ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ତାଲିକାରେ ଛତୁ ବା ମସ୍ରୁମ୍ର ସ୍ଥାନ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର। ଭୋଜିଭାତ, ପାର୍ଟି, ଫଙ୍କସନ୍ରେ ଖାଇବା ଥାଳିରେ ପ୍ରଥମେ ଖୋଜା ପଡ଼ିଥାଏ ସ୍ବାଦିଷ୍ଠ ଛତୁ ବ୍ୟଞ୍ଜନ। ତେବେ ପୂର୍ବ ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ମେଘାଳୟର ବାଉଁଶ ବଣରେ ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଛତୁର ସନ୍ଧାନ କରିଛନ୍ତି ବିଶେଷଜ୍ଞ । ରାତିରେ ଏହି ଛତୁରୁ ବାଇଗଣି ରଙ୍ଗର ଆଲୋକ ବିଚ୍ଛୁରିତ ହୁଏ, ଯାହା ବେଶ୍ ଆକର୍ଷଣୀୟ। ଖାସ୍ ଏହି କାରଣରୁ ସ୍ଥାନୀୟ ବାସିନ୍ଦା ଏହାକୁ ‘ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ମସ୍ରୁମ୍’ ନାମରେ ନାମିତ କରିଛନ୍ତି।
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଫାଇଭର, ମିନେରାଲ ସମେତ ୧୨ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଉପାଦେୟ ଖଣିଜରେ ଭରପୂର ଛତୁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟପକ୍ଷେ ବେଶ୍ ଉପାଦେୟ। ହେଲେ ମେଘାଳୟରେ ଠାବ କରାଯାଇଥିବା ‘ଲାଇଟ୍ ଏମିଟିଂ ମସ୍ରୁମ୍’କୁ ନେଇ ଏବେ ଚର୍ଚ୍ଚା ଜୋର୍ ଧରିଛି। ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହାର ନାମ ଦେଇଛନ୍ତି ‘ରୋରିଡୋମାଇସେସ୍ ଫାଇଲୋଷ୍ଟେଚିଡିସ୍’। ମେଘାଳୟର ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲରେ ଫଙ୍ଗଲ ବାୟୋଡାଇଭର୍ସିଟି ଉପରେ ଗବେଷଣା ଚାଲିଥିବାବେଳେ ଏଭଳି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଛତୁ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ନଜରକୁ ଆସିଥିଲା। ଦିନରେ ସାଧାରଣ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଏହି ଛତୁର ରଙ୍ଗ ରାତି ହେଲେ ବଦଳିଯାଏ। ସେଥିରୁ ନୀଳ, ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ମିଶ୍ରିତ ରଶ୍ମି ବାହାରିଥାଏ, ଯାହା ଚକ୍ଚକ୍ କରେ। ଜଣେ ଦୂରରୁ ଦେଖିଲେ ଏହାକୁ ସହଜରେ ଚିହ୍ନି ପାରିବ। ଚାଇନିଜ୍ ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ଏବଂ ଆସାମର ଏକ ଏନ୍ଜିଓର ମିଳିତ ସହଯୋଗରେ ଚାଲିଥିବା ଅଭିଯାନରେ ଜଇନ୍ତିଆ ଏବଂ ଖାସି ଜଙ୍ଗଲରୁ ଏହି ପ୍ରଜାତିର ଛତୁ ଠାବ କରାଯାଇଛି।
ଦୀର୍ଘ ୧୫ବର୍ଷ ଧରି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଜାତିର ଛତୁ ଉପରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିବା ଫଟୋଗ୍ରାଫର ତଥା ଉକ୍ତ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଦଳର ସଦସ୍ୟ ଷ୍ଟିଫେନ୍ ଏକ୍ସଫୋର୍ଡ କହିଛନ୍ତି, ମେଘାଳୟରେ ଏଭଳି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଛତୁ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା ହେଉଥିଲା। ତେବେ ଏହାକୁ ଠାବ କରିବା ଏତେ ସହଜ ନ ଥିଲା। ଏଥିଲାଗି ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ସହାୟତା ନିଆଯାଇଥିଲା। ସେମାନଙ୍କ ସୂଚନା ଆଧାରରେ ଜଙ୍ଗଲରେ ଖୋଜାଖୋଜି କରିବା ପରେ ଏହି ଛତୁ ମିଳିଥିଲା।
ଅଧ୍ୟୟନରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିବା ବୈଜ୍ଞାନିକ ସାମନ୍ଥା କରୁଣାରତ୍ନ କହିଛନ୍ତି, ସାରା ପୃଥିବୀରୁ ୯୬ ପ୍ରଜାତିର ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ମସ୍ରୁମ୍ ଠାବ ହୋଇସାରିଥିଲା। ମେଘାଳୟରୁ ଚିହ୍ନଟ ଏହି ପ୍ରଜାତିର ଛତୁ ୯୭ତମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଛି। ସାଧାରଣତଃ ସାମୁଦ୍ରିକ ଜଳବାୟୁରେ ଏହି ଛତୁ ଭଲ ବଢ଼ିପାରନ୍ତି। ପାହାଡ଼ ପର୍ବତରେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଅନେକ ପ୍ରଜାତି ରହିଛି। ଛତୁରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅନୁଯାୟୀ ଏଥିରୁ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ଆଲୋକ ବାହାରିଥାଏ। ମେଘାଳୟରୁ ମିଳିଥିବା ଛତୁ ସାଧାରଣତଃ ବାଉଁଶ ବୁଦା ମୂଳରେ ଫୁଟିଥାଏ। ଏଥିରୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଧରଣର ଏନ୍ଜାଇମ୍ ନିର୍ଗତ ହୋଇଥାଏ। ଅକ୍ସିଜେନ ସହ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପରେ ସେଥିରୁ ରଙ୍ଗବେରଙ୍ଗ ଆଲୋକ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ। ହାରାହାରି ୨୧ ଡିଗ୍ରୀରୁ ୨୭ ଡିଗ୍ରୀ ତାପମାତ୍ରା ଏଥିଲାଗି ଉତ୍କୃଷ୍ଟ। ମେଘାଳୟ, କେରଳ, ଗୋଆରେ ବର୍ଷା ଦିନେ ଏହି ଛତୁ ପ୍ରଚୁର ମାତ୍ରାରେ ଫୁଟିଥାଏ, ଯାହା ସହ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳବାସୀ ବେଶ୍ ପରିଚିତ।