ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ନିଜ ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରରେ ଧନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନେକ ନୀତି ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଏହାର ଅନୁସରଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଜୀବନ ସମୃଦ୍ଧ ଏବଂ ଉଲ୍ଲାସପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ। ଚାଣକ୍ୟ କୁହନ୍ତି ପଇସା ରୋଜଗାର କରିବା ଏବଂ ସଞ୍ଚୟ କରିବା ଉଭୟ ଆବଶ୍ୟକ। ହେଲେ ରୋଜଗାର କରିବାଠାରୁ ସଞ୍ଚୟ କରିବା ଅତି ଆବଶ୍ୟକ। କାରଣ ସଞ୍ଚୟ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କେହି ହରାଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ସେ କେବେହେଲେ ଅସୁବିଧାରେ ପଡ଼ନ୍ତି ନାହିଁ।
ଚାଣକ୍ୟ କୁହନ୍ତି ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ଧନ ସଞ୍ଚୟ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି କଠିନ ସମୟରେ ଆରାମରେ ରହିପାରନ୍ତି। ହେଲେ ଯେଉଁମାନେ ବଦ୍ଖର୍ଚ୍ଚି ଥାନ୍ତି ସେମାନେ ସବୁ ସମୟରେ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥାନ୍ତି।
ଚାଣକ୍ୟ କୁହନ୍ତି ପଇସା ରୋଜଗାର କରିବା ଲାଗି ଅନେକ ସମୟରେ କଠିନ ପରିସ୍ଥିତିର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ। ହେଲେ ଅସୁବିଧାକୁ ସାମ୍ନା କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସବୁବେଳେ ସଫଳ ହୋଇଥାଏ।
ଏଣୁ ଧନ ବୃଦ୍ଧି ପାଉ ବୋଲି ଯଦି ଚାହାନ୍ତି, ତେବେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଟଙ୍କାର ସଠିକ୍ ଉପଯୋଗ କରିବା ଶିଖିବା ଉଚିତ। ଏହାକୁ କେବଳ ସାଧନ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ। କାରଣ ଖରାପ କାମ ପାଇଁ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି, କିଛି ସମୟ ପରେ ସର୍ବସ୍ବ ହରାଇଥାନ୍ତି।
ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି କେହି ଧନୀ ହେବାକୁ ଚାହାନ୍ତି ସେ ନିଜର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରନ୍ତୁ। କାରଣ ବିନା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ସଫଳତା ହାସଲ କରିପାରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ। ଏପରିକି ତୁମେ କ’ଣ କରୁଛ ସେ ନେଇ କାହାକୁ ଜଣାଇବା ମଧ୍ୟ ଉଚିତ ନୁହେଁ। ଏହାଦ୍ୱାରା କାମ ବିଗିଡ଼ିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ।
କୌଣସି କାମରେ ସଫଳତା ମିଳିଲେ ହିଁ ଧନ ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ। ହେଲେ ସଫଳତା ପାଇବା ପାଇଁ କୌଣସି କାମ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ନିଜକୁ ତିନୋଟି ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରନ୍ତୁ। ପ୍ରଥମ ପ୍ରଶ୍ନଟି ହେଲା, ମୁଁ ଏହି କାମ କାହିଁକି କରୁଛି? ଦ୍ୱିତୀୟ ଏହାର ପରିଣାମ କ’ଣ ହେବ? ତୃତୀୟଟି ହେଲା ଏପରି କରିବା ଦ୍ୱାରା ସଫଳତା ମିଳିବ ତ? ଏସବୁ ପ୍ରଶ୍ନର ଉଚିତ ଜବାବ ମିଳିବା ପରେ କାମ ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ।
ବୁଝିପାରୁଥିବା ମଣିଷ ନିଜ ରୋଜଗାର ଏବଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ମଧ୍ୟରେ ଉଚିତ ତାଳମେଳ ରଖିଥାନ୍ତି। ଏହାକୁ ନେଇ ଚାଣକ୍ୟ କୁହନ୍ତି, ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ରୋଜଗାରଠାରୁ ଅଧିକ ଖର୍ଚ୍ଚ କରନ୍ତି ସେ ସର୍ବଦା ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥାନ୍ତି। ଏଣୁ ନିଜ ଆୟଠାରୁ ଅଧିକ ଖର୍ଚ୍ଚ କେବେ ବି କରନ୍ତୁ ନାହିଁ।