ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୬।୭: ଭାରତର ୭ ପଡ଼ୋଶୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୩ ଦେଶ ସହିତ ସୀମା ବିବାଦ ଲାଗି ରହିଛି। ଭାରତର ୧୫ ହଜାର୧୦୬ କିମି ଦୀର୍ଘ ସୀମା ପାକିସ୍ତାନ, ଚାଇନା, ନେପାଳ, ବାଂଲାଦେଶ, ମ୍ୟାନ୍ମାର, ଭୁଟାନ ଏବଂ ଆଫଗାନୀସ୍ତାନ ସହିତ ରହିଛି। ସେଥିମଧ୍ୟରେ ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ୩,୩୨୩ କିମି, ଆଫଗାନୀସ୍ତାନ ସହିତ ୧୦୬ କିମି, ଚାଇନା ସହିତ ୩,୪୮୮ କିମି, ନେପାଳ ସହିତ ୧,୭୫୧ କିମି, ବାଂଲାଦେଶ ସହିତ ୪,୦୯୬.୭ କିମି, ଭୁଟାନ ସହିତ ୬୯୯ କିମି ଏବଂ ମ୍ୟାନ୍ମାର୍ ସହିତ ୧,୬୪୩ କିମି ଲମ୍ବ ସୀମା ରହିଛି। ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ ସୀମା ୭,୫୧୬.୬ କିମି ରହିଛି। ନେପାଳ ସହିତ ଭାରତର ୯୮ ପ୍ରତିଶତ ସୀମା ବିବାଦର ସମାଧାନ ହୋଇସାରିଛି। ଅପରପକ୍ଷରେ ଚାଇନା ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ଭାରତର ଲକ୍ଷେ ୨୧ ହଜାର ୧୮୦ ବର୍ଗ କିମି ଜମି ମାଡ଼ି ବସିଛନ୍ତି। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ପାକିସ୍ତାନ ୭୮ ହଜାର ବର୍ଗ କିମି ମାଡ଼ି ବସିଛି। ଅପରପକ୍ଷରେ ଚାଇନା ୪୩ ହଜାର ୧୮୦ ବର୍ଗ କିମି ଜମି ଉପରେ ନିଜର ଅଧିକାର ବୋଲି ଦାବି କରୁଛି। ଏସବୁ ଜମିର ପରିମାଣ ୩ଟି ସ୍ବିଜରଲାଣ୍ଡ ସହିତ ପ୍ରାୟ ସମାନ ହେବ। ସ୍ବିଜରଲାଣ୍ଡର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ୪୧ ହଜାର ୨୮୫ ବର୍ଗ କିମି। ଚାଇନା ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ୯୦ ହଜାର ବର୍ଗ କିମି ଉପରେ ନିଜର ଦାବି ଜାରି ରଖିଛି। ଲଦାଖର ୩୮ ହଜାର ବର୍ଗ କିମିକୁ ଚାଇନା ନିଜର ଅଧିକାରରେ ରଖିଛି। ଚାଇନା ଏବଂ ନେପାଳ ସହିତ ସୀମା ବିବାଦ ଆଲୋଚନା ଦ୍ୱାରା ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ କରିବା ଲାଗି ଭାରତ ଯୋଜନା କରୁଛି। ତେବେ ଆତଙ୍କବାଦୀ ସମସ୍ୟା ଯୋଗୁ ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ସୀମା ବିବାଦ ସମାଧାନ ଆଗେଇ ପାରୁ ନାହିଁ। ପୂର୍ବରୁ ବାଂଲାଦେଶ ସହିତ ଥିବା ୬.୧ କିମିର ସୀମା ବିବାଦ ୨୦୧୧ରେ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ଶେଷ ହୋଇଛି। ୨୦୧୪ରେ ସାମୁଦ୍ରିକ ସୀମା ବିବାଦର ମଧ୍ୟ ସମାଧାନ ହୋଇଛି।