ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୨।୯: ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ଅନ୍ୟତମ ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଦୂଷିତ ଦେଶରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି। ୨୦୧୯ ସ୍ଥିତି ଭଳି ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଲାଗି ରହିଲେ ଉତ୍ତର ଭାରତୀୟଙ୍କ ଆୟୁଷ ୯ ବର୍ଷ କମିଯାଇପାରେ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଆକଳନ କରିଛନ୍ତି। ଉତ୍ତର ଭାରତର ଗାଙ୍ଗେୟ ସମତଳ ଭୂମିରେ ୪୮ କୋଟିରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଲୋକ ବସବାସ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୪୦ ପ୍ରତିଶତ। ଏଠାରେ ପ୍ରଦୂଷଣ ସ୍ତର ନିୟମିତ ଭାବେ ବଢ଼ିଚାଲିଛି, ଯାହା ବିଶ୍ୱର ଅନ୍ୟ କେଉଁଠି ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ବୋଲି ସିକାଗୋ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ବାୟୁ ମାନ ଜୀବନ ସୂଚକାଙ୍କ (ଏକ୍ୟୁଏଲ୍ଆଇ) ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି। ଯଦି ଜଣେ ସ୍ବଚ୍ଛ ବାୟୁରେ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା କରେ ତେବେ ସେ କେତେଦିନ ବଞ୍ଚତ୍ପାରିବେ ତାହା ଉପରେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଏନର୍ଜି ପଲିସି ଇନ୍ଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ପକ୍ଷରୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇଥିଲା। ଉକ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ସ୍ତର ଏତେ ବଢ଼ିଯାଇଛି ଯେ, ଏବେ ସେଠାରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ହାରାହାରି ଆୟୁଷ ଅତିରିକ୍ତ ୨.୫ରୁ ୨.୯ ବର୍ଷ ହ୍ରାସ ପାଉଛି।
୨୦୧୯ରେ ଭାରତରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ଅତ୍ୟଧିକ ବଢ଼ିଥିଲା। ସେତେବେଳେ ପ୍ରତି ଘନମିଟର ବାୟୁରେ ହାରାହାରି କଣିକା ଉପାଦାନ ସାନ୍ଦ୍ରତା ୭୦.୩ ମାଇକ୍ରୋଗ୍ରାମ ଥିଲା। ଏହା ବିଶ୍ୱରେ ସର୍ବାଧିକ ହୋଇଥିବାବେଳେ ବିଶ୍ୱ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (ଡବ୍ଲ୍ୟୁଏଚ୍ଓ) ଗାଇଡ୍ଲାଇନରେ ଧାର୍ଯ୍ୟ ଘନମିଟର ପ୍ରତି ୧୦ ମାଇକ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ର ୭ ଗୁଣ। ପ୍ରଦୂଷଣ ଅଞ୍ଚଳ ମଧ୍ୟ ସମୟକ୍ରମେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଉକ୍ତ ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି।
ଭାରତ, ପାକିସ୍ତାନ, ବାଂଲାଦେଶ ଓ ନେପାଳକୁ ନେଇ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବା ଏକ୍ୟୁଏଲ୍ଆଇ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଯଦି ପ୍ରଦୂଷଣ ସ୍ତରକୁ ଡବ୍ଲ୍ୟୁଏଚ୍ଓ ଗାଇଡ୍ଲାଇନ ସ୍ତରକୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଏ, ତେବେ ଏଠାର ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ହାରାହାରି ଆୟୁଷ ଆଉ ୫.୬ ବର୍ଷ ବଢ଼ିଯିବ। ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆରେ ପ୍ରଦୂଷଣ ସାଙ୍ଗକୁ ଜନସଖ୍ୟା ଅଧିକ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ ମୋଟ ଜୀବନ ବର୍ଷର ୫୮ ପ୍ରତିଶତ ହରାଉଥିବା ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି। ୨୦୦୦ ତୁଳନାରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନରେ ଗାଡ଼ି ସଂଖ୍ୟା ୪ ଗୁଣ ବଢ଼ିଛି। ଭାରତ, ପାକ୍, ବାଂଲାଦେଶ ଏବଂ ନେପାଳରେ କୋଇଲାରୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ ୧୯୯୮ରୁ ୨୦୧୭ ମଧ୍ୟରେ ୩ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଜମିରେ ନଡ଼ା ପୋଡ଼ିବା, ଇଟା ଭାଟି ଏବଂ କଳକାରଖାନା ଯୋଗୁ ଉକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। କଣିକା ପ୍ରଦୂଷଣ ମାନବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ସର୍ବାଧିକ ବିପଦ ବୋଲି ଏକ୍ୟୁଏଲ୍ଆଇ ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି।