ପାଟଣା,୧।୧: କେନ୍ଦୁଝର ଓ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲା ସୀମାନ୍ତ ଭୀମକୁଣ୍ଡ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ଆକର୍ଷଣର ଅନ୍ୟତମ କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ। ବର୍ଷ ତମାମ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ କୋଳାହଳରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ କମ୍ପିଉଠେ। ୧୯୯୨ରୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର ଏକପାଖିଆ ଭାବେ ଭୀମକୁଣ୍ଡକୁ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲା ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମାନଚିତ୍ରରେ ସ୍ଥାନିତ କରିଛନ୍ତି। ଫଳରେ କେନ୍ଦୁଝରବାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ ପାଉଛି। ଏହି ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ଆଦୌ ସନ୍ତୋଷଜନକ ନୁହେଁ। ଏଠାରେ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ସେଭଳି କୌଣସି ସୁବିଧା ନାହିଁ। ଫଳରେ ରାଜ୍ୟ ବାହାରେ ଏହାର ଯଥେଷ୍ଟ ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ହୋଇପାରୁ ନାହିଁ।
ନଦୀ କେନ୍ଦୁଝର ଓ ମୟୁରଭଞ୍ଜ ଜିଲା ସୀମାର ଦନ୍ତୁରିତ ପ୍ରସ୍ତର ମାଳା ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି। ପାଟଣା ତହସିଲ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଡୁମୁରୀଆ ରାଜସ୍ବ ସର୍କଲ ଅଧୀନ ଘାଟ ବାଲିଯୋଡ଼ିଠାରେ ଦୁଇଟି ପାହାଡ଼ର ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଫାଙ୍କ ଦେଇ ୩୦ ଫୁଟ୍ ଉପରୁ ବୈତରଣୀ କ୍ଷିପ୍ରଗତିରେ ଭୂଲମ୍ପ ଦେଉଛି। ଫଳରେ ସେଠାରେ ଦୁଇଟି ଜଳପ୍ରପାତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ତାହା ସାନକୁଣ୍ଡ ଓ ବଡ଼କୁଣ୍ଡ ଭାବେ ପରିଚିତ। ଭୀମକୁଣ୍ଡର ଘର୍ଘର ଶବ୍ଦ ଆଉ ନିକଟସ୍ଥ ଅଟେଇ ସଂରକ୍ଷିତ ଘଞ୍ଚ ବନାନୀ ପ୍ରକୃତିର ପରିବେଶକୁ ଆହୁରି ମନୋରମ କରି ଗଢ଼ି ତୋଳିଛି।
ରମଣୀୟ ପରିବେଶ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରେମୀଙ୍କୁ ବେଶ୍ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ। ବଣଭୋଜି ପାଇଁ ଏହା ଏକ ସୁନ୍ଦର ସ୍ଥଳୀ ଭାବେ ଜଣାଶୁଣା। ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହି ଜଳପ୍ରପାତ ହିନ୍ଦୁ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପବିତ୍ରସ୍ଥାନ ଭାବେ ବିବେଚିତ ହୋଇଥାଏ। ଏଠାରେ ବୈତରଣୀ ନଦୀ ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ପିଣ୍ଡ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ କ୍ଷେତ୍ର ଭାବେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ରହିଛି। ଏଠାରେ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତିରେ ହଜାର ହଜାର ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ବୁଡ଼ ପକାଇଥାନ୍ତି। ଏଠାରେ ମକରମେଳା ଓ ଟୁସୁ ବିସର୍ଜନ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ। କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ପାଣ୍ଡବମାନେ ବନବାସକାଳରେ କିଛିକାଳ ଏଠାରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ। ଅଜ୍ଞାତବାସ ସମୟରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ପାଣ୍ଡବ ଭୀମସେନ ଏହି କୁଣ୍ଡରେ ସ୍ନାନ କରିଥିବାର ଲୋକଶ୍ରୂତି ରହିଛି। ଏଠାରେ ଥିବା ତୀର୍ଥେଶ୍ୱର ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର, ଭୀମସେନଙ୍କ ସୁଉଚ୍ଚ ମୂର୍ତ୍ତି, ରୁଙ୍ଗଟା କମ୍ପାନୀ ତରଫରୁ ନିର୍ମିତ ଏକ କୋଟି ୩୦ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟରେ ସୁରମ୍ୟ ୱାଚ ଟାୱାର ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରୁଛି।
(ବୀର କିଶୋର ଦାଶ)