ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡର ଦେଓଘରଠାରେ ମୋ ଜନ୍ମ। ଆମେ ଦୁଇ ଭାଇଭଉଣୀ ଭିତରେ ମୁଁ ହେଲି ସାନ। ବାପା ଜଣେ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ସାଙ୍ଗକୁ ଭଲ ଭାୟୋଲିନ୍ ମଧ୍ୟ ବଜାଇପାରୁଥିଲେ। ବଡ଼ ଭଉଣୀ ବି ଜଣେ ସିତାର ବାଦିକା ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ବାହାଘର ପରେ ଘରେ ସେମିତି ସିତାର ଥୁଆ ହୋଇଥିବାର ଦେଖି ବାପା ମୋତେ ସିତାର ଶିଖାଇବାକୁ ଚିନ୍ତା କଲେ। ସେତେବେଳକୁ ମୋତେ ମାତ୍ର ୮/୯ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥାଏ। କୋଲକାତାର ଲୋକପ୍ରିୟ ତବଲା ବାଦକ କରାମତ୍ ତୁଲା ଖାଁଙ୍କର ଥିବା କରାମତ୍ ସଙ୍ଗୀତାଳୟର ଜଣେ ଗୁରୁ ପଣ୍ଡିତ ଦିଲ୍ଲୀପ ଚୌଧୁରୀ ମୋତେ ପ୍ରଥମେ ସିତାର ଶିଖାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ପାଖରେ ମୁଁ ପାଖାପାଖି ୮ ବର୍ଷ ସିତାର ଶିକ୍ଷା ନେଇଥିଲି। ସିତାର ଶିକ୍ଷା ସାଙ୍ଗକୁ ପାଠପଢ଼ା ବି ଚାଲିଥାଏ। ମଝିରେ ମଝିରେ ଗୁରୁଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଇ ସିତାର ପରିବେଷଣ ମଧ୍ୟ କରୁଥାଏ। ଥରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ରେ ସିତାର ପରିବେଷଣ କରି ମୋତେ ୩୦ ଟଙ୍କା ପାରିଶ୍ରମିକ ମିଳିଥିଲା। ଗୁରୁଜୀ ଆଣି ସେ ଟଙ୍କାକୁ ବାପାଙ୍କ ହାତରେ ଦେଇ ଯାଇଥିଲେ, ଯାହା କି ଥିଲା ମୋ ଜୀବନର ପ୍ରଥମ ରୋଜଗାର। ଏମିତି ସମୟ ଗଡ଼ି ଚାଲିଲା। ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କରି ବାପାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାରେ ମୁଁ ଯୁକ୍ତ ଦୁଇ ବିଜ୍ଞାନ ପଢ଼ିଲି। କାରଣ ବାପା ଯେହେତୁ ଜଣେ ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ ତେଣୁ ସେ ଚାହୁଁଥିଲେ ମୁଁ ବି ପାଠପଢ଼ି ବିଜ୍ଞାନ ଶିକ୍ଷକ ଅବା ଅଧ୍ୟାପକଟିଏ ହୁଏ। କିନ୍ତୁ ସତ କହିବାକୁ ଗଲେ ମୋର ସେତେ ଭଲ ପାଠ ହେଉ ନ ଥିଲା। ଗଣିତ ହେଉ କି ଫିଜିକ୍ସ, କେମେଷ୍ଟ୍ରି ଅବା ବାୟୋଲୋଜି ମୋ ମୁଣ୍ଡରେ ଆଦୌ ପଶୁ ନ ଥିଲା। ବହୁ କଷ୍ଟରେ ଯୁକ୍ତ ଦୁଇରେ ସେକେଣ୍ଡ ଡିଭିଜନ୍ ହେବାରୁ ବାପାଙ୍କୁ ବୁଝାଇଲି, ମୋ ଦ୍ୱାରା ବିଜ୍ଞାନ ପଢ଼ା ହେବନି। ବାପା ମୋ କଥା ବୁଝିଲେ ଆଉ କହିଲେ ଠିକ୍ ଅଛି, ତୁ ଯୁକ୍ତ ତିନିରେ କଳା ବିଭାଗରେ ପଢ଼େ, ତା’ପରେ ସିତାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ତୋ କ୍ୟାରିୟର୍ ଗଢ଼ିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା। ସେୟା ହିଁ ହେଲା। ଯୁକ୍ତ ତିନି ସରିବା ପରେ ୧୯୯୩ରେ ମୁଁ ଦିଲ୍ଲୀସ୍ଥିତ ଶ୍ରୀରାମ ଭାରତୀୟ କଳା କେନ୍ଦ୍ରରେ ନାଁ ଲେଖାଇଲି। ସେଠାରେ ସିତାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ତିନି ବର୍ଷ ସାର୍ଟିଫିକେଟ୍ କୋର୍ସ, ଦୁଇ ବର୍ଷ ଡିପ୍ଲୋମା ଆଉ ଦୁଇ ବର୍ଷ ପି.ଜି. ଡିପ୍ଲୋମା କୋର୍ସ କଲି। ସେଠାରେ ମୋର ପ୍ରିୟ ଗୁରୁ ଥିଲେ ପଣ୍ଡିତ ବିଶ୍ୱଜିତ୍ ରାୟ ଚୌଧୁରୀ। ସେ ମୋତେ ସିତାର ଶିକ୍ଷା ସାଙ୍ଗକୁ ବିଭିନ୍ନ ଷ୍ଟେଜ୍ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ ତଥା ରେକର୍ଡିଂରେ ସିତାର ପରିବେଷଣ କରିବାକୁ ଅନେକ ସୁଯୋଗ ଦେଉଥିଲେ; ଯଦ୍ଦ୍ବାରା ସେଥିରୁ ମୋର କିଛି କିଛି ରୋଜଗାର ହୋଇଯାଉଥିଲା। ତା’ସହିତ ପି.ଜି. ଡିପ୍ଲୋମା ପଢ଼ା ସମୟରେ ମୋତେ ପ୍ରତିମାସ ଦୁଇ ହଜାର ଟଙ୍କା ଲେଖାଏ ନ୍ୟାଶନାଲ୍ ସ୍କଲାର୍ଶିପ୍ ବି ମିଳିଲା। ଏସବୁ ଗୁରୁ ପଣ୍ଡିତ ବିଶ୍ୱଜିତ୍ଙ୍କ ପାଇଁ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥିବାରୁ ଖୁସିରେ ମୁଁ ତାଙ୍କୁ କିଛି ଦେବାକୁ ଚିନ୍ତା କରିବାରୁ ସେ ଆଦୌ ରାଜି ହେଲେ ନାହିଁ। ବରଂ ମୋତେ ଆହୁରି ଉନ୍ନତି କରିବା ପାଇଁ ସେ ଆଶୀର୍ବାଦ କଲେ। ତାଙ୍କରି ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ମୁଁ ୨୦୧୧ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦିଲ୍ଲୀରେ ରହି ଅନେକ ଷ୍ଟେଜ୍ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ କରିବା ସହ ରେକର୍ଡିଂ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲି। ତା’ସହିତ ସ୍ଥାନୀୟ ଦୁଇଟି ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ମୁଁ ସିତାର ଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ଚାକିରି କରି ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସିତାର ଟ୍ରେନିଂ ମଧ୍ୟ ଦେଉଥିଲି। ସେହିପରି ଶ୍ରୀରାମ ଭାରତୀୟ କଳା କେନ୍ଦ୍ର ତରଫରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଦଶହରାରୁ ଦୀପାବଳି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାମଲୀଳାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥାଏ। ଏହା ହେଉଛି ଅଢ଼େଇ ଘଣ୍ଟାର ଏକ ଶୋ। ପ୍ରତିଦିନ ଏହା ପରିବେଷଣ ହୋଇଥାଏ। ଏହାର ଲାଇଭ୍ ରେକର୍ଡିଂ ମଧ୍ୟ ହୁଏ। ଗୁରୁଜୀଙ୍କ ଯୋଗୁ ଏହି ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ରେ ମୋତେ ଥରେ ସିତାର ବଜାଇବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା। ଆଉ ମୋର ସିତାର ବଜାଇବା ଶୈଳୀଟି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଏତେ ଭଲ ଲାଗିଥିଲା ଯେ, ଆଜିଯାଏ ବି ମୋର ସିତାର ବଜାଇବାର ରେକର୍ଡିଂ ସେଠାରେ ରାମଲୀଳାରେ ବାଜୁଥିବାର ଶୁଣିବାକୁ ମିଳୁଛି, ଯାହା ମୋ ପାଇଁ ଏକ ଖୁସିର କଥା। ତେବେ ୨୦୧୧ ପରେ କୋଲକାତା ଯାଇ କରାମତ୍ ସଙ୍ଗୀତାଳୟରେ ରିୟାଜ୍ କରିବା ସହ ସେଠାରେ ପିଲାଙ୍କୁ ଟ୍ରେନିଂ ବି ଦେଉଥିଲି। ତା’ସହିତ ଷ୍ଟେଜ୍ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ୍ ଓ ରେକର୍ଡିଂ କାମ ବି ମୋର ଚାଲିଥିଲା। ସବୁକିଛି ଠିକ୍ଠାକ୍ ଥିଲା। ହେଲେ କରୋନା ମହାମାରୀ ଯୋଗୁ ଏବେ ସବୁ କାମ ମୋର ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି। ତଥାପି ସାହସ କମିନି କି ଧୈର୍ଯ୍ୟହରା ହୋଇନି। ଭଗବାନଙ୍କ ଉପରେ ପୂରା ଭରସା ରହିଛି। ସେ ଚାହିଁଲେ ପରିସ୍ଥିତିରେ ପୁଣି ସୁଧାର ଆସିବ ଆଉ ମୋର କାମ ପୁଣିଥରେ ଆରମ୍ଭ ହେବ। ତେବେ ବର୍ତ୍ତମାନ ମୁଁ ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳସ୍ଥିତ ସତ୍ୟବାଦୀ ସଙ୍ଗୀତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ରହି ୨/୩ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଆଜ୍ କରିବାର ଯୋଜନା ରଖିଛି।
-ଅମ୍ବ୍ରିତା