ପାଟଣା(ବୀର କିଶୋର ଦାଶ)/ ଚମ୍ପୁଆ(ମହେଶ୍ୱର ଦାସ)/କେନ୍ଦୁଝର: (ନରେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ), ୧୪।୧୧: ଯେତେବେଳେ ସମସ୍ତେ ଆଲୋକର ପର୍ବ ଦୀପାବଳିକୁ ବାଣ ଫୁଟାଇ, ଦୀପ ଜଳାଇ ଓ ମିଠାଇ ଖୁଆଇ ଧୁମ୍ଧାମରେ ପାଳନ କରନ୍ତି ସେତେବେଳେ ମହାନ୍ତ ବା କୁଡୁମୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଗୋ ବନ୍ଦାଣ ପର୍ବ ବା ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ପର୍ବ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି। ଏହା ତିନି ଦିନ ଧରି ଚାଲିଥାଏ। ବିଶେଷ କରି କେନ୍ଦୁଝର ଓ ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲାରେ ବସବାସ କରୁଥିବା କୁଡୁମୀ, ସାନ୍ତାଳ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଏହି ନିଆରା ପର୍ବ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି। ଅମାବାସ୍ୟା ଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ ପ୍ରଥମ ଦିନ ଗୋଠ ବା ଗୋଠାଣି ପୂଜା, ମଝି ଦିନ ଗୁହାଳ ପୂଜା ଓ ଶେଷ ଦିନ ବୁଢ଼ୀ ବାନ୍ଦନା ବା ବୁଢ଼ୀ ବନ୍ଦାଣ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହାକୁ କୃଷି ଭିତ୍ତିକ ପର୍ବ କୁହାଯାଏ। ଚାଷ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସହାୟତା କରୁଥିବା ଗୋରୁଙ୍କୁ ଏହି ଦିନରେ ବିଶ୍ରାମ ଦେବା ସହ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି। ପ୍ରତିଦିନ ସା ଓ ଭୋରରେ ଧିଙ୍ଗୁଆନ(ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରୁଥିବା ଦଳ)ମାନେ ଗାଁ ଦାଣ୍ଡରେ ଦଳ ଦଳ ହୋଇ ମାଦଳ ନାଗରା ବଜାଇ ଗୀତ ନୃତ୍ୟ କରନ୍ତି। ଘରକୁ ଘର ବୁଲି ପୀଠା ଖାଇଥାନ୍ତି। କୁର୍ମାଲୀ ଭାଷାରେ ‘ହାତୀ ଲେଖେନ୍ ପରବ୍’ ବା ହାତୀ ସଦୃଶ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପର୍ବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି।
କୁଡ଼ୁମୀ ବହୁଳ ବିଭିନ୍ନ ଗାଁ ଚମ୍ପୁଆ ଉପଖଣ୍ଡ ଅଧୀନ କୁଟାରିପଶି, ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ ଓ ପାଟଣା ବ୍ଲକ୍ ଅଧୀନ କୁଣ୍ଡଳା, ବଳାଣିପଶି, ପୁଆପଶି, ଖୁଣ୍ଟାପଡ଼ା ଆଦି ଗ୍ରାମଗୁଡ଼ିକରେ ୩ ଦିନ ବ୍ୟାପୀ ଏହି ପର୍ବ ପାଳନ ହେଉଥିବା ବେଳେ ପ୍ରଥମ ଦିନ ରବିବାର ଗୋଠ ପୂଜା ହୋଇଥିଲା। ଗାଈ ଗୋଠରେ ଗ୍ରାମ ଦେହୁରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରାଯାଇଥିଲା। ଏଥିରେ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଓ ମହେଶ୍ୱରଙ୍କ ନାମରେ ୩ ଗୋଟି ଅଣ୍ଡାକୁ ଚାଉଳ ଓ ସିନ୍ଦୂର ଦେଇ ପୂଜା କରାଯାଇଥିଲା। ଗୋଠାଣୀ ବା ଗୋରୁ ଗୋଠ ସ୍ଥାନରେ ଅଲଗା ଅଲଗା ରଖାଯାଇଥିଲା। ଗୋରୁମାଲିକମାନେ ନିଜ ଗୋରୁଙ୍କୁ ସଜାଇ ମାଦଳ, ନାଗରା ଓ ଝାଞ୍ଜ ବଜାଇ ଘଉଡ଼ାଇଥିଲେ। ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିବା ୩ ଗୋଟି ପୂଜା ଅଣ୍ଡାକୁ ଗୋରୁପଲ ମାଡ଼ିଥିଲେ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷେ ଯେଉଁ ଗୋରୁ ବଳଦଙ୍କ ପାଦ ଚାପରେ ଫାଟିଥାଏ, ସେହି ବଳଦ ମାଲିକ ଜଣେ ଭାଗ୍ୟବାନ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବେ ପରିଚିତ ହୁଅନ୍ତି। ଅଣ୍ଡାମଡ଼ା କାର୍ଯ୍ୟ ପରେ ଗ୍ରାମବାସୀ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ଓ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଗୀତର ତାଳେ ତାଳେ ନୃତ୍ୟ କରି ଅଣ୍ଡା ମାଡ଼ିଥିବା ଗୋରୁ ମାଲିକଙ୍କ ଘରେ ପହଞ୍ଚତ୍ଥିଲେ। ତାଙ୍କୁ ମାଲିକଙ୍କ ତରଫରୁ ବିଭିନ୍ନ ଖାଦ୍ୟପେୟ ଓ ପାନୀୟ ଦେଇ ଆପ୍ୟାୟିତ କରାଯାଇଥିଲା। ଦ୍ୱିତୀୟ ଦିନ ସୋମବାର ସାରେ କୁଡୁମୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଘରେ ଘରେ ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ପୂଜା ବା ଗୁହାଳ ପୂଜା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି। ପାରମ୍ପରିକ କୃଷି ଉପକରଣ, ହଳ ଲଙ୍ଗଳ, ମଇ, ଯୁଆଳିକୁ ପୂଜା କରି ଦେହୁରୀ ୯ ଦେବଦେବୀଙ୍କୁ ୯ ପ୍ରକାର ଭୋଗ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ। ଗୁହାଳ, ତୁଳସୀ ଚଉଁରା ଓ ଧାନ ଅମାର ରହୁଥିବା ଘରେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପୂଜା କରାଯିବା ସହ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଅନ୍ତିମ ଦିନ ମଙ୍ଗଳବାର ବୁଢ଼ୀ ବାନ୍ଦନା କରାଯିବ।