ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୫।୨ : ସ୍ବାଧୀନତା ପରଠାରୁ ଦେଶରେ ଭୋଟରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୬ ଗୁଣା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଜାନୁଆରୀ ୧ ସୁଦ୍ଧା ଦେଶର ମୋଟ ଭୋଟରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୯୪.୫୦କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଖବର ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୫୧ ମସିହାରେ ଦେଶର ମୋଟ ଭୋଟର ୧୭.୩୨ କୋଟି ଥିଲେ, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ୯୪,୫୦,୨୫,୬୯୪କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ତେବେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ଯେ ଗତ ୨୦୧୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରାୟ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଭୋଟର ଅର୍ଥାତ୍ ୩୦ କୋଟି ସେମାନଙ୍କ ମତଦାନ ଅଧିକାର ବ୍ୟବହାର କରିନାହାଁନ୍ତି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଭୋଟରଙ୍କୁ ମତଦାନ ବୁଥକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କୁ ବହୁ କଷ୍ଟ କରିବାକୁ ପଡିବ।
ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୫୧ ମସିହାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ଦେଶର ୪୫.୬୭ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟର ମତଦାନ କରିଥିଲେ। ସେବେଠାରୁ ଭୋଟରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ଭୋଟ ହାରରେ କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି। ୧୯୫୭ର ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ଦେଶର ମୋଟ ଭୋଟର ସଂଖ୍ୟା ୧୯.୩୭ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲେ ଏବଂ ୪୭ ପ୍ରତିଶତ ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ଭୋଟ ଦେଇଥିଲେ। ୨୦୧୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରାୟ ୩୦ କୋଟି ଲୋକ ଭୋଟ ଦେଇନାହାଁନ୍ତି। ବିଶେଷକରି ସହରୀ ଭୋଟର, ଯୁବକ ଏବଂ ପ୍ରବାସୀ ଭୋଟରମାନେ ସେମାନଙ୍କର ମତଦାନ ହ୍ରାସ କରୁଛନ୍ତି ।
ପ୍ରବାସୀ ଭୋଟରଙ୍କ ନାମ ସେମାନଙ୍କ ଘରର ଭୋଟର ତାଲିକାରେ ଅଛି କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଅନ୍ୟ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ କାମ କରନ୍ତି, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଅନେକ ଭୋଟର ସେମାନଙ୍କ ମତଦାନ ଅଧିକାରକୁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରୁନାହାଁନ୍ତି। ଏହାର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ରିମୋଟ ଭୋଟିଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛି । କିନ୍ତୁ ଏଥିପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ଅନୁମୋଦନ ଏବଂ ଆଇନଗତ ଢ଼ାଞ୍ଚାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏବଂ ଆସନ୍ତା ବର୍ଷ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଭୋଟରଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମତଦାନ ଅଧିକାରକୁ ଯଥାସମ୍ଭବ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଅନେକ ଯୋଜନା ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି।
୧୯୬୨ର ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟର ମତଦାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ମୋଟ ଭୋଟରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୧ କୋଟି ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା। ୨୦୦୯ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ଭୋଟରମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୭୧କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ୨୦୧୪ ରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୮୩ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ୨୦୧୯ ରେ ମୋଟ ଭୋଟର ସଂଖ୍ୟା ୯୧ କୋଟି ଥିବାବେଳେ ୬୭ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟର ମତଦାନ କରିଥିଲେ।