ଯାଜପୁର ଅଫିସ,୯ା୯: ଉନ୍ନୟନ କାର୍ଯ୍ୟ ଆଳରେ ଯାଜପୁର ଜିଲାର ଧର୍ମଶାଳା ବ୍ଲକ ଅଞ୍ଚଳର ସଂରକ୍ଷିତ ଓ ଅଣ ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲ ପାହାଡ଼ରୁ କଳାପଥର ବ୍ୟବସାୟ ଚାଲିଛି। ଏହି କ୍ରମରେ ଲିଜ୍ପ୍ରାପ୍ତ ଖାଦାନରୁ ଅନୁମୋଦନ ପରିମାଣଠାରୁ ଅଧିକ ଲୁଟ ଏବଂ ନକଲି ଟ୍ରାନ୍ଜିଟ ଫର୍ମରେ ଖଣିଜ ପରିବହନ ଉପରେ ହାଇକୋର୍ଟ, ଲୋକାୟୁକ୍ତ ଓ ଏନ୍ଜିଟିରେ ଏକାଧିକ ମାମଲା ବିଚାରାଧୀନ ରହିଛି। ଏହାବାଦ୍ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କ୍ରମେ ଜିଲା ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ଏକ ବେସରକାରୀ ସଂସ୍ଥା ମାଇଁ ୱାର୍ଲ୍ଡ କନ୍ସଲଟେନ୍ସି ଦ୍ୱାରା ସାଟେଲାଇଟ ମାପଚୁପ ଚାଲିଛି। ଗତ ୨ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ଡଙ୍କାରୀ ପାହାଡର ୧୮ଟି, ବରଡା ୫ଟି, ବାରମାଣ ୧ଟି ଏବଂ ଲୁଣିବର ପାହାଡର ୫ଟିକୁ ମିଶାଇ ମୋଟ ୨୯ଟି ଖାଦାନର ମାପଚୁପ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି। ତେବେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କୌଣସି ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀ କିମ୍ବା କର୍ମଚାରୀ ଉପସ୍ଥିତ ରହୁ ନାହାନ୍ତି। କେତେକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଲିଜ୍ଧାରୀଙ୍କୁ ମାପଚୁପରେ ଅନୁକମ୍ପା ପ୍ରଦର୍ଶନ ହେଉଥିବା ମଧ୍ୟ ଅଭିଯୋଗ ହେଉଛି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷେ ଶାସକ ଦଳରେ ରହି ରାଜନୈତିକ ଫାଇଦା ନେଉଥିବା କେତେଜଣ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଲିଜ୍ଧାରୀ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ମାପଚୁପକୁ ବିରୋଧ କରୁଥିବା ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ସାଟେଲାଇଟ ମାପଚୁପ ବରଡା ନଂ-୧ ଖାଦାନରେ ହୋଇଥିବା ମହାଦୁର୍ନୀତିକୁ ଧରି ପାରିବ କି ନାହିଁ ସେ ନେଇ ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି।
ରାଜସ୍ବ, ପୋଲିସ, ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜିଲା ପ୍ରଶାସନର ମିଳିତ ସହଯୋଗରେ ଖାଦାନ ଲିଜ୍ଧାରୀମାନେ କୌଣସି ଆଇନକାନୁନକୁ ମାନୁନାହାନ୍ତି। ଏଥିରେ ପରୋକ୍ଷ ଅବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକପ୍ରତିନିଧିଙ୍କ ସହଯୋଗ ରହୁଛି ବୋଲି ଲୋକେ କୁହନ୍ତି। ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ହେଲା ବିରୋଧି ଦଳଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ଏହି ବେଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ଜାଣିଶୁଣି ଆଖି ବୁଜି ଦେଇଛନ୍ତି। ହେଲେ ପ୍ରଭାବିତ ଗ୍ରାମବାସୀ ପ୍ରତିବାଦ ସ୍ବରୂପ ଆନ୍ଦୋଳନ, ଦାବି ଏପରି କି ହାଇକୋର୍ଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇଛନ୍ତି। ଏହି ପ୍ରତିବାଦକାରୀଙ୍କ ନାମରେ ପୋଲିସ ମାମଲା ରୁଜୁ କରିବାକୁ ପଛାଇ ନାହିଁ। ପୂର୍ବରୁ ୭୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ପ୍ରତିବାଦକାରୀଙ୍କ ନାମରେ ଜେନାପୁର ଥାନା ପୋଲିସ ମାମଲା ରୁଜୁ କରିଥିବାର ନଜିର ରହିଛି। କିନ୍ତୁ ୫୦୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ବେଆଇନ ଖାଦାନ ଚାଲୁଥିଲେ ହେଁ ପଥର ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କ ନାମରେ ମାମଲା ରୁଜୁ ନଗଣ୍ୟ ହୋଇଛି। ପଥର ଚାପାରେ ୨୫ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଜୀବନ ଯାଇଛି। ହେଲେ ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ ରୂପ ଦେଇ କେତେକ ମାମଲାକୁ ରଫାଦଫା କରାଯାଇଛି। ତେବେ ଏଭଳି କଳାପଥର ଖାଦାନରୁ ବ୍ୟାପକ ଲୁଟ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ଗତ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ବିଧାନସଭାରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିବା ପରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଚେତା ପଶିଛି। ଇତିମଧ୍ୟରେ ସାଟେଲାଇଟ ମାପଚୁପ କରି ୪ ଜଣ ଲିଜ୍ଧାରୀଙ୍କ ନାମରେ ୧୦୫.୮୭ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଜରିମାନା ଆଦାୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ହୋଇଛି। ହେଲେ ଏଯାଏ ଟଙ୍କାଟିଏ ଅସୁଲ ହୋଇନାହିଁ। ପୂର୍ବରୁ ଏଭଳି ଜରିମାନା ଆଦାୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ତାହା କୋର୍ଟ କଚେରୀରେ ଫସି ରହିଛି। ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ କୋର୍ଟରେ ଆବଶ୍ୟକ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଦାଖଲ ହୋଇପାରୁ ନ ଥିବାରୁ ଲିଜ୍ଧାରୀମାନେ ଅନାୟାସରେ ଖସି ଯାଉଥିବା ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ସାଟେଲାଇଟ ମାପଚୁପ ମଧ୍ୟ ସେଭଳି ଭାବେ ଖସି ଯିବ ବୋଲି ଲୋକେ କହୁଛନ୍ତି।
ଏଠାରେ ବରଡା ଖାଦାନ ନମ୍ବର-୧କୁ ଉଦାହରଣ ଭାବେ ନିଆଯାଇପାରେ। ୨୦୧୭-୧୮ରେ ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଲେଙ୍କାକୁ ଏହି ଖାଦାନରୁ ୨ ଏକର ୫୦ ଡେସମିଲ ଅଞ୍ଚଳରୁ ବାର୍ଷିକ ୧୭୬୪ ଘନ ମିଟର(ପ୍ରାୟ୨୬୫୦ ଟନ) କଳାପଥର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାକୁ ମଞ୍ଜୁରୀ ମିଳିଥିଲା। ହେଲେ ପ୍ରାୟ ୭ ଏକର ଜମିରୁ ପୋଖରୀ ଭଳି ଖନନ କରି ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୩୦ ଲକ୍ଷ ଟନ୍ କଳାପଥର ଉତ୍ତୋଳନ ହୋଇଛି। ଅର୍ଥାତ୍ ଗତ ୫ ବର୍ଷରେ ପ୍ରାୟ ୧.୫୦ କୋଟି ଟନ କଳାପଥର ଏଠାରୁ ଉତ୍ତୋଳନ କରି ବିଭିନ୍ନ ଉନ୍ନୟନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲାଗିଛି ବୋଲି କେତେଜଣ ଲିଜ୍ଧାରୀ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ତେଣୁ ସାଟେଲାଇଟ ମାପଚୁପ ଏହି ମହାଦୁର୍ନୀତିକୁ ଧରି ପାରିବ କି ନାହିଁ ସେ ନେଇ କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ମାପଚୁପ କରୁଥିବା ସାଟେଲାଇଟ କମ୍ପାନୀକୁ ନିଜ ଅକ୍ତିଆରେ ନେବାକୁ ଉଦ୍ୟମ ହେଉଥିବା ଏଠାରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ଜୋର ଧରିଛି। ଏ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ଧର୍ମଶାଳା ତହସିଲଦାର ସ୍ବାଗତ ଦାସଙ୍କୁ ପଚାରିବାରେ ସେ କହିଛନ୍ତି, ବର୍ତ୍ତମାନ ସାଟେଲାଇଟରେ କେବଳ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଯାଉଛି। ଯେତେବେଳେ ମାପଚୁପ ହେବ ସେତେବେଳେ ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିବା କର୍ମଚାରୀ ଉପସ୍ଥିତ ରହିବେ। ଲିଜ୍ରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ଜମି ପରିମାଣ ଠାରୁ ଯଦି ଅଧିକ ଖନନ ହୋଇଛି, ସମସ୍ତ ଖନନ ଜମିର ମାପଚୁପ କରାଯିବ।