ଖବରକାଗଜ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ବିନା ଏକ ଆଧୁନିକ ସମାଜର କଥା ଚନ୍ତା କରାଯାଇ ନ ପାରେ। ଯାହାକୁ ଖୁବ୍ ଭଲଭାବେ ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି ଅନେକ ମଣିଷ। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାର ଦୈନିକ ଖବରକାଗଜ, ସପ୍ତାହିକ, ପାକ୍ଷିକ, ମାସିକ, ତୈୟମାସିକ, ଷାଣ୍ମାସିକ ଓ ବାର୍ଷିକ ପତ୍ରିକା ପଢିବା ସହ ସଂଗ୍ରହକରି ରଖିଥାନ୍ତି। ସେମିତି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିହେଲେ ବିକାଶ କୁମାର ଶତପଥୀ, ଯିଏକି ଏଇଥିପାଇଁ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନ ବୁଲି ପତ୍ରପତ୍ରିକା ସଂଗ୍ରହ କରିଛନ୍ତି। ବିକାଶଙ୍କ ଘର ହେଲା ଭଦ୍ରକ ଜିଲାର ବାସୁଦେବପୁରରେ। ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟରେ ସେ ଏମ୍.ଏ କରିଛନ୍ତି। ସେ କୁହନ୍ତି, ‘ଓଡ଼ିଶା ସଂଗ୍ରହାଳୟ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରବାଦପୁରୁଷ ଦାଶରଥି ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କୁ ଅନୁସରଣ କରି ୧୯୯୦ ମସିହାରୁ ଗ୍ରାମୀଣ ସଂସ୍କୃତି ଓ ଶିକ୍ଷାର ବିକାଶ ପାଇଁ ଗାଁ ଗାଁ ବୁଲି ବିଭିନ୍ନ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ସଂଗ୍ରହ କରିଛି ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ସହିତ ବିଭିନ୍ନ ପୁରାତନ ସାମଗ୍ରୀ। ବିଶେଷକରି ଛୋଟ ଛୋଟ ପିଲାଙ୍କ ହାତରୁ ମୋବାଇଲ ଅଭ୍ୟାସକୁ କମାଇବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଭଲ ବହିଟିଏ ଧରାଇବା ଅଭ୍ୟାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରଖିଛି। ଏଥିପାଇଁ ମୋ ଜେଜେଙ୍କ ନାମରେ ଗଢ଼ିଛି ଏକ ଏକ ପାଠାଗାର, ଯାହାର ନାଁ ହେଉଛି ‘ଲୋକନାଥ ପାଠାଗାର’। ନିଃଶୁଳ୍କ ପାଠକ ଭାବେ ବହୁ ଛାତ୍ରୀଛାତ୍ର ଓ ଜିଜ୍ଞାସୁ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହି ପାଠାଗାରରେ ପ୍ରତିଦିନ ଭିଡ଼ ଜମାଇଥାନ୍ତି। ପାଠାଗାରକୁ ଆକର୍ଷଣୀୟ କରିବା ପାଇଁ ୧୯୯୬ରେ ଏହାକୁ ସଂଗ୍ରହାଳୟର ରୂପ ଦେଇଛି। ପ୍ରାୟ ପଚାଶ ଜଣ ପିଲା ବସି ପଢ଼ିବା ଭଳି ଚେୟାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି। ଏଠାରେ ଦୁର୍ଲଭ ତାଳପତ୍ର ପୋଥିଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ବିଭିନ୍ନ ଡାକ ଟିକେଟ, ଦେଶ ବିଦେଶର ବହୁ ପୁରୁଣା ମୁଦ୍ରା, କେତେକ ସାମୁଦ୍ରିକ ଜୀବଙ୍କ ଅଙ୍ଗ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ।
ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନେ ବିନା ଅର୍ଥରେ ଦେଖିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇ ବେଶ୍ ଆନନ୍ଦିତ ହେଉଛନ୍ତି। ସଂଗ୍ରହାଳୟରେ ରହିଛି ତିରିଶ ହଜାରରୁ ଊଦ୍ଧର୍ବ ବହୁ ନୂଆ ଓ ପୁରୁଣା ମୂଲ୍ୟବାନ ପୁସ୍ତକ ଓ ପତ୍ରପତ୍ରିକ। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ତିନିଶହରୁ ଊଦ୍ଧର୍ବ ବିଭିନ୍ନ ଶିଶୁପତ୍ରିକା ଉପଲବ୍ଧ। ଜହ୍ନମାମୁଁ, ଟୁଉକୁମୁସି, ନନ୍ଦନକାନନ, ଶିଶୁଲେଖା, ମନପବନ, ମୀନାବଜାର, ସଂସାର, ବିଜ୍ଞାନ ଦିଗନ୍ତ, ଲୀଳାବତୀର ପୃଷ୍ଠା, ସୁନାଭଉଣୀ, ସରଗଶଶୀ, ବେଲୁନ୍ବାଲା, ସୁନାପିଲା, ରୂପା ଥାଳିଆ, ବାନରସେନା, କୁନିରାଇଜ, ଝୁମୁକା, ବାଇଚଢ଼େଇ, କିଶୋର ସ୍ବାକ୍ଷର, ଟୁଆଁଟୁଇଁ, ବାଘମାମୁଁ, ହଳଦୀ ବସନ୍ତ, ବିଲେଇନାନୀ, ପରୀରାଇଜ, କଣାମାମୁଁ, ପୁସିମାଉସୀ, ବଗ ବଗୁଲି, ବାଲିଘର, କଳାମାଣିକ, ଚଇତି ଚଢ଼େଇ, ସୁନା କହ୍ନେଇ, ଶିଶୁ ପ୍ରତିଭା, ପରଶମଣି, କାଗଜଡଙ୍ଗା, କୁନି କଥା ଏପରି ଅନେକ ପ୍ରକାଶିତ ଓ ଅପ୍ରକାଶିତ ଶିଶୁପତ୍ରିକା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଦିଆଯାଇଥାଏ। ଆଜିର ଶିଶୁ ଆସନ୍ତା କାଲିର ଭବିଷ୍ୟତ, ଏ ବିଷୟକୁ ଅନୁଭବ କରି ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ତ୍ରୈମାସିକ ଶିଶୁ କିଶୋର ପତ୍ରିକା ‘ବାଇଚଢ଼େଇ’ ସମ୍ପାଦନା କରୁଛି। ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଅବକାଶ ସମୟରେ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ଲମ୍ବା ଛୁଟି ପଡ଼ିଥିବାରୁ ବିଭିନ୍ନ କୋଚିଙ୍ଗ ସେଣ୍ଟର ଓ ଘର ଘର ବୁଲି ପିଲାମାନଙ୍କ ହାତରୁ ମୋବାଇଲ ଛଡ଼ାଇ ମନଲାଖି ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ଧରାଇବାର ଅଭିନବ ପ୍ରୟାସ କରିଥାଏ। କେବଳ ଭଦ୍ରକ ନୁହେଁ, ବାଲେଶ୍ୱର, ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଓ ଯାଜପୁର ଜିଲାର ଏକାଧିକ ଘରୋଇ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନକୁ ଯାଇ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଏହାବାଦ୍ ମୋ ନିଜର ଗୁଜରାଣ ମେଣ୍ଟାଇବା ପାଇଁ ଆମ କୌଳିକ ବୃତ୍ତିକୁ ଆଦରି ବୈଦିକ କର୍ମକାଣ୍ଡରେ ନିଜକୁ ସାମିଲ କରିଛି। ଆମ ସଂସ୍କୃତିରୁ ହଜି ଯାଉଥିବା ବହୁ ପୁରାତନ ଓ ବିରଳ ସାମଗ୍ରୀଗୁଡ଼ିକୁ ଏଠାରେ ସାଇତି ରଖିବା ଅଭିଯାନ ଚାଲୁରହିଛି।