Dillika Babu: Dillip Cherian
୨୦୨୪ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ଏକ ବର୍ଷ ବାକି ଥିବାବେଳେ ହରିୟାଣା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମନୋହରଲାଲ୍ ଖଟ୍ଟର ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଶାସନର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ଉତ୍ତରଦାୟୀ କରି ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ ଏକ ଦୃଢ଼ ବାର୍ତ୍ତା ଦେବାର ସୁଯୋଗ ହାତକୁ ନେଉଛନ୍ତି। ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଦୁର୍ନୀତି ଅଭିଯୋଗ ଥିବା ରାଜ୍ୟର ୪୧ଜଣରୁ ଅଧିକ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଆଣ୍ଟି କରପ୍ସନ ବ୍ୟୁରୋ(ଏସିବି) ବା ଦୁର୍ନୀତି ନିବାରଣ ବ୍ୟୁରୋ ତଦନ୍ତ କରୁଛି। ଗତବର୍ଷ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଖଟ୍ଟର ରାଜ୍ୟ ଭିଜିଲାନ୍ସ ବ୍ୟୁରୋର ନାମକୁ ଦୁର୍ନୀତି ନିବାରଣ ବ୍ୟୁରୋ ଭାବରେ ନାମିତ କରିଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ବରିଷ୍ଠ ଆଇପିଏସ୍ ଅଧିକାରୀ ଶତ୍ରୁଜିତ କପୁର ତାହାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଓ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଉପରେ ସରକାର କୋହଳ ମନୋଭାବ ପୋଷଣ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ବିରୋଧୀଦଳ ଅଭିଯୋଗ ଆଣିବା ପରେ ଖଟ୍ଟର ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ। କପୁର ଏକ ବ୍ୟାପକ ତଦନ୍ତର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ୧୨ ଜଣ ଆଇଏଏସ୍ ଅଧିକାରୀ, ୨ ଜଣ ଆଇପିଏସ୍ ଅଧିକାରୀ, ୩ଜଣ ଆଇଏଫ୍ଏସ୍ ଅଧିକାରୀ, ୨୦ଜଣ ଏଚ୍ସିଏସ୍ ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ୪ଜଣ ଏଚ୍ପିଏସ୍ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ଦୁର୍ନୀତି ଫାଶରେ ପଡ଼ିଛନ୍ତି । ଏସିବି ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଲଞ୍ଚ ନେବା ଅଭିଯୋଗରେ ଅନେକ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଟିମ୍ ଗିରଫ କରିଛି ଏବଂ ଦୁର୍ନୀତି ନିବାରଣ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ସେମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ମାମଲା ରୁଜୁ କରିବାକୁ ବ୍ୟୁରୋ ଅନୁମତି ଚାହଁୁଛି। ସୂତ୍ରରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି, ଦୁର୍ନୀତି ଅଭିଯୋଗର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଅତି କମ୍ରେ ଦୁଇଜଣ ବରିଷ୍ଠ ଆଇଏଏସ୍ ଅଧିକାରୀ ଏସିବିର ପଦକ୍ଷେପକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରି ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି। ଖଟ୍ଟର ତାଙ୍କ ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ସଫଳ ହୋଇପାରିବେ ନା ଭାଜପା ସପକ୍ଷରେ ନିର୍ବାଚନକୁ ଆଣିପାରିବେ, ତାହା ଦେଖିବାକୁ ବାକି ରହିଲା।
ମଧ୍ୟରାତ୍ରର ନିଷ୍ପତ୍ତି
କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରରେ ଆସନ୍ନ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଗୁଞ୍ଜରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରାମନଙ୍କୁ କ୍ୟାବିନେଟରୁ ହଟାଯିବା ନେଇ ଗୁଜବ ଉଠିଛି, ଯଦିଓ ଏହା ଅସମ୍ଭବ ମନେହେଉଛି । ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ବାସ୍ତବରେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବଜେଟ କେବଳ ନିର୍ବାଚନ ଭିତ୍ତିକ ହେବ। ସମ୍ଭବତଃ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅଫିସର୍ ଅଫ୍ ସ୍ପେଶାଲ ଡ୍ୟୁଟି (ଓଏସ୍ଡି) ପଦରୁ ବିବେକ ସିଂ ହଟିବା ପରେ ଏଭଳି ହାସ୍ୟାସ୍ପଦ କଥା ଉଠିଛି। ଏବିଭିପି ପ୍ରତି ସମର୍ପିତ ରହିଆସିଥିବା ସିଂଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳକୁ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଭାବେ ଶେଷକରିବା ଅନେକଙ୍କୁ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱରେ ପକାଇଛି। ଏହା ପଛରେ ଥିବା କାରଣଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷକରି ମଧ୍ୟରାତ୍ରରେ ହଠାତ୍ ନିଆଯାଇଥିବା ଏଭଳି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ନେଇ ଅନେକେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି। ତେବେ ସିଂ ପଦ ଛାଡ଼ିବା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଅଧିକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରିଛି। ଏହି ଶାସନର ସ୍ବଭାବକୁ ଦେଖିଲେ ଜଣାଯାଏ ଏଠାରେ ବହୁ ସମୟରେ ସ୍ବଚ୍ଛତା ପାଇବା କଷ୍ଟକର। କୌତୂହଳର ବିଷୟ, ଜାନୁୟାରୀ ୨୦୨୨ରେ ସିଂଙ୍କୁ ୪ ବର୍ଷ ପାଇଁ ସୀତାରାମନଙ୍କ ଓଏସ୍ଡି ଭାବେ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା। କେତେକେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ, ସିଂ ଆଗାମୀ ନିର୍ବାଚନରେ ଅଧିକ ସକ୍ରିୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ। ଅନ୍ୟମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ, ସେ କୌଣସି ପଦବୀ ପାଇଁ ଆଗ୍ରହୀ ହୋଇ ନ ପାରନ୍ତି। ଯାହା ହେଉନା କାହିଁକି, ଆଶା କରାଯାଉଛି, ସେ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡରେ ଏକ ନୂତନ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବେ, ଯାହାର ନିର୍ବାଚନ ସହ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି।
ସିଭିଲ ସର୍ଭାଣ୍ଟ: ଅତୀତ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନ
ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ‘ସିଭିଲ ସର୍ଭାଣ୍ଟ’ଶବ୍ଦ ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲା। ଏହି କମ୍ପାନୀ ଅଢ଼େଇ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ନିରନ୍ତର ଭାବେ ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶର ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରି ଚାଲିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏହାର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ କମ୍ପାନୀ ଭାରତୀୟ ଏଜେଣ୍ଟମାନଙ୍କ ସହଯୋଗ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିଲା। ବାସ୍ତବରେ ଅଫିମ ବଦଳରେ ଚା’ ଆଣିବା ଭଳି ସିଭିଲ ସର୍ଭାଣ୍ଟ ବି ଚାଇନାରୁ ଅଣାଯାଇଥିଲେ। ସିଭିଲ ସର୍ଭାଣ୍ଟ ଧାରଣା ନିରପେକ୍ଷତା ଏବଂ ଜନସେବା ବିଚାରକୁ ଧାରଣ କରିଥିଲା, ଯଦିଓ ବାସ୍ତବରେ ବହୁ ସମୟରେ ଏହା କମ୍ପାନୀର ଉପନିବେଶିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଦ୍ୱାରା କଳୁଷିତ ହୋଇଥିଲା। ସମୟ କ୍ରମେ ‘ସିଭିଲ ସର୍ଭାଣ୍ଟ’ଶବ୍ଦଟି ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ ବା ଅଧିକାରୀ ପାଲଟିଲା, ଯେଉଁମାନେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ପାଇଁ କାମ କରନ୍ତି ଓ ରାଜ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରିଥାନ୍ତି। ଭାରତୀୟ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଏମାନେ ନମ୍ର ବାବୁ! ମୋଗଲ ଯୁଗରେ ବି ‘ବାବୁ’ ସମ୍ମାନର ମୋହର ଥିଲା, ଯାହା ଜଣେ ଭାରତୀୟଙ୍କ ପାଇଁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସମ୍ମାନ। ବ୍ରିଟିଶମାନେ ତାଙ୍କ ଶାସନରେ ‘ବାବୁ’ ଶବ୍ଦ ଗ୍ରହଣ କରି ସେମାନଙ୍କର ବିଶ୍ୱସ୍ତ ଭାରତୀୟ ସହାୟକମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଶବ୍ଦ ଉପଯୁକ୍ତ ବୋଲି ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ। ଆଜି ‘ବାବୁ’ର ଏକ ସୁନାମ ରହିଛି, ଏଥିରେ ପ୍ରଶଂସା ଓ ଅପମାନ ବି ଅଛି। ବାବୁମାନେ କାହାଣୀକୁ ପୁନଃଲିଖନ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଅଛନ୍ତି। ପ୍ରଶାସନିକ ସଂସ୍କାର ସହିତ ସେମାନେ ବୃତ୍ତିଗତ, ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ଏବଂ ଜନସେବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ଏହି ଶବ୍ଦର ମହତ୍ତ୍ୱକୁ ପୁନଃନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି । ‘ସିଭିଲ ସର୍ଭାଣ୍ଟ’ଶବ୍ଦର ଉତ୍ପତ୍ତି ଏକ ଶୋଷଣକାରୀ ପ୍ରାଇଭେଟ କମ୍ପାନୀ ସହ ଜଡ଼ିତ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ଅର୍ଥ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆମ ଜଟିଳ ଇତିହାସ ଏବଂ ପ୍ରଶାସନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିବର୍ତ୍ତନକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଛି।
Email: dilipcherian@gmail.com