୩ ଗୁଣା ବଢ଼ିଛି ଡିଜିଟାଲ ଆରେଷ୍ଟ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୧୩ା୩ (ପି.ଟି./ଏଜେନ୍ସି)ସମୟକ୍ରମେ ଅପରାଧର ପରିଭାଷା ବଦଳିବାରେ ଲାଗିଛି। ଅପରାଧୀମାନେ ଲୋକଙ୍କୁ ଠକିବା ପାଇଁ ନୂଆ ନୂଆ ଉପାୟ ଆପଣାଉଛନ୍ତି। ସମ୍ପ୍ରତି ସ୍କୁଲ ପିଲାଙ୍କଠାରୁ ନେଇ ଗୃହିଣୀ, ସରକାରୀ ଚାକିରିଆ ଓ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ମୋବାଇଲ ଫୋନ୍‌ ଓ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍‌ ଉପରେ ଏଭଳି ନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇଗଲେଣି, ଯେମିତି ଏହାକୁ ବାଦ୍‌ଦେଲେ ଜୀବନଚର୍ଯ୍ୟା ନିରର୍ଥକ ହୋଇଯିବ। ଅନ୍‌ଲାଇନ୍‌ ଉପକରଣ ଓ ସେବା ଉପରେ କ୍ରମବର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଣୁ ନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ସାଇବର ଅପରାଧୀମାନେ ଏହାକୁ ଲୁଟ୍‌ର ମାଧ୍ୟମ କରିଦେଇଛନ୍ତି। ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ସତର୍କତା ବୃଦ୍ଧି ସକାଶେ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ୟୁଜର୍ସ ସେତେଟା ସଚେତନ ହୋଇପାରୁ ନାହାନ୍ତି। ପରିଣାମସ୍ବରୂପ ସାଇବର ଅପରାଧୀ ସେମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଜାଲରେ ଫସାଇ ବିପୁଳ ଅର୍ଥ ଲୁଟ୍‌ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେଉଛନ୍ତି। ୨୦୨୨ରୁ ୨୦୨୪ ମଧ୍ୟରେ ଏଭଳି ଅପରାଧ ମାମଲା ସଂଖ୍ୟା ୩ ଗୁଣା ବଢ଼ିଛି। ଏପରି କି ଲୁଟ୍‌ ଅର୍ଥର ପରିମାଣ ୨୧ ଗୁଣା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବା ସରକାରୀ ସୂତ୍ରରୁ ପ୍ରକାଶ। ରାଜ୍ୟ ସଭାରେ ସ୍ବରାଷ୍ଟ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ବନ୍ଦୀ ସଞ୍ଜୟ କୁମାର ଏକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଇ ନ୍ୟାଶନାଲ ସାଇବରକ୍ରାଇମ୍‌ ରିପୋର୍ଟିଂ ପୋର୍ଟାଲ (ଏନ୍‌ସିଆର୍‌ପି) ଓ୍ବେବ୍‌ସାଇଟ୍‌ରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ତଥ୍ୟର ଅବତାରଣା କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି, ଗତ ୨ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସାଇବର ଅପରାଧ ୩ ଗୁଣା ବଢ଼ିଛି। ୨୦୨୨ରେ ଏଭଳି ୩୯,୯୨୫ ମାମଲା ରୁଜୁ ହୋଇଥିବାବେଳେ ୯୧.୧୪ କୋଟି ଟଙ୍କା ଠକେଇ ହୋଇଥିଲା। ୨୦୨୪ରେ ଏହା ୧,୨୩,୬୭୨କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ଠକେଇ ଟଙ୍କାର ପରିମାଣ ୨୧ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧିପାଇ ୧୯,୩୫.୫୧ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚତ୍ଥିଲା। ୨୦୨୫ର ପ୍ରଥମ ୨ ମାସ ଭିତରେ ୧୭,୭୧୮ ମାମଲା ରୁଜୁ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଫେବୃଆରୀ ୨୮ ସୁଦ୍ଧା ସାଇବର ଅପରାଧୀ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ୨୧୦.୨୧ କୋଟି ଟଙ୍କା ଲୁଟ୍‌ କରିଛନ୍ତି।

ଏହି ପୋର୍ଟାଲରେ ସାଇବରକ୍ରାଇମ୍‌ ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକ ରିପୋର୍ଟ କରାଯାଉଛି। ସେଗୁଡ଼ିକୁ ମାମଲାରେ ପରବର୍ତ୍ତିତ କରି ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନିଆଯାଉଛି। ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ଆଇନ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନକାରୀ ଏଜେନ୍ସିଗୁଡ଼ିକ ଆଇନାନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନେଉଥିବା ବିଷୟ ସଞ୍ଜୟ କୁମାର ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି। ସ୍ବରାଷ୍ଟ୍ର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିବା ଇଣ୍ଡିଆନ୍‌ ସାଇବର କ୍ରାଇମ୍‌ କୋ-ଅର୍ଡିନେଶନ୍‌ ସେଣ୍ଟର (୧୪ସି) ତତ୍ପରତା ସହ ୩,୯୬୨ ସ୍କାଇପ୍‌ ଆଇଡି ଏବଂ ୮୩,୬୮୮ ହ୍ବାଟ୍ସଆପ୍‌ ଆକାଉଣ୍ଟ ଚିହ୍ନଟ କରି ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ଲକ୍‌ କରିଛି। ଏହି ଆଇଡି ଏବଂ ଆକାଉଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକୁ ଡିଜିଟାଲ ଆରେଷ୍ଟ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଥିଲା ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି। ଅଦ୍ୟାବଧି ୧୩.୩୬ ଲକ୍ଷ ଅଭିଯୋଗ ଉପରେ ୪,୩୮୬ କୋଟିରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଟଙ୍କା ଫେରାଇ ଅଣାଯାଇପାରିଛି। ଅନ୍‌ଲାଇନ୍‌ ସାଇବର ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ ପାଇଁ ଟୋଲ୍‌-ଫ୍ରି ହେଲ୍ପଲାଇନ୍‌ ନମ୍ବର ୧୯୩୦ ଜାରି କରାଯାଇଛି। ଅନ୍‌ଲାଇନ୍‌ ଠକେଇର ଶିକାର ହେଉଥିବା ଲୋକେ ଏଥିରେ ନିଜ ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ କରିପାରିବେ ବୋଲି ଉଚ୍ଚ ସଦନରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି।

ଡିଜିଟାଲ ଆରେଷ୍ଟ: ଏକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ
ବାସ୍ତବରେ ‘ଡିଜିଟାଲ ଆରେଷ୍ଟ’ ବୋଲି କିଛି ନାହିଁ। ଲୋକଙ୍କୁ ଲୁଟିବା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ମନଗଢ଼ା ଶବ୍ଦ। ସାଇବର ଅପରାଧୀମାନେ ଲୋକଙ୍କ ଦୁର୍ବଳତା, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଡେଟା, ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ବିଷୟ କିମ୍ବା ଏପରି କୌଣସି ସୂଚନା ହାତେଇବାରେ ସକ୍ଷମ ହେଲେ ତାହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଶିକାର ଯୋଜନା କରିଥାଆନ୍ତି। ସେମାନେ ଫୋନ୍‌ କଲ୍‌ କରି ‘ତୁମ ପିଲା ବଳାତ୍କାର କରିଛି, ତାକୁ ଆମେ ଆରେଷ୍ଟ କରିଛୁ। ଏତିକି ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଦେଲେ କୋର୍ଟ ଚାଲାଣ ନ କରି ଛାଡ଼ିଦେବୁ’ କହି ରାନ୍‌ସମ୍‌ ଦାବି କରନ୍ତି। ଘର ଲୋକେ ଭୟ ଓ ଲଜ୍ଜାରେ ଅନ୍‌ଲାଇନ୍‌ରେ ଟଙ୍କା ପଇଠ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି। ଏପରି କି କ୍ଲୋନ୍‌ କରାଯାଇଥିବା ପିଲାର ଭଏସ୍‌ ମଧ୍ୟ ଶୁଣାଇଥାନ୍ତି। ପରେ ପିଲା ଘରକୁ ଫେରିଲେ ସେମାନେ ଜାଣିପାରନ୍ତି ଯେ, ଏହା ‘ଡିଜିଟାଲ ଆରେଷ୍ଟ’ ଥିଲା। ମିଛଟାରେ ସେମାନେ ଠକେଇରେ ପଡ଼ିଲେ। ସାଇବର ଅପରାଧୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଓ କାରିଗରି ବିଜ୍ଞାନ ଅଗ୍ରଗତିର ଦୁରୁପଯୋଗ କିଭଳି ଭାବେ କରାଯାଉଛି, ଏହା ହେଉଛି ତା’ର ଏକ ନମୁନା। ଏଭଳି ଅନେକ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ରହିଛି, ଯେଉଁଠି ଫ୍ରଡ୍‌ଷ୍ଟରମାନେ ବୋମାଇଲ ଫୋନ୍‌ ବିଶେଷକରି ଭିଡିଓ କଲିଂ ଜରିଆରେ ଲୋକଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରୁ ବିପୁଳ ଅର୍ଥ ଲୁଟିବାରେ ସଫଳ ହେଉଛନ୍ତି। ଏଭଳି ଠକଙ୍କ ଜାଲରେ ନ ପଡ଼ିବା ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଏକାଧିକ ଥର ସତର୍କ କରାଇଛନ୍ତି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସ୍ବରାଷ୍ଟ୍ର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମଧ୍ୟ ଏ ଦିଗରେ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛି। ତଥାପି ପ୍ରବର୍ତ୍ତନକାରୀ ଏଜେନ୍ସିଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଛି।