ସରକାରୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ପରେ ସାମାଜିକ ନୀତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏକ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର, ଏହାକୁ ମନମୁଖୀ କୁହାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ: ହାଇକୋର୍ଟ…

ମୁମ୍ବାଇ,୨୧।୬ : ମୁମ୍ବାଇ ହାଇକୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ସାମାଜିକ ନୀତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ସରକାରୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପରେ ନୀତି ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଏକ ଅଂଶ। ଏହାକୁ ମନମୁଖୀ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ।

ବାସ୍ତବରେ, ଯେତେବେଳେ ସରକାରୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସେ, ପ୍ରଶାସନରେ ସେମାନଙ୍କ ସମର୍ଥକଙ୍କୁ ସ୍ଥାନ ଦେବା ପାଇଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥାଏ ବୋଲି ଆବେଦନକାରୀମାନେ ଦାବି କରିଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଏହା ନ୍ୟାୟିକ ନୀତି ବିରୁଦ୍ଧ । ଆବେଦନ ଅନୁଯାୟୀ, ଜୁନ ୨୦୨୨ ରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଏକନାଥ ଶିନ୍ଦେ ଏବଂ ନୂତନ ପ୍ରଶାସନ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବା ପରେ ଆଦିବାସୀ ଉପ-ଯୋଜନା ପ୍ରକଳ୍ପରେ୨୯ ଟି ପ୍ରକଳ୍ପ ସ୍ତରୀୟ ଯୋଜନା ସମୀକ୍ଷା କମିଟିରେ ନିଯୁକ୍ତ ୧୯୭ ଜଣ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଏବଂ ଅଣ-ସରକାରୀ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ସରକାର ବାତିଲ କରିଦେଇଥିଲେ।

ଏକନାଥ ଶିନ୍ଦେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନାଭିସ ହେବା ପରେ ତାଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ବାତିଲ କରାଯାଇଛି ବୋଲି ଆବେଦନକାରୀ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି। ଆବେଦନକାରୀମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ନିଯୁକ୍ତିକୁ ବାତିଲ କରିବାର ଏପରି ହଠାତନିଷ୍ପତ୍ତି କୌଣସି କାରଣ ନ ଦେଇ ନିଆଯାଇଛି। ତେଣୁ ଏହା ପ୍ରାକୃତିକ ନ୍ୟାୟର ନୀତି ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିଛି।

ଆବେଦନକାରୀଙ୍କ ଆଇଜୀବୀ ଏସ.ବି ତାଲେକର ଯୁକ୍ତି କରିଛନ୍ତି ପୂର୍ବ ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି କେବଳ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ କାରଣ ବର୍ତ୍ତମାନର ସରକାର କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବା ପୂର୍ବରୁ କ୍ଷମତାରେ ଥିବା ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।

ଜଷ୍ଟିସ ଗୌତମ ପଟେଲ ଏବଂ ଜଷ୍ଟିସ ନୀଲା ଗୋଖଲେଙ୍କ ଏକ ଡିଭିଜନ ବେଞ୍ଚ ଡିସେମ୍ବର୨୦୨୨ରେ ଏକନାଥ ଶିନ୍ଦେଙ୍କ ଅଧୀନରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଓ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି ଆୟୋଗର ଚେୟାରମ୍ୟାନ ତଥା ସଦସ୍ୟଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ବାତିଲ କରିବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ।

ବାତିଲ ଆଦେଶକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିଥିବା ରାମହରି ଡାଗଡୁ ଶିନ୍ଦେ, ଜଗନ୍ନାଥ ମୋତିରାମ ଅଭ୍ୟଙ୍କର ଏବଂ କିଶୋର ମେଧେଙ୍କ ଆବେଦନକୁ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଖାରଜ କରିଛନ୍ତି। ଅଭ୍ୟଙ୍କର ଆୟୋଗର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟ ଦୁଇଜଣ ଏହାର ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ। ୨୦୨୧ ମସିହାରେ ତିନି ବର୍ଷ ପାଇଁ କମିଶନ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ।

ଖଣ୍ଡପୀଠ ଏହି ରାୟ ପ୍ରଦାନ କରିବାବେଳେ କହିଛନ୍ତି ଆବେଦନକାରୀଙ୍କ ଏହି ପଦବୀରେ ଅବ୍ୟାହତ ରହିବା ପାଇଁ କୌଣସି ମୌଳିକ ଅଧିକାର ନାହିଁ। ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ବାତିଲ କରିବାକୁ ସରକାରଙ୍କ ଆଦେଶ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଭେଦଭାବପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବା ମନମୁଖୀ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। ସରକାରରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପରେ ସାମାଜିକ ନୀତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଏକ ଅଂଶ। ନୀତି ଏବଂ ପ୍ରୋଗ୍ରାମଗୁଡିକର କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ବୟନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନଗୁଡିକୁ ମନମୁଖୀ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ବେଞ୍ଚ କହିଛନ୍ତି ସମ୍ବିଧାନର କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଗ ଆଇନଗତ ନୁହେଁ କିମ୍ବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନୁହେଁ ତେଣୁ ଆବେଦନକାରୀଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ କୌଣସି ବିଧିଗତ ଆଧାର ନାହିଁ।

କୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଆବେଦନକାରୀମାନେ କୌଣସି ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନୁସରଣ ନ କରି କିମ୍ବା ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ଆବେଦନକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ନ କରି ସରକାରଙ୍କ ବିବେକ ଅନୁଯାୟୀ ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ। ଏହିପରି ନିଯୁକ୍ତିକୁ ସରକାରଙ୍କ ସନ୍ତୁଷ୍ଟତା ପରି ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ଉଚିତ। ବାସ୍ତବରେ, ଆୟୋଗର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ସରକାରଙ୍କ ସନ୍ତୁଷ୍ଟି ଅଟେ। ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଆୟୋଗ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଆଦେଶ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି। ତେଣୁ ଏହା ଏକ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଆଦେଶ ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ରଦ୍ଦ ହୋଇପାରିବ।