କଥାରେ ଅଛି ସକାଳ ହେଲେ ଅନ୍ନ ଚିନ୍ତା। ରାତି ପାହିଲେ ଘରର ଯୁବ ସନ୍ତାନ ପରିବାରର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ସମ୍ବଳ ଗୋଟାଇବାକୁ ସ୍ବାଭିମାନର ସହ ବାହାରକୁ ଗୋଡ଼ କାଢ଼େ କିମ୍ବା ଦକ୍ଷତା ଅଭାବରୁ ପରାଜିତ ସୈନିକ ଭଳି ମୁଣ୍ଡ ପୋତି ପରିବାରର ଅବନତିର କାରଣ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଏ। ଗୋଟେ ଘରର କଥା ହିଁ ଗୋଟେ ରାଜ୍ୟ ଅବା ଦେଶର କଥା। ବିଶ୍ୱର କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ସେୟା। ଯୁବକମାନଙ୍କର ରାଜ୍ୟ, ଦେଶ ଅବା ବିଶ୍ୱ ପାଖରେ ରାତି ପାହିଲେ ଗୋଟିଏ ଚିନ୍ତା, ”ଏ ଯୁବକମାନେ ମୋର ସମ୍ବଳ କେମିତି ହେବେ? କେମିତି ଏ ଯୁବକମାନେ ଏ ଜାତିର ବିକାଶର ମଙ୍ଗ ଧରିବେ?“
ମାନବ ପୁଞ୍ଜି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରି ସମୃଦ୍ଧତା ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ହିଁ ଆଜି ଦିନରେ ଯେକୌଣସି ଦେଶ ପାଖରେ ବଡ଼ ଆହ୍ବାନ। ଆଜିର ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଜଟିଳରୁ ଜଟିଳ ହେଉଛି। ଏହି ବାତାବରଣରେ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ଉନ୍ନତ ବୈଷୟିକ ଏବଂ ଧନ୍ଦାମୂଳକ କୌଶଳ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ବରଂ ଦାୟିତ୍ୱସମ୍ପନ୍ନ ନାଗରିକ ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ପାଇଁ ନିଜର କୌଶଳକୁ ବିନିଯୋଗ କରିବାର ମାନସିକତା ସହିତ ଆଗକୁ ଆସିବେ।
ଦକ୍ଷତାର ମହତ୍ତ୍ୱ ଉପରେ ଆମମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ସହମତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେଉଁ ପ୍ରକାରର ଦକ୍ଷତା ଠିକ୍ ଏବଂ ସେସବୁ ଦକ୍ଷ ମାନବ ସମ୍ବଳ କିପରି ଉତ୍ପାଦନ କରାଯିବ, ସେ ବିଷୟରେ ଅନେକ ସମୟରେ ମତଭେଦ ରହିଥାଏ। ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ଭୂମିକା, ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଜନସଂଖ୍ୟା ପରିବର୍ତ୍ତନ, ସହରୀକରଣ ଏବଂ ଜଗତୀକରଣ ଭଳି ବିଷୟ ବିଶ୍ୱରେ ଦକ୍ଷତାର ଚାହିଦା ପରିବର୍ତ୍ତନ କରୁଛି। ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଶ୍ରମ ବଜାରରେ ସଫଳ ହେବା ପାଇଁ, ଏକ ବିସ୍ତୃତ କୌଶଳ ଆବଶ୍ୟକ। ନିଜର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ସହିତ ଅନ୍ୟର ଜଟିଳ ଚିନ୍ତାଧାରା ବୁଝିବା, ପରିବେଶ ସହିତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ଖାପ ଖାଇବା, ଅଭିଜ୍ଞତାରୁ ଶିକ୍ଷା କରିବାର କ୍ଷମତାକୁ ମଧ୍ୟ ଆମ ମୂଳ ଦକ୍ଷତା ସହ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବାକୁ ହେବ। ସାକ୍ଷରତା ଏବଂ ସାଂଖି୍ୟକତା ସହିତ ସୃଜନଶୀଳତା, ସମାଲୋଚନାକାରୀ ଚିନ୍ତାଧାରା ଏବଂ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ ହେଉଛି ଜ୍ଞାନଗତ ଦକ୍ଷତା।
ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଦୁନିଆରେ ଶିକ୍ଷା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ, ଯେହେତୁ ଆମେ ଆମର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ନିଜର ସଫଳ ସ୍ଥାନ ନେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ବିବ୍ରତ ହୋଇ ଯାଇଥାଉ। ଯଦି ଆମେ ଏହି ଦିଗରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ସୁବିଧା ପାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ଶିକ୍ଷା ସହିତ ଦକ୍ଷତାର ପରିପକ୍ୱତା ଉପରେ ଆମକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ହେବ। ସାଧାରଣତଃ ମାତାପିତା ନିଜ ପିଲାଙ୍କୁ ଦକ୍ଷ ଅପେକ୍ଷା ଶିକ୍ଷା ସମୃଦ୍ଧ କରାଇବାରେ ଅଧିକ ଆରାମଦାୟକ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି। ସେମାନେ ସର୍ବଦା ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ଯେ, ପିଲାଟି ଏକାଡେମିକ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିବ, ସେଥିରେ ଉତ୍କର୍ଷ ହେବ ଏବଂ ବାବୁ ବୃତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରିବ। ହେଲେ ବୁଝିବାକୁ ହେବ ଯେ, ବିନା ଦକ୍ଷତାରେ ବିଶ୍ୱ ଆଉ ଆମ ପିଲାଙ୍କୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନାହିଁ। ସେଥିପାଇଁ ଭାରତର ନୂତନ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରୁ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛି।
ମୌଳିକ ଭାବରେ, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ହେଉଛି ଯୁବ ପିଢ଼ିଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତ-ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିବା ପାଇଁ ବିନିଯୋଗ କରୁଥିବା ସମୟ। ଯେକୌଣସି ଦକ୍ଷତା ଯାହାକୁ କି ଆମେ ଉତ୍ସାହ ଭାବରେ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି, ତାହା ଆମକୁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଉଚ୍ଚ ହାରରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସମାପ୍ତ କରିବାର କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ତେଣୁ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଆଉ ପସନ୍ଦ ବିଷୟ ନୁହେଁ। ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଦୁନିଆରେ ଖାପ ଖୁଆଇବା, ବଞ୍ଚତ୍ବା ଏବଂ ସଫଳ ହେବା ପାଇଁ ଏହାହିଁ ଏକମାତ୍ର ବିକଳ୍ପ।
ଦକ୍ଷତାର ବିକାଶ ନିଯୁକ୍ତି, ଶ୍ରମ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକ ପ୍ରତିଯୋଗୀ ହେବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରି ଗଠନମୂଳକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ। ଏକ ଉଚ୍ଚ-ଗୁଣାତ୍ମକ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ବିନିଯୋଗ ଏକ ଗୁଣାତ୍ମକ ଚକ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବ, ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଏବଂ ଗୁଣାତ୍ମକ ଦକ୍ଷତା ଉତ୍ପାଦକତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗକୁ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ ଏବଂ ସାମ୍ପ୍ରତିକ କାର୍ଯ୍ୟଶୈଳୀ ପାଇଁ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଚାକିରି ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ଓତାଲିମ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅଧିକ ସରକାରୀ ଏବଂ ବେସରକାରୀ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ କରିଥାଏ। ଉଭୟ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତର କର୍ମଜୀବୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ଉତ୍ପାଦକତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ଏହାର ରହିଛି ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା। ଯଦିଓ ଆମ ଦେଶରେ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଉପରେ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଛି ତଥାପି ଅଧିକାଂଶ ଦେଶ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ କରିବାରେ ସଂଘର୍ଷ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି। ମୌଳିକ ସାକ୍ଷରତା, କାର୍ଯ୍ୟ ବୟସ ସଂଖ୍ୟା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ନିଯୁକ୍ତିଯୋଗ୍ୟ ସଂଖ୍ୟାରେ ବହୁ ଭିନ୍ନତା ଅଛି। ଅନେକ ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶରେ ନିଯୁକ୍ତିଦାତା ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଦକ୍ଷ ମାନବ ସମ୍ବଳ ଅଭାବ ହେଉଛି ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟିକ ପ୍ରଗତି ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ଅଭିନବ କ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ।
ଏସବୁକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କଲେ ଏକଥା ଗ୍ରହଣୀୟ ଯେ, କୌଣସି ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ, ସାମାଜିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସେହି ଦେଶର ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ସହିତ ଯୋଡ଼ି କରି ଦେଖି ହେବ । ଉଚ୍ଚ ଏବଂ ଉନ୍ନତ ସ୍ତରର ଦକ୍ଷତା ଥିବା ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ବିଶ୍ୱର ଆହ୍ବାନ ଏବଂ ସୁଯୋଗ ସହିତ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ପାରିବେ। ଭାରତରେ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶର ସମନ୍ବୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି। ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ବିକାଶର ଯୁଗ୍ମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ହେଲେ ଭାରତର ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ (ଜିଡିପି)କୁ ବାର୍ଷିକ ୮%ରୁ ୯% ବୃଦ୍ଧି ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ପାଇଁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ୱ ନେବାକୁ ହେବ। ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ, କୃଷି ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଉତ୍ପାଦନ ଉନ୍ନତି, ଆର୍ଥିକ କ୍ଷେତ୍ରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି, ସୁସ୍ଥ ବ୍ୟବସାୟ ପରିବେଶ, ଦକ୍ଷ ମାନବ ସମ୍ବଳ ସମର୍ଥିତ ରଣନୀତି ସହିତ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଗ୍ରଗତି କରିବାକୁ ହେବ। ଆମେ ଆମର ପିଲାମାନଙ୍କର ଦକ୍ଷତାକୁ ସ୍ବୀକାର କରିବା ଉଚିତ ହେବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଅଭିଳାଷକୁ ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ, ଭିତ୍ତିଭୂମି, ସୁଯୋଗ ଏବଂ ଉତ୍ସାହ ଯୋଗାଇ ସେମାନଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ଯଥାର୍ଥ ଦାୟିତ୍ୱ ହେବ।