କେନ୍ଦୁଝର,୨୭ା୧୧(ନରେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ)-ପୁରାତନ ଯୁଗରେ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ହେଉଥିଲା। କିନ୍ତୁ ତାକୁ ବିକିବାକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନ ଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପହଞ୍ଚତ୍ଥିବାବେଳେ ଲୋକେ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଡିଜିଟାଲଇଜେସନକୁ ଅନୁସରଣ କରୁଛନ୍ତି। ଘରେ ବସି ଅନଲାଇନ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ସବୁ ଜିନିଷ କିଣାକିଣି କରିପାରୁଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲାର ତେଲକୋଇ ବ୍ଲକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏବେ ବି ପୁରାତନ ଅଦଳବଦଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି।
ଏଠାରେ ବହୁ ଚାଷୀ ଅଭାବୀ ଧାନ ବିକ୍ରିର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି । କେଉଁଠି ଧାନ ବିକି ଠିକ ସମୟରେ ପଇସା ପାଉନାହାନ୍ତି ତ କେଉଁଠି ଧାନ ବିକି ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ମୂଲ୍ୟ ପାଇ ପାରୁନାହାନ୍ତି। ଏଭଳି ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ତେଲକୋଇ ବ୍ଲକ ଅଞ୍ଚଳର ଚାଷୀମାନେ ଧାନ ବିକିବା ପାଇଁ ଭିନ୍ନ ତଥା ପାରମ୍ପରିକ ଅଦଳବଦଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆପଣାଇଛନ୍ତି। ତେଲକୋଇ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାହାର ଅଞ୍ଚଳରୁ ଆସୁଥିବା ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀ ଭ୍ୟାନରେ ପନିପରିବା, ଗ୍ରସେରୀ, ମୁଢି, ଆଳୁ, ପିଆଜ ଆଣି ସେସବୁ ବଦଳରେ ଧାନ କିଣିନେଉଛନ୍ତି।
ଅନୁଗୋଳ ଜିଲା ଛେଣ୍ଡିପଦା ଗ୍ରାମର ବ୍ୟବସାୟୀ ରମେଶ ସାମଲଙ୍କ ଭ୍ରାମ୍ୟମାଣ ଦୋକାନ। ସେ କହିବାନୁଯାୟୀ ଏଭଳି ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳକୁ ଯାଇ ପନିପରିବା ତଥା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ, ମୁଢି ଚୁଡ଼ା ଆଦି ବିକିଥାନ୍ତି ା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଟଙ୍କା ପଇସାର ଅଭାବ ଥିବାରୁ ସେସବୁର ମୂଲ୍ୟ ବାବଦକୁ ଟଙ୍କା ପଇସା ବଦଳରେ ଧାନ ଦେଇଥାନ୍ତି ା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଲୋକେ ସେମାନଙ୍କ ବଳକା ଧାନକୁ ବଦଳାଇ ସୁବିଧାରେ ଘର ପାଖରେ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକୀୟ ସାମଗ୍ରୀ ପାଇ ଖୁସି ହୋଇଥାନ୍ତି। ରମେଶଙ୍କ ଭଳି ବହୁ ଛୋଟ ଛୋଟ ବ୍ୟବସାୟୀ ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ରାମ ତଥା ସାପ୍ତାହିକ ହାଟ ବୁଲି ଧାନ/ଚାଉଳ ବଦଳରେ ବାସନ କୁସନ, ତେଲଲୁଣ ଆଦି ଅଦଳବଦଳ କରି ନେଇଥାନ୍ତି। ପଇସା ବଦଳରେ ଧାନ ଦେଉ ା ଏଣୁ ସୁବିଧାରେ ଓ ପାଖରେ ସବୁ କିଛି ମିଳୁଛି। ଫଳରେ ଏହି ଅଦଳବଦଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଫଳପ୍ରଦ ହେଉଛି ବୋଲି ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକ କୁହନ୍ତି ା
ଏଠାରେ ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ତେଲକୋଇ ବ୍ଲକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଧାନ ଚାଷ ଭଲ ହୋଇଥାଏ। ଲୋକମାନେ ଚାଷ କରି ଜୀବିକା ନିର୍ବାହ କରିଥାନ୍ତି ା କିନ୍ତୁ ଅନେକ ସମୟରେ ପାଖରେ ଧାନ କ୍ରୟ କେନ୍ଦ୍ର ନ ଥିବାରୁ ଧାନ ବିକି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ା ଧାନ ବିକ୍ରୟ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଯାଇ ଧାନ ବିକିବା ସମୟ ସାପେକ୍ଷ ଓ ବ୍ୟୟ ବହୁଳ ହୋଇଥାଏ। ସେଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥାନ୍ତି ା ସେହିପରି ଧାନ ବିକିଲେ ପରିବାର ଚଳିବ ା ଏଣୁ ଆବଶ୍ୟକତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସମୟରେ ଠିକ ସମୟରେ ଧାନ ପଇସା ମିଳେ ନାହିଁ ା ଏଣୁ ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଧାନ ବଦଳରେ ଘର ପାଖରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଜରୁରୀ ସାମଗ୍ରୀ ପାଇବା ସୁବିଧା ଜନକ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ଚାଷୀ ମାନେ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରନ୍ତି। କେବଳ ତେଲକୋଇ ନୁହେଁ କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲାର ବିଭିନ୍ନ ସାପ୍ତାହିକ ହାଟ ମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ଏଭଳି ପାରମ୍ପରିକ ଅଦଳ ବଦଳ ବ୍ୟବସାୟ ଚାଲେ। ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଏହି ପ୍ରଥା ହଜିବାକୁ ବସିଥିବାବେଳେ କେତେକ ଆଦିବାସୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଶେଷ କରି ଗରିବ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକମାନେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ଛାଡିପାରି ନାହାନ୍ତି।