର କଟାଯିବ। ତା’ପରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବେ ଗର୍ଭଗୃହରେ ଥିବା ବାଲିକୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଲିଫ୍ଟ ମାଧ୍ୟମରେ ସେଠାରୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯିବ। ଏନେଇ ପ୍ରଥମେ ଏଏସ୍ଆଇ ପକ୍ଷରୁ ନିଯୁକ୍ତ ବିିଡିଆର କମ୍ପାନୀର ବରିଷ୍ଠ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଏବଂ ଆର୍କିିଟେକ୍ ଡିଜାଇନର ଲୋକନାଥ ବେହେରାଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନ ଏବଂ ଏଏସ୍ଆଇର ବରିଷ୍ଠ ଇଞ୍ଜିନିୟରଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଧାତୁରେ ନିର୍ମିତ ପ୍ଲାଟଫର୍ମଗୁଡ଼ିକୁ ଗର୍ଭଗୃହରେ ପର୍ଯ୍ୟାୟ କ୍ରମେ ଲଗାଯାଇ ଜଗମୋହନ ମନ୍ଦିରକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ଓ ସୃଦୃଢ଼ କରାଯିବ। ଏହାପରେ ଲିଫ୍ଟ ସାହାଯ୍ୟରେ ଦୀର୍ଘବର୍ଷ ହେବ ପଡ଼ିରହିଥିବା ବାଲି କଢ଼ାଯିବ। ଏଭଳି ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଦ୍ୱାରା ବାଲି କଢାଯିବା ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରଥମ ବୋଲି ଐତହାସିକ ଅନିଲ ଧୀର ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି।