ଭୁବନେଶ୍ୱର, ୧୭।୧(ଅସମାପିକା ସାହୁ): ଓଡ଼ିଶାରେ ଦେଖାଦେଉଥିବା ଅଧିକାଂଶ ପରିବ୍ରାଜକ ପକ୍ଷୀ ଏସିଆ ଓ ୟୁରୋପର ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ଆଉ କିଛି ପକ୍ଷୀ ଅନ୍ୟ ମହାଦେଶରୁ ମଧ୍ୟ ଏଠାକୁ ଆସି ସାମୟିକ ରହଣି କରିଥାନ୍ତି। ନିଜ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅସହ୍ୟ ଥଣ୍ଡାଜନିତ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିବେଶ ତଥା ବରଫପାତ ଯୋଗୁ ଖାଦ୍ୟାଭାବ ସମସ୍ୟା ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଶାନ୍ତରୀ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥାଏ। ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଓଡ଼ିଶାର ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରୁଥିବାରୁ ବନ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଏମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ସହ ଅନୁକୂଳ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଛି। କିନ୍ତୁ ଚଳିତବର୍ଷ ଆର୍ଦ୍ରଭୂମି ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକରେ ହୋଇଥିବା ପକ୍ଷୀ ଗଣନା ରିପୋର୍ଟ ଦେଖିଲେ ମିଶ୍ରିତ ଫଳ ନଜରକୁ ଆସୁଛି। କେଉଁଠି ପକ୍ଷୀ ସଂଖ୍ୟା କମିଛି ତ ଆଉ କେଉଁଠି ବଢ଼ିଛି। ହେଲେ ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନରେ ଏଥର ପରିବ୍ରାଜକ ବା ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀ ଓଡ଼ିଶାକୁ କମ୍ ଆସିଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି। ସାତକୋଶିଆରେ ଗତବର୍ଷ ୬୩ପ୍ରଜାତିର ୩,୮୭୮ଟି ପକ୍ଷୀ ଥିବାବେଳେ ଚଳିତବର୍ଷ ୮୧ ପ୍ରଜାତିର ୩,୩୩୦ଟି ପକ୍ଷୀ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛନ୍ତି। ସେହିଭଳି ଅରାଚଣ୍ଡୀରେ ଗତବର୍ଷ ୧୧୧ ପ୍ରଜାତିର ୧୬,୧୦୭ଟି ପକ୍ଷୀ ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଏବର୍ଷ ୮୧ ପ୍ରଜାତିର ୧୧,୭୦୦ଟି ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛି। ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପକ୍ଷୀ ସଂଖ୍ୟା କମିବାର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ବୋଲି ପକ୍ଷୀ ଗଣନାରେ ସାମିଲ ଥିବା ବହୁ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମତ ରଖୁଛନ୍ତି। ପକ୍ଷୀ ବିଶାରଦ ପ୍ରଫେସର ଡ. ଶିବ ପ୍ରସାଦ ପରିଡ଼ା
କହିଛନ୍ତି, ପକ୍ଷୀମାନେ ୪ଟି ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ ଖାଦ୍ୟ, ଜଳ, ଆଚ୍ଛାଦନ ଓ ସୁରକ୍ଷା ଥିବା ସ୍ଥାନକୁ ଶୀତ ଦିନେ ରହିବା ପାଇଁ ବାଛିଥାନ୍ତି। ସୁରକ୍ଷା ଯଦିଓ ମଣିଷ ବା ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ପ୍ରଥମ ୩ଟି କାରଣ ସିଧାସଳଖ ଭାବରେ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ।
ଚିଲିକାର ମଙ୍ଗଳାଯୋଡ଼ିରେ ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଚଳିତବର୍ଷ ଯଥେଷ୍ଟ କମିଯାଇଛି ବୋଲି ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଅନୁଭବ କରୁଛନ୍ତି। ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ନେଇ ଯେଉଁସବୁ ଡଙ୍ଗା ମଙ୍ଗଳାଯୋଡ଼ିକୁ ଯାଉଛି, ପାଣି କମ୍ ଥିବାରୁ କାତ ମାରିବା କାଠିକର ପାଠ ହୋଇପଡୁଛି। ଏପରି କି ସେସବୁ ସ୍ଥାନରେ ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ସେତେଟା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁନି। ଏନେଇ ବାର୍ଡ ଗାଇଡ୍ ମଧୁ ବେହେରା କହିଛନ୍ତି, ମଙ୍ଗଳାଯୋଡ଼ିରେ ଏଭଳି ଶୋଚନୀୟ ଅବସ୍ଥା ଦେଖାଯିବା ପ୍ରଥମ। ଗତବର୍ଷ ଖରାଦିନେ ତାପମାତ୍ରା ଅଧିକ ରହିଥିଲା। ବର୍ଷା ଦିନେ କିନ୍ତୁ ବର୍ଷାର ପରିମାଣ ଅନେକ ମାତ୍ରାରେ କମିଗଲା। ଫଳରେ ମଙ୍ଗଳାଯୋଡ଼ିରେ ଜଳପତ୍ତନ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ପାଣିର ସ୍ତର କମିବା ଦ୍ୱାରା ପକ୍ଷୀଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ କମିଗଲା ବୋଲି ମଧୁ କହିଛନ୍ତି। ଚଳିତବର୍ଷର ବାତ୍ୟା ‘ମିଗ୍ଜୋମ୍’ ମଧ୍ୟ ବାର୍ଡ ମାଇଗ୍ରେଶନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରି ଥାଇପାରେ ବୋଲି ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଗାଇଡ୍ ଲଳିତ ମୋହନ ପଣ୍ଡା ଆଶଙ୍କା କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି, ଏଥର ସାତପଡ଼ାର ବଡ଼କୁଦ ଅଞ୍ଚଳରେ ଗଣନାରେ ଥିଲି। ଯେଉଁ ରୁଟ୍ ଆମକୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ସେହି ରୁଟ୍ରେ ଜଳସ୍ତର କମିଥିବାରୁ ଆମର ଡଙ୍ଗା ଆଗକୁ ଯାଇ ପାରି ନ ଥିଲା। ଫେରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ସ୍ଥାନରେ ଚଲାବୁଲା କରି ବାଇନାକୁଲାରରେ ଦେଖିବାବେଳକୁ ଖଣ୍ଡେ ଦୂରରେ ୧ଲକ୍ଷ ୨୬ ହଜାର ଚଢ଼େଇଙ୍କ ସମାଗମ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲୁ। ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀ ଆଗରୁ କେବେ ଦେଖା ଯାଇ ନ ଥିଲେ ବୋଲି ବନ କର୍ମଚାରୀମାନେ କହିଥିଲେ। ତେଣୁ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ସ୍ଥାନ ଓ ଖାଦ୍ୟ ନ ମିଳିଲେ ସଂଖ୍ୟା କମିବ ବୋଲି ଲଳିତ କହିଛନ୍ତି।
ପକ୍ଷୀପ୍ରେମୀ ତଥା ଆର୍କିଟେକ୍ଟ ଶକ୍ତି ନନ୍ଦ କହିଛନ୍ତି, ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁ ଏଥର ଶୀତଋତୁ ପ୍ରାୟ ତିନି ସପ୍ତାହ ବିଳମ୍ବରେ ଆସିଲା। ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଦିନେ ଅଧିକ ଉତ୍ତାପ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥିଲା। ରାଜ୍ୟରେ ବର୍ଷାର ପରିମାଣ ମଧ୍ୟ କମ୍ ଥିଲା। ଏହାଛଡ଼ା ଅଦିନିଆ ବର୍ଷା ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା। ଶୀତ ଦିନରେ ଯେତିକି ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀମାନେ ଆସିଥାନ୍ତି, ସେତିକିବେଳେ ଆର୍ଦ୍ରଭୂମିରେ ଯଦି ପାଣି ଓ ଖାଦ୍ୟ ନ ଥିବ, ପକ୍ଷୀମାନେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନକୁ ଯିବେ। ଏଥର ଚିଲିକା ପକ୍ଷୀ ଗଣନାରେ ମୋ ଭାଗରେ ସାତପଡ଼ାର ଅରଖକୁଦ ଅଞ୍ଚଳ ପଡ଼ିଥିଲା। ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଭାବେ ଆମେ ୪୨ହଜାର ପକ୍ଷୀ ଗଣନା କରିଥିଲୁ। ଆଗରୁ ସେ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀ କାଁ ଭାଁ ଯାଉଥିଲେ।