ସ୍ମାରକ ମାଜୀ
ମୋରଡ଼ା,୧୩।୭ – ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲା ମୋରଡ଼ା ବ୍ଲକର ବିଭିନ୍ନ ଗାଁରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ବାଉଁଶ କାରିଗର ଏବେ ସଙ୍କଟ ମଧ୍ୟରେ କାଳାତିପାତ କରୁଛନ୍ତି। ସରକାରୀ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଓ କଞ୍ଚାମାଲ ଅଭାବରୁ ପୂର୍ବଭଳି ଆଉ ବିକ୍ରିବଟା ହେଉନାହିଁ। ବାଉଁଶରେ ବିଭିନ୍ନ ଘରକରଣା ସାମଗ୍ରୀ ତିଆରି କରି ଗୁଜରାଣ ମେଣ୍ଟାଉ ଥିବା ଏହି କାରିଗରମାନେ ଏବେ ପେଟପାଟଣା ପାଇଁ ବାହାର ଜିଲା ଓ ରାଜ୍ୟକୁ ଦାଦନ ଖଟିବା ଲାଗି ଯିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି।
ମୋରଡ଼ା ବ୍ଲକର ଗଡ଼ଗାଁ, ଚିତ୍ରଡ଼ା, ହଳଦୀପାଳ, ଦୁର୍ଗାପୁର, ନୂଆଝାଳିଆ ଆଦି ପଞ୍ଚାୟତରେ ଦଳିତ ଶ୍ରେଣୀର ଏହି କାରିଗରମାନେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି କୌଳିକ ବୃତ୍ତିକୁ ବଞ୍ଚାଇ ଆସିଛନ୍ତି। ନିତ୍ୟବ୍ୟବହାର୍ଯ୍ୟ ବାଉଁଶ ନିର୍ମିତ ସାମଗ୍ରୀ ତିଆରି ପରେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବିକ୍ରି କରି ଦିପଇସା ରୋଜଗାର କରିଆସୁଛନ୍ତି। ଏମାନେ ବାଉଁଶରେ କୁଲା, ଝୁଡ଼ି, ପାଛିଆ, ଚାଙ୍ଗୁଡ଼ି, ଡାଲା, ମାଣପେଡ଼ି ଆଦି ତିଆରି କରିଥାନ୍ତି। ତେବେ ସମୟର ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଲୋକଙ୍କ ଚାଲିଚଳଣି ଓ ମାନସିକତାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁ ଏହି ପାରମ୍ପରିକ ସାମଗ୍ରୀ ତିଆରି କରୁଥିବା କାରିଗରି କୌଶଳ ଅସ୍ତିତ୍ୱ ହରାଇବାକୁ ବସିଲାଣି। ଏହି ସାମଗ୍ରୀ ଅପେକ୍ଷା ବଜାରରେ ମିଳୁଥିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଓ ଫାଇବର ଜିନିଷ ପ୍ରତି ଲୋକେ ବେଶି ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରୁଛନ୍ତି। ପୂର୍ବପରି ଏହି ସାମଗ୍ରୀର ଚାହିଦା ଆଉ ନାହିଁ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି କାରିଗର ଡାକ୍ତର ମାହାଲୀ, ଶିବ ମାହାଲୀ, ମଧୁସୂଦନ ମାହାଲୀ ଓ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମାହାଲୀ l
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ବାଉଁଶ ସାମଗ୍ରୀ ତିଆରି ନିମନ୍ତେ ମୁଖ୍ୟ କଞ୍ଚାମାଲ ରୂପେ ବ୍ୟବହାର ହେଉଥିବା ବାଉଁଶର ଅଭାବ ସାଙ୍ଗକୁ ଦରବୃଦ୍ଧି ସେମାନଙ୍କ ଦୁଃଖକୁ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ କରିଛି। ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରୁ ବାଉଁଶ କିଣି ବେପାରୀମାନେ ଜିଲା ଓ ରାଜ୍ୟ ବାହାରକୁ ପଠାଉଥିବାରୁ ବାଉଁଶର ଅଭାବ ସାଙ୍ଗକୁ ଦର ବୃଦ୍ଧି ଘଟୁଛି ବୋଲି କାରିଗରମାନେ କହିଛନ୍ତି। ବଜାରରେ ଏହିସବୁ ସାମଗ୍ରୀର ଚାହିଦା କମୁଥିବା ବେଳେ ସରକାରୀ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ସହିତ ତାଲିମ ନ ମିଳିବାରୁ ଏହି କାରିଗରମାନଙ୍କ ଜୀବନ ଜୀବିକାରେ ଅନ୍ତରାୟ ସୃଷ୍ଟି ହେବାକୁ ବସିଛି। ତେଣୁ ସରକାର ତଥା ଜିଲା ପ୍ରଶାସନ ଏଥିପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେବାକୁ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ସନ୍ତୋଷ କୁମାର ବେହେରା ଓ ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ରବୀନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତ ମତ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।