ନାରୀ ସମାଜ ଓ ଅସମାନତା

ଭାରତରେ ୨୦୨୧ ତୁଳନାରେ ମହିଳାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଆପରାଧିକ ମାମଲା ୪ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ମାମଲା (୩୧.୪ ପ୍ରତିଶତ) ସ୍ବାମୀ କିମ୍ବା ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଯାତନା ସହ ଜଡ଼ିତ। ଦିଲ୍ଲୀ ଏବେ ବି ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ଅସୁରକ୍ଷିତ ସହର, ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରତିଦିନ ହାରାହାରି ତିନୋଟି ବଳାତ୍କାର ମାମଲା ସାମ୍ନାକୁ ଆସୁଛି, ଯାହା ଦେଶର ୧୯ଟି ପ୍ରମୁଖ ସହରରେ ମହିଳାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ହେଉଥିବା ଅପରାଧର ୨୯ ପ୍ରତିଶତ। ଏହା ନିକଟରେ ପ୍ରକାଶିତ ନ୍ୟାଶନାଲ କ୍ରାଇମ୍‌ ରେକର୍ଡ ବ୍ୟୁରୋ(ଏନ୍‌ସିଆର୍‌ବି) ରିପୋର୍ଟର ତଥ୍ୟ। ଏହି ରିପୋର୍ଟରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ମହିଳା ଏବେ ବି ହିଂସାର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି। ୨୦୧୫ରୁ ୨୦୧୮ ମଧ୍ୟରେ ହରିୟାଣାରେ ମହିଳାମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଅପରାଧ ଅଭିଯୋଗ ଆଣିଥିବା ୪ ଲକ୍ଷ ଏଫ୍‌ଆଇଆର୍‌କୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରି ନିକଟରେ କରାଯାଇଥିବା ଅନ୍ୟ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ଆମର ଆପରାଧିକ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ଭେଦଭାବ ରହିଛି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ପୋଲିସ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି, ତଦନ୍ତ ଓ ଶୁଣାଣି ସମୟରେ ସାଧାରଣତଃ ମହିଳା ଅଭିଯୋଗକାରୀଙ୍କୁ ଭଲ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ, ପୋଲିସ ସେମାନଙ୍କୁ ଗମ୍ଭୀରତାର ସହ ନେଉନାହିଁ ଏବଂ ବେଳେବେଳେ କୋର୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅବହେଳା ମଧ୍ୟ କରିଥାଏ। ୨୦୧୦ର ଏକ ମାମଲାରେ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ ମହିଳାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଆକ୍ରମଣ ଓ ହିଂସାର ଅଧିକାଂଶ ମାମଲା କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଭିଯୋଗ ଆଧାରରେ ଦାଏର କରିଛନ୍ତି। ବିଚାରକୁ ନିଅନ୍ତୁ, ଏନ୍‌ସିଆର୍‌ବି ରିପୋର୍ଟରେ କେବଳ ପଞ୍ଜୀକୃତ ମାମଲା ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି, ଏହା ପ୍ରକୃତ ସଂଖ୍ୟା ନୁହେଁ, କୌଣସି ନା କୌଣସି କାରଣରୁ ଅନେକ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇ ନ ଥିବା ମାମଲା ରହିଛି। ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ସାଥୀଜନିତ ହିଂସା ଭାରତରେ ଏକ ସାଧାରଣ କଥା। ଜାତୀୟ ପରିବାର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସର୍ବେକ୍ଷଣ, ୨୦୧୯-୨୧ ଅନୁସାରେ ପ୍ରାୟ ୩୧.୫ ପ୍ରତିଶତ ମହିଳା ୧୫ ବର୍ଷ ବୟସ ପରେ ଶାରୀରିକ କିମ୍ବା ଯୌନ ହିଂସାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି।
ଅନେକ ମହିଳା ଥାନାରେ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରନ୍ତି ନାହିଁ କିମ୍ବା ସାମାଜିକ ପ୍ରତିଶୋଧ, କଳଙ୍କ, ଥାନାରେ ଅନୁଚିତ ବ୍ୟବହାରର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବା ଏବଂ ନିର୍ଯାତିତ ନ୍ୟାୟିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭୟରେ ସେମାନଙ୍କୁ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବାକୁ ଚାପ ପକାଯାଉଛି। ଜାତୀୟ ପରିବାର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଶାରୀରିକ କିମ୍ବା ଯୌନ ହିଂସା ମାମଲାରେ ମାତ୍ର ୫.୨ ପ୍ରତିଶତ ପୀଡ଼ିତା ପୋଲିସର ସହାୟତା ଲୋଡିଥାନ୍ତି। ଏପରି କି ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ କର୍ନାଟକ ଭଳି ଉଚ୍ଚ ସାକ୍ଷରତା ହାର ଥିବା ରାଜ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ମହିଳାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅପରାଧ ରିପୋର୍ଟିଂ ହାର କମ୍‌, ଯାହା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ସାକ୍ଷରତା ସହିତ ଏହାର କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ। ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ୧୦ ପ୍ରତିଶତରୁ କମ୍‌ ମହିଳା ହିଂସା ବିରୋଧରେ ପୋଲିସର ସହାୟତା ଲୋଡ଼ିଥାନ୍ତି।
ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ରହିଛି। ଅନେକ ଆଇନ ବିଶେଷଜ୍ଞ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଏହାକୁ ସ୍ବଚ୍ଛ କରିବା ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ପ୍ରମାଣର ବ୍ୟବହାର, ତଦନ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ବିଡୋଗ୍ରାଫି, ଠିକ୍‌ ସମୟରେ ଚାର୍ଜଶିଟ ଦାଖଲ କରିବା ସହ ପୀଡ଼ିତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଇଛି। ନିକଟରେ ହୋଇଥିବା ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି , ପୀଡ଼ିତାଙ୍କୁ ଅଧିକ ସହାନୁଭୂତି ଏବଂ ସମ୍ବେଦନଶୀଳତାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି କାରଣ ସେମାନେ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଚାଲୁଥିବା ଅଦାଲତ ମାମଲାରେ ପ୍ରତିଦିନ ଅପମାନିତ ହୁଅନ୍ତି। ଏହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଭିଯୁକ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ। ୨୦୨୨ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଦାଲତରେ ପାଖାପାଖି ୫ କୋଟି ମାମଲା ବିଚାରାଧୀନ ଥିଲା। ଅନେକ ମାମଲାରେ ତଦନ୍ତ ଓ ଶୁଣାଣି ସମୟରେ ସାକ୍ଷୀମାନେ ମୁହଁ ଫେରାଇ ନେଉଛନ୍ତି ବୋଲି ଜଣେ ଆଇନ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଦୁଃଖପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ପୀଡିତା ବାଧ୍ୟ ହୋଇ କୋର୍ଟ ବାହାରେ ବସବାସ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି କାରଣରୁ ଆମ ଦେଶରେ ଅପରାଧୀଙ୍କ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହାର ବହୁତ କମ୍‌ ରହିଛି। ୨୦୨୧ରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହାର ମାତ୍ର ୨୬.୫ ପ୍ରତିଶତ ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୦ରେ ଏହା ୨୯.୮ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ୧୯୯୩ରେ ଜାତିସଂଘ ମହିଳାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ହିଂସା ଉଚ୍ଛେଦ ସଂକ୍ରାନ୍ତ ଘୋଷଣାନାମାରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା ଯେ ପାରମ୍ପରିକ ଭାବେ ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସନ୍ତୁଳନ ଥିବା ସମାଜରେ ଏଭଳି ଅପରାଧ ଘଟୁଛି।
ଡ୍ରଗ୍ସ ଏବଂ ଅପରାଧ ଉପରେ ଜାତିସଂଘ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଅନୁଯାୟୀ, ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପୁରୁଷଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିକଳ୍ପିତ ଆପରାଧିକ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କମ୍‌ କିନ୍ତୁ ପୀଡ଼ିତା ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଅତ୍ୟଧିକ। ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରାୟ ୩୦ ପ୍ରତିଶତ ମହିଳା କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ଜୀବନରେ ଅତିକମ୍‌ରେ ଥରେ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ସାଥୀ କିମ୍ବା ଅଣସାଥୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶାରୀରିକ କିମ୍ବା ଯୌନ ହିଂସାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛନ୍ତି। ଦେଶ ଓ ବିଦେଶରେ ଘରୋଇ ହିଂସା ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୌନ ନିର୍ଯାତନା ବିରୋଧରେ ଆଇନ ପାରିତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମହିଳା ଓ ବାଳିକାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ହେଉଥିବା ଅପରାଧ ସମାଜ ଓ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସେମାନଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଉପରେ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି। ଏହି କାରଣରୁ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧.୫ ଟ୍ରିଲିୟନ ଡଲାର କ୍ଷତି ସହୁଛି।
ଅନେକ ଦେଶ ସେମାନଙ୍କ ଜିଡିପିର ୧.୨ରୁ ୩.୭ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି ସହିଥାନ୍ତି। ଗବେଷଣାରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଭାରତରେ ଜଣେ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ସାଥୀଙ୍କ ହିଂସାତ୍ମକ ଘଟଣା ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କୁ ହାରାହାରି ପାଞ୍ଚ ଦିନ ପାଇଁ କାମକୁ ଯିବାକୁ ବାରଣ କରିଥାଏ। ଯେହେତୁ ଭାରତ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବିକାଶ କରୁଛି, ଶ୍ରମ ବଜାରରେ ମହିଳାଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ କେବଳ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିବା ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ, ସଚ୍ଚୋଟତାର ସହ ଏହାକୁ ପାଳନ କରିବା ମଧ୍ୟ ଜରୁରୀ।

  • ପ୍ରଣତି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ମିଶ୍ର
    ନୟାଗଡ଼, ମୋ: ୯୪୩୭୬୪୨୯୪୭