ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରରେ ପୁଣି ଲାଗୁ ହେବ କି ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ? ୩ ବର୍ଷ ପରେ କାହିଁକି ଚର୍ଚ୍ଚା…

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୪।୭ : ୨୦୧୯ରେ, ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରକୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ମାନ୍ୟତା ଦେଇଥିବା ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ରଦ୍ଦ କରାଯାଇଥିଲା। ତିନି ବର୍ଷ ପରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆଲୋଚନା ପୁଣି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଏହି ମାମଲା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ବିଚାରାଧୀନ ଅଛି। ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ଅପସାରଣକୁ କୋର୍ଟରେ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରାଯାଇଛି। ଏହା ସହ ଜଡିତ ୨୦ରୁ ଅଧିକ ଆବେଦନ କୋର୍ଟରେ ଅଛି ଏବଂ ଜୁଲାଇ ୧୧ ରେ ସମସ୍ତ ଶୁଣାଣି ହେବ।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏକ ପ୍ରେସ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଜାରି କରି କହିଛନ୍ତି ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଡିଓ୍ବାଇ ଚନ୍ଦ୍ରଚୁଡ଼ଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପାଞ୍ଚ ଜଣିଆ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଏହି ମାମଲାର ଶୁଣାଣି କରିବେ। ଏହି ବେଞ୍ଚରେ ଜଷ୍ଟିସ ସଞ୍ଜୟ କିଶନ କୌଲ, ଜଷ୍ଟିସ ସଞ୍ଜିବ ଖାନ୍ନା, ଜଷ୍ଟିସ ବିଆର ଗାଭାଇ ଏବଂ ଜଷ୍ଟିସ ସୂର୍ଯ୍ୟକାନ୍ତ ରହିବେ।

ଏହା ସହିତ, ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବାକ ଯୁଦ୍ଧ ତୀବ୍ର ହୋଇଛି। ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରରେ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦କୁ ପୁଣି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇପାରିବ କି ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି।

୫ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୯ ରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ରଦ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲେ। ଗତ ସାତ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରରେ ଏହି ନିୟମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା। ବାସ୍ତବରେ, ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୪୭ ରେ, କଶ୍ମୀରର ତତ୍କାଳୀନ ମହାରାଜା ହରି ସିଂ ଭାରତ ସହିତ ଏକ ଇନଷ୍ଟ୍ରୁମେଣ୍ଟ ଅଫ ଆକ୍ସେଶନ ସ୍ବାକ୍ଷର କରିଥିଲେ। ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ତିନୋଟି ବିଷୟ ଆଧାରରେ ଯଥା ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀର ଏହାର ଶକ୍ତି ଭାରତ ସରକାରଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବ।

ଐତିହାସିକ ପ୍ରଫେସର ଡ. ସାନ୍ଧ୍ୟା କୁହନ୍ତି, ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୪୮ ରେ ମହାରାଜା ଶେଖ ଅବଦୁଲ୍ଲାଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ରାଜ୍ୟରେ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀକାଳୀନ ସରକାର ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ। ଜୁଲାଇ ୧୯୪୯ ରେ, ଶେଖ ଅବଦୁଲ୍ଲା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ତିନି ସହଯୋଗୀ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନସଭାରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରର ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥିତିକୁ ବୁଝାମଣା କରି ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ଆଧାରରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।

ଏହି ଅନୁଚ୍ଛେଦରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ପ୍ରତିରକ୍ଷା, ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର, ଅର୍ଥ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟତୀତ ରାଜ୍ୟରେ କୌଣସି ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀର ସରକାରଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ।

ଏହି କାରଣରୁ, ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀର ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ନାଗରିକତ୍ୱ, ସମ୍ପତ୍ତିର ମାଲିକାନା ଏବଂ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ଭାରତର ଅବଶିଷ୍ଟ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଥିଲା। ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ଅନୁଯାୟୀ, ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟର ନାଗରିକମାନେ ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରରେ ସମ୍ପତ୍ତି କ୍ରୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ଅନୁଯାୟୀ, ରାଜ୍ୟରେ ଆର୍ଥିକ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ଘୋଷଣା କରିବାର କ୍ଷମତା ନାହିଁ।

ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ (୧) (ଗ) ରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି . ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ମାଧ୍ୟମରେ କଶ୍ମୀର ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ। ଧାରା ୧ ରେ ୟୁନିଅନର ରାଜ୍ୟଗୁଡିକ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ହୋଇଛି। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀର ରାଜ୍ୟକୁ ଭାରତୀୟ ୟୁନିଅନ ସହିତ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ଯୋଡିଥାଏ।

ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରର ତତ୍କାଳୀନ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରିମ୍ବଲ ଏବଂ ଧାରା ୩ ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀର ରାଜ୍ୟ ଭାରତ ୟୁନିଅନର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ଅଟେ ଏବଂ ରହିବ। ଧାରା ୫ ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ରାଜ୍ୟର କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ତଥା ବିଧାନସଭା କ୍ଷମତା ସମସ୍ତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବିସ୍ତାର ହୋଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିବାର କ୍ଷମତା ଅଛି।

ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରର ସମ୍ବିଧାନ ୧୭ ନଭେମ୍ବର ୧୯୫୬ ରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ୨୬ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୫୭ରେ ଲାଗୁ ହେଲା। ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରର ସମ୍ବିଧାନ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ୫ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୯ରେ ପ୍ରଭାବହୀନ ହୋଇଥିଲା। ଜାରି କରାଯାଇଥିବା ସମ୍ବିଧାନ (ଜମ୍ମୁ କଶ୍ମୀରରେ ଆବେଦନ) ଆଦେଶ, ୨୦୧୯ (ସିଓ ୨୭୨) ଦ୍ୱାରା ବଦଳାଯାଇଥିଲା।

କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ବିଶେଷ କରି ଜାମ୍ମୁ କାଶ୍ମୀରର ବିକାଶ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବଜେଟରେ ଜାମ୍ମୁ କଶ୍ମୀର ପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏଠାକାର ଲୋକମାନେ ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ହୋଇପାରିବେ।

ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ଓକିଲ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରକାଶ ପାଣ୍ଡେଙ୍କ ଅନୁସାରେ ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ଆଇନଗତ ଭାବେ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇଛି। ସଂସଦର ଉଭୟ ଗୃହ ଦ୍ୱାରା ଏହି ସଂକଳ୍ପ ପାରିତ ହୋଇଛି। ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁମୋଦନ କରିଛନ୍ତି। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଆଇନଗତ ଦିଗ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିପାରିବେ, କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା କଷ୍ଟକର । ସଂସଦର କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଆଇନ ତିଆରି କରିବା ଏବଂ ନ୍ୟାୟପାଳିକାର କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ସେହି ଆଇନ ପାଳନ କରିବା ଏବଂ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା।