ଅର୍ଥଶାସ୍ତ୍ରର ବଡ଼ ବିଦ୍ୱାନ ଥିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ। ସେ ବାଣିଜ୍ୟ ଉପରେ ଗଭୀର ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ସେ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ନେଇ ଅନେକ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ଜଣେ ସଫଳ ବ୍ୟବସାୟୀ ସର୍ବଦା ବିପଦ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତଥାନ୍ତି। ଜଣେ ବେପାରୀ ଦୁନିଆର କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ବ୍ୟବସାୟ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ।
समाने शोभते प्रीती राज्ञि सेवा च शोभते।
वाणिज्यं व्यवहारेषु स्त्री दिव्या शोभते गृहे॥
ଏହି ଶ୍ଳୋକର ଅର୍ଥ ବନ୍ଧୁତା ସମାନସ୍ତରର ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହେବା ଉଚିତ। ବ୍ୟବସାୟରେ ସେହି ଲୋକ ସଫଳ ହୁଅନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ଭଲ ବ୍ୟବହାର ସହ ଭଲ କଥା କହିପାରନ୍ତି। କାରଣ ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ବାକ୍ଚାତୁରୀ ହିଁ ସଫଳତାର ମାଧ୍ୟମ।
କିଭଳି ସଫଳ ହେବେ ବ୍ୟବସାୟୀ:
-ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ କେବେ ହେଲେ ମନରେ ନକରାତ୍ମକ ଭାବନା ଆଣିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ସକରାତ୍ମକ ଭାବନା ସହ କାମ ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ। ସଫଳତା ନିଶ୍ଚୟ ମିଳିବ।
– ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ସାମ୍ନା କରିବାର ସାହସ ରହିବା ଆବଶ୍ୟକ। କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ତା ବିଷୟରେ ସବୁ ଜାଣିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଉକ୍ତ କାମ ପାଇଁ ସଠିକ୍ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଉଚିତ। ଏଥିସହ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ବର୍ତ୍ତମାନର ଟ୍ରେଣ୍ଡ ଅଥବା ନୂଆ ଚଳଣୀ ବିଷୟରେ ଜାଣିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
– କୌଣସି ବ୍ୟାପାର ଆରମ୍ଭ କରିବା ସମୟରେ ଏକୁଟିଆ ନୁହେଁ ବରଂ ସହଯୋଗୀଙ୍କୁ ସାମିଲ କରନ୍ତୁ। ଫଳରେ ଶୀଘ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରିବେ।
– ବ୍ୟବସାୟ କେବଳ ପରିଶ୍ରମର କାମ ନୁହେଁ। ଏଥିପାଇଁ ବ୍ୟବହାରରେ କୁଶଳ ହେବା ଉଚିତ। କାରଣ ଗୁଣ ବିନା ସଫଳ ହେବା ଅସମ୍ଭବ। ଏଣୁ କୁଶଳ ବେପାରୀ ହେବା ଲାଗି ସର୍ବଦା ନିଜର ସମ୍ବନ୍ଧଙ୍କୁ ନେଇ ସତର୍କ ରୁହନ୍ତୁ। କାରଣ ସମ୍ବନ୍ଧ ଖରାପ ହେବା ଫଳରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ। ଏଣୁ ସମସ୍ତଙ୍କ ସହ ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ରଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ ବୋଲି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି।