ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୬।୬:ଭାଜପା ଏମପି ଓମ ବିର୍ଲା ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ଲୋକ ସଭା ବାଚସ୍ପତି ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି। କ୍ରମାଗତ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ବାଚସ୍ପତିି ହୋଇ ବଳରାମ ଜାଖର ଜିଏମ ବାଲାୟୋଗୀ ଏବଂ ପିଏ ସାଙ୍ଗମା ତାଲିକାରେ ଯୋଗ ଦେଇଛନ୍ତି।
ଲୋକ ସଭାର ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ପରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଡେପୁଟି ସ୍ପିକର ବା ଉପବାଚସ୍ପତି କିଏ ହେବ ତା’ ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଗତଥର ଠାରୁ ଏହିି ପଦ ଖାଲି ପଡିଛି। ଯଦିଓ ଅଦ୍ୟାବଧି ଏକ ପରମ୍ପରା ରହିଆସିଛି ଯେ ଉପ ବାଚସ୍ପତି ପଦବୀ ବିରୋଧୀଙ୍କୁ ଦିଆଯାଉଛି, କିନ୍ତୁ ୧୭ତମ ଲୋକ ସଭାରେ ବିରୋଧୀ ଦଳ ପ୍ରାୟ ନ ଥିବା ଭଳି ଥିଲେ। ତେଣୁ ଉପ ବାଚସ୍ପତି ଆବଶ୍ୟକତା ନ ଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏଥର ଲୋକ ସଭାରେ ବିରୋଧୀଙ୍କ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ଡେପୁଟି ସ୍ପିକର ବିରୋଧୀ ଦଳକୁ ଯାଇପାରେ ବୋଲି କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ୨୦୧୪-୧୯ ମଧ୍ୟରେ ୧୬ତମ ଲୋକ ସଭାରେ ଭାଜପା ସହଯୋଗୀ AIADMK ନେତା ଏମ ଥାମ୍ବି ଦୁରାଇ ଡେପୁଟି ସ୍ପିକର ଥିଲେ।
ଓମ ବିର୍ଲା ନିର୍ବାଚିତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ, ବାଚସ୍ପତି ଶାସକ ଦଳରୁ ଏବଂ ଉପବାଚସ୍ପତି ବିରୋଧୀ ଦଳରୁ ହେବା ଉଚିତ। କିନ୍ତୁ ଭାଜପା ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ନ୍ୟାସନାଲ ଡେମୋକ୍ରାଟିକ ଆଲାଏନ୍ସ (ଏନଡିଏ) ଉପବାଚସ୍ପତି ପଦ ପାଇଁ ଦାବି କରିଥିବା ବିରୋଧୀଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। କହିରଖୁଛୁ କି, ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ବିରୋଧୀ କ୍ଷମତାରେ ଅଛନ୍ତି ସେଠାରେ ଶାସକ ଦଳ ଉପବାଚସ୍ପତି ପଦ ବଜାୟ ରଖିଛନ୍ତି। ଏନସିପି ମୁଖ୍ୟ ଶରଦ ପାୱାର କହିଛନ୍ତି, ଲୋକ ସଭା ବାଚସ୍ପତି ର୍ନିଦ୍ୱନ୍ଦରେ ନିର୍ବାଚିତ ହେବା ଉଚିତ। କିନ୍ତୁ ସଂସଦର ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ବିରୋଧୀଦଳ ଡେପୁଟି ସ୍ପିକର ପଦ ପାଇବା ଦରକାର।
ଷଷ୍ଠ ଲୋକସଭା ଠାରୁ ୧୬ତମ ଲୋକ ସଭା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଡେପୁଟି ସ୍ପିକର ବିରୋଧୀ ଦଳଙ୍କ ହାତରେ ଥିଲା। ୬ତମ ଲୋକ ସଭାରେ ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ ଆନ୍ନା ଦ୍ରାବିଡା ମୁନେଟ୍ରା କାଜଗାମ- AIADMK ନେତା ଏମ ଥାମ୍ବିଡୁରାଇ ଡେପୁଟି ସ୍ପିକର ଏବଂ ଭାଜପାର ସୁମିତ୍ରା ମହାଜନ ସ୍ପିକର ଭାବରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ପଦବୀ ୧୭ତମ ଲୋକ ସଭାରେ ଖାଲି ରହିଥିଲା। ଯଦିଓ ଏହି ପୋଷ୍ଟ ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ (ବିଜେଡି) କୁ ଦିଆଯାଇପାରେ ବୋଲି କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ତାହା ହୋଇ ନ ଥିଲା।
ଲୋକସଭା ଇତିହାସରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୧୭ତମ ଲୋକ ସଭା ସମୟରେ କୌଣସି ଡେପୁଟି ସ୍ପିକର ନ ଥିଲେ। ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୯୫ଅନୁଯାୟୀ, ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଉପବାଚସ୍ପତି ଲୋକ ସଭାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ତଦାରଖ କରନ୍ତି। ଯଦି ବାଚସ୍ପତି ତାଙ୍କ ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦିଅନ୍ତି, ତେବେ ସେ ଏହାକୁ ଉପବାଚସ୍ପତିଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ।
ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ପ୍ରଥମ ଲୋକ ସଭା ଠାରୁ ଚତୁର୍ଥ ଲୋକ ସଭା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଭୟ ବାଚସ୍ପତି ଏବଂ ଉପବାଚସ୍ପତି ପଦବୀ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ କଂଗ୍ରେସ ଦ୍ୱାରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଲୋକସଭାର ପ୍ରଥମ ଉପବାଚସ୍ପତି ଥିଲେ ଏମ ଅନନ୍ତାସୟନମ। ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୧୯୫୨ରୁ ୧୯୫୬ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା। ତାଙ୍କ ପରେ ସର୍ଦ୍ଦାର ହୁକୁମ ସିଂ, ଏସ.ଭି. କୃଷ୍ଣମୂର୍ତ୍ତି ରାଓ ଏବଂ ଆର.କେ. ସମସ୍ତେ ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ। ଏମାନେ ସମସ୍ତେ କଂଗ୍ରେସ ଏମପି ଥିଲେ। ୧୯୬୯ରେ କଂଗ୍ରେସ ଅଲ ପାର୍ଟି ହିଲ ଲିଡର ନେତା ଗିଲବର୍ଟ ଜି ସ୍ବେଲଙ୍କୁ ଉପ ବାଚସ୍ପତି କରାଯାଇଥିଲା। ସେବେଠାରୁ ଏହା ଏକ ପରମ୍ପରା ହୋଇଛି ଯେ, ବିରୋଧୀ ଦଳକୁ ଡେପୁଟି ସ୍ପିକର ପଦ ଦିଆଯିବ।
ଧାରା ୯୩ ଏବଂ ୧୭୮ ଅନୁଯାୟୀ ଯେଉଁଥିରେ ‘ଇଚ୍ଛା’ ଏବଂ ‘ଯଥାଶୀଘ୍ର’ ଭଳି ଶବ୍ଦ ରହିଛି, ଏହା ସୂଚିତ କରେ ଯେ ବାଚସ୍ପତି ଏବଂ ଉପବାଚସ୍ପତିି ଚୟନ କେବଳ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନୁହେଁ ବରଂ ଏହା ଯଥାଶୀଘ୍ର କରାଯିବା ଉଚିତ।
ଲୋକ ସଭାର ଡେପୁଟି ସ୍ପିକରଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଇଛି। ଏଥିସହ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରରେ ଏମପିଙ୍କ ଦରମା ବ୍ୟତୀତ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଅଲଗା ଭତ୍ତା ଦିଆଯାଇଛି। ଲୋକ ସଭା ଏମପିଙ୍କୁ ପ୍ରତି ମାସରେ ୧ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଦରମା ମିଳିଥାଏ। ଏହା ସହିତ ୭୦ହଜାର ଟଙ୍କା ନିର୍ବାଚନ ଭତ୍ତା ଏବଂ ମାସିକ ଅଫିସ ଭତ୍ତା ୬୦ହଜାର ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ। ସଂସଦ ଅଧିବେଶନ ସମୟରେ ଦୈନିକ ୨ହଜାର ଟଙ୍କା ଭତ୍ତା ଦିଆଯାଏ ।
ଯଦି ଜଣେ ଏମପି ମନ୍ତ୍ରୀ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ଅଲଗା ଆତିଥ୍ୟ ଭତ୍ତା ମଧ୍ୟ ମିଳିଥାଏ । ଏହି କ୍ରମରେ, କ୍ୟାବିନେଟ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ୨.୩୨ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା, ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ (ସ୍ବାଧୀନ ଚାର୍ଜ) ୨.୩୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ମାସକୁ ୨,୩୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ମିଳିଥାଏ।