ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୪।୬ : ଭାରତର ଗୁପ୍ତଚର ଏଜେନ୍ସି ‘ର’(ରିସର୍ଚ୍ଚ ଆଣ୍ଡ ଆନାଲିସିସ ଓ୍ବିଙ୍ଗ)ର ପୂର୍ବତନ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସଚିବ ଜିବିଏସ ସିଦ୍ଧୁ ଖାଲିସ୍ତାନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିବାବେଳେ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି। ସେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂ, ସଞ୍ଜୟ ଗାନ୍ଧୀ, କମଲ ନାଥ ଏବଂ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସମେତ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବାସଭବନରେ ଆକବର ରୋଡରେ ବସିଥିବା କିଛି ନେତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅପରେଶନ ଭିନ୍ଦରୱାଲେର ଆରମ୍ଭ ଏବଂ ପରିଚାଳନା କରାଯାଇଥିଲା।
୧୯୭୮ ମସିହାର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଏହା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଜ୍ଞାନୀ ଜୈଲ ସିଂ ଏବଂ ସଞ୍ଜୟ ଗାନ୍ଧୀ ଅକାଳୀ ଦଳ ଓ ଜନତା ପାର୍ଟି ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଷଡଯନ୍ତ୍ର କରିଥିଲେ।
ପଞ୍ଜାବରେ ଅକାଳୀ ଦଳ ଶିଖମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ପାଇଁ ଲଢୁଥିବା ଏକ ଦଳ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଜନତା ପାର୍ଟିକୁ ହିନ୍ଦୁବାଦୀ ଦଳ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା। ତଥାପି ଜାତୀୟତା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଉଭୟ ଦଳର ସମାନ ଚିନ୍ତାଧାରା ରହିଥିଲା ଏବଂ ତେଣୁ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ରହିଥିଲା। ଏହି ଦୁଇ ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ବିଭାଜନ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ କଂଗ୍ରେସ ଏକ ଷଡଯନ୍ତ୍ର କରି ଖାଲିସ୍ତାନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇଥିଲା। ଭିନ୍ଦରୱାଲେଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶିଖମାନେ ଏକଜୁଟ ହୋଇ ଏକ ପୃଥକ ଦେଶ ଦାବି କରିବେ, କିନ୍ତୁ ହିନ୍ଦୁମାନେ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବେ ନାହିଁ। ଫଳରେ ଉଭୟ ଦଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶତ୍ରୁତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି କଂଗ୍ରେସ ଯୋଜନା କରିଥିଲା।
ଜିବିଏସ ସିଦ୍ଧୁ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କୁ କାନାଡା ମଧ୍ୟ ପଠାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ସେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ସେଠାରେ କେବଳ ଦୁଇଜଣ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଖାଲିସ୍ତାନ ବିଷୟରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରୁଥିଲେ। ୧୯୭୯ ରେ ଭାରତ ଫେରିବା ପରେ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ‘ର’କୁ ପଠାଗଲା, ସେତେବେଳେ ଏଜେନ୍ସିର ଅଲଗା କୋଠା ମଧ୍ୟ ନ ଥିଲା। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିଖ ମୌଳିକତା ଏବଂ ଆଇଏସଆଇ (ପାକିସ୍ତାନୀ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ଏଜେନ୍ସି) ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବା ପାଇଁ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୮୦ରେ ‘ର’ର ଏକ ନୂତନ ବିଭାଗ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେ ସମୟରେ ସେପରି କୌଣସି ମାମଲା ଆସି ନ ଥିଲା।
ଅକାଳୀ ଦଳ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରିବା ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ ଏକ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲା, ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ଅନୁଭବ କରିବେ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହେଉଛି । ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୨୬ ରାଉଣ୍ଡ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ମଧ୍ୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ସଞ୍ଜୟ ଗାନ୍ଧୀ ୧୯୮୫ ପୂର୍ବରୁ ଭିନ୍ଦରୱାଲେ-ଖାଲିସ୍ତାନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ଜିତିବାକୁ ଯୋଜନା କରିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ, ୧୯୮୨ ରେ ଆମେ ସୂଚନା ପାଇଲୁ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଜୀବନ ପ୍ରତି ବିପଦରେ ଥିଲା। ଭିନ୍ଦରୱାଲେ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ମନ୍ଦିରକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ହୋଇଥିଲେ। ତାଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିବା ପାଇଁ ଷଡଯନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା। ସେ ଜଣେ ବହୁତ ବଡ ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ଧରିବା ସହଜ ନ ଥିଲା।
ଭିନ୍ଦରୱାଲେଙ୍କୁ ଧରିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ସେନାକୁ ଅପରେଶନ ବ୍ଲୁ ଷ୍ଟାର ନାମକ ଏକ ବଡ ଅପରେଶନ ଚଳାଇବାକୁ ପଡିଥିଲା। ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ମନ୍ଦିରରେ ସେନାର ପ୍ରବେଶ ଦ୍ୱାରା ଶିଖମାନଙ୍କ ଭାବନାକୁ ଆଘାତ ଲାଗିଥିଲା। ଏହାଦ୍ୱାରା ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ଘଟିଥିଲା ଏବଂ ପରେ ୧୯୮୪ ରେ କଂଗ୍ରେସ ସମର୍ଥକମାନେ ଶିଖମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ।