ପୁରୀ ଅଫିସ,୧୭।୫:ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପରିକ୍ରମା ପ୍ରକଳ୍ପ ଅଧୀନରେ ପୁରୀ ଏମାର ମଠ ପରିସର ଖନନ ବେଳେ ଭଗ୍ନ ସିଂହମୂର୍ତ୍ତି ମିଳିଛି। ପରିତ୍ୟକ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ଖନନସ୍ଥଳୀରେ ଦୁଇଖଣ୍ଡ ହୋଇ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁରାତନ ସିଂହ ମୂର୍ତ୍ତି ପଡ଼ିରହିଛି। ତେବେ ଏହା ଗୋଟିଏ ସିଂହ ମୂର୍ତ୍ତିର ଅଂଶ ଅଥବା ଦୁଇଟି ପୃଥକ୍ ସିଂହମୂର୍ତ୍ତି ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇପାରି ନାହିଁ। ପ୍ରକଳ୍ପ ସ୍ଥଳୀରୁ ପୁରାତନ କାରୁକାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ ମୂର୍ତ୍ତି ମିଳିବାପରେ ସାଧାରଣରେ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ପ୍ରକଳ୍ପ ପୂର୍ବରୁ ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ପେନିଟ୍ରେଟିଂ ରାଡାର୍ ସର୍ଭେ (ଜିପିଆର୍ଏସ୍) ହୋଇ ନ ଥିବା ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେଉଛି। କାରଣ, ଜିପିଆର୍ଏସ୍ ହୋଇଥିଲେ ଏଭଳି ସ୍ଥିତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳି ନ ଥା’ନ୍ତା ବୋଲି ଆଇନଜୀବୀ, ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଏବଂ ଜଗନ୍ନାଥପ୍ରେମୀମାନେ ମତ ପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି।
ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପରିକ୍ରମା ପ୍ରକଳ୍ପ ବିବାଦ ମାମଲାରେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ସଂସ୍ଥା (ଏଏସ୍ଆଇ) ହାଇକୋର୍ଟରେ ସତ୍ୟପାଠ ଦାଖଲ ବେଳେ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଅନୁମତି ନ ଥିବା ସହ ଜିପିଆର୍ଏସ୍ ହୋଇ ନ ଥିବା ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଥିଲା। ଏହାସତ୍ତ୍ୱେ ଖନନ ଜାରି ରହିଛି। ନିୟମତଃ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ବ ଓ ଐତିହାସିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ବହନ କରୁଥିବା ଐତିହ୍ୟସ୍ଥଳରେ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ସ୍ଥାନର ମାଟି ତଳେ କିଛି ଐତିହ୍ୟ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ଅଛି କି ନାହିଁ, ତାହା ଜାଣିବା ପାଇଁ ଜିପିଆର୍ଏସ୍ ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ। ହେଲେ ପରିକ୍ରମା ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ପୂର୍ବରୁ ଜିପିଆର୍ଏସ୍ କରାଯାଇନାହିଁ। ସମ୍ପ୍ରତି ସିଂହମୂର୍ତ୍ତି ମିଳିବା ଘଟଣା ତାହାକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରୁଛି। ଜିପିଆର୍ଏସ୍ ହୋଇଥିଲେ ଆହୁରି ଅନେକ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ମିଳିଥାଆନ୍ତା, ଯାହାର ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇପାରିଥାନ୍ତା। ମାତ୍ର ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବେଆଇନ ଭାବେ ଖନନ କରି ଐତିହ୍ୟ କୀର୍ତ୍ତିରାଜିକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଛନ୍ତି। ମାଟି ତଳେ ଥିବା କୀର୍ତ୍ତିରାଜିକୁ ନଷ୍ଟ କରିବା ଅଧିକାର ସରକାରଙ୍କ ନାହିଁ ବୋଲି ଆଇନଜୀବୀ ଶରତ ରାୟଗୁରୁ କହିଛନ୍ତି। ଅନୁରୂପ କଥା କହିଛନ୍ତି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ସେନା ଆବାହକ ପ୍ରିୟଦର୍ଶନ ପଟ୍ଟନାୟକ। ସେ କହିଛନ୍ତି, ଟାଟା କମ୍ପାନୀ ଏବଂ ଓବିସିସି ଖନନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି। ମାତ୍ର ଏହି ସଂସ୍ଥାର କୀର୍ତ୍ତରାଜି ଓ ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ସମ୍ପର୍କରେ ଜ୍ଞାନ ନାହିଁ। ଯାହାଫଳରେ ଖନନ ବେଳେ କେଉଁ ଦିଗ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଦରକାର ତାହା ଜାଣିପାରିନାହାନ୍ତି। ଜିପିଆର୍ଏସ୍ ସର୍ଭେ ହୋଇ ନ ଥିବାରୁ ଏବେ ଗୋଟିଏ ମୂର୍ତ୍ତି ମିଳିଛି। ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଆହୁରି ଅନେକ ମୂର୍ତ୍ତି ବାହାରିପାରେ। ଏଏସ୍ଆଇ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦାୟିତ୍ୱହୀନ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବାବେଳେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ ନ କରି ଏବେ ନୀରବ ରହିଛି। ଏହି ନୀରବତାର କାରଣ କ’ଣ ବୋଲି ପ୍ରିୟଦର୍ଶନ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି। ସେହିପରି ଏମାର ମଠ କାନ୍ଥରେ ଥିବା ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାରେ ପ୍ରଶାସନ ବିଫଳ ହୋଇଛି। ଏମାର ମଠ କାନ୍ଥରେ ଥିବା ରାମାଭିଷେକ ମୂର୍ତ୍ତିର ଗୋଟିଏ ଅଂଶ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଛି। ଏହି ମଠ ପଛପାର୍ଶ୍ୱ କାନ୍ଥରେ ଥିବା ଅନେକ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ମଧ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହୋଇଛି। ଖନନ ବେଳେ କୀର୍ତ୍ତିରାଜିକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବା ଦିଗରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଥିଲେ ଅନେକ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ନଷ୍ଟ ହେବାରୁ ବର୍ତ୍ତିଯାଇଥାନ୍ତା। ସେହିପରି ଏଏସ୍ଆଇ ନିଜ ସତ୍ୟପାଠରେ ଦୁଇଟି ସିଂହମୂର୍ତ୍ତି ଖନନରୁ ମିଳିଥିବା କହିଥିଲା। ତେବେ ସଂପ୍ରତି ମିଳିଥିବା ମୂର୍ତ୍ତି ନୂଆ ଅଥବା ଏଏସ୍ଆଇ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିବା ମୂର୍ତ୍ତି, ତାହା ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରାଯାଇନାହିଁ। ମୂର୍ତ୍ତି ସଂରକ୍ଷଣ ଦିଗରେ ଏଏସ୍ଆଇ କାହିଁକି ଧ୍ୟାନ ଦେଲା ନାହିଁ ତାହାକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି। ମଠର ଐତିହ୍ୟ ଓ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା ଜରୁରୀ ଥିଲା। ଏଏସ୍ଆଇ ଅନୁବନ୍ଧିତ ସଂସ୍ଥା ହୋଇଥିବାରୁ ଠିକ ଭାବେ ମୂର୍ତ୍ତି ଯାଞ୍ଚ ଓ ପରଖ କରି ଖନନ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା ବୋଲି ସାଧାରଣରେ ମତପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଉକ୍ତ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଓଡ଼ିଶା ସେତୁ ଓ ନିର୍ମାଣ ନିଗମ (ଓବିସିସି) ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ଏ ନେଇ ପଚରାଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମିଳିପାରିନାହିଁ।