ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୬।୯ : ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସମୟରେ ଏହା କିଙ୍ଗସୱେ ଭାବରେ ନିଜ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ୧୯୨୦ ମସିହାରେ, ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଏଡୱିନ ଲୁଟିନ୍ସ ଏବଂ ହର୍ବର୍ଟ ବେକର ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ଦିଲ୍ଲୀର ଆଇକନିକ ରାଜପଥ ଯାହା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭବନରୁ ଇଣ୍ଡିଆ ଗେଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲମ୍ବିିଛି ଏହାକୁ ଆଉ ରାଜପଥ କୁହାଯିବ ନାହିଁ, କାରଣ ଏହାର ନାମ ଏବେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପଥ ହେବ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଏହି ସଂଶୋଧିତ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଭିଷ୍ଟା ଆଭେନ୍ୟୁକୁ ଗୁରୁବାର, ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୭ରେ ଲୋକାର୍ପିତ କରିବେ। ଏହି ରାସ୍ତାଟି ବୃହତ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭିସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପର ଏକ ଅଂଶ। ଏହା ଅଧୀନରେ ଏକ ନୂତନ ତ୍ରିକୋଣୀୟ ସଂସଦ ଭବନ, କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସଚିବାଳୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନେକ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ପୁନଃର୍ନିମାଣ କରାଯାଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏହି ତିନି କିଲୋମିଟର ଦୂରତା ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶ ନୁହେଁ। ଏହାର ନିଜସ୍ବ ଇତିହାସ ଅଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ୧୦୦ ବର୍ଷ ପରେ ଏଥିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣାଯାଇଛି ଏବଂ ଏହାର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଛି। କିଙ୍ଗସ୍ ଓ୍ବେରୁ ରାଜପଥ, ଏବଂ ଏବେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପଥ। ଏହା ପଛରେ ରହିଛି ବଡ଼ କାହାଣୀ।
କିଙ୍ଗସୱେ
ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସମୟରେ ଏହି ତିନି କିଲୋମିଟର ଅଂଶକୁ କିଙ୍ଗସୱେ କୁହାଯାଉଥିଲା। ୧୯୨୦ ରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା ସ୍ଥପତି ଏଡୱିନ ଲୁଟିନ୍ସ ଏବଂ ହର୍ବର୍ଟ ବେକରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହାର ଡିଜାଇନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ରାଇସିନା ହିଲ୍ସରେ ଅବସ୍ଥିତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭବନରୁ ବିଜୟ ଚୌକ ଏବଂ ଇଣ୍ଡିଆ ଗେଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବ୍ୟାପିଛି। ଏହି ରାସ୍ତାର ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ବିଶାଳ ଲନ, କେନାଲ ଏବଂ ଧାଡି ଧାଡି ଗଛ ଅଛି। ୧୯୧୧ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ତାଙ୍କର ରାଜଧାନୀ କୋଲକାତା, ଯାହାକୁ ପୂର୍ବରୁ କଲିକତା କୁହାଯାଉଥିଲା, ତାହାକୁ ଦିଲ୍ଲୀକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ।
ଫଳସ୍ବରୂପ, ସରକାର ତାଙ୍କର ପ୍ରଶାସନିକ ରାଜଧାନୀ ଭାବରେ ଦିଲ୍ଲୀର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଲୁଟିନ୍ସ ଏହାକୁ ଏକ ଆଧୁନିକ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସହରର ଧାରଣା ଉପରେ ମଡେଲ କରିଥିଲେ, ତେଣୁ ରାଜକୀୟ ସମାରୋହର ଅଞ୍ଚଳ ଭାବରେ ଏହା ଲଣ୍ଡନର କିଙ୍ଗସୱେ ସହିତ ସମାନ ଥିଲା। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ୧୯୦୫ ମସିହାରେ ଜର୍ଜ ଭି ଙ୍କ ପିତା ଏଡୱାର୍ଡ ସପ୍ତମଙ୍କ ସମ୍ମାନାର୍ଥେ ଏଠାରେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ରାସ୍ତା ମଧ୍ୟ ର୍ନିମାଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଦିଲ୍ଲୀର କିଙ୍ଗସୱେ ଭାଇସ ରେଗାଲ ପ୍ୟାଲେସ ସହରର ଏକ ସୁନ୍ଦର ଦୃଶ୍ୟ ଦେଇଥାଏ । ବ୍ରିଟିଶ ସମୟରେ ଏହା ଭାଇସରାୟଙ୍କ ଘର ଭାବରେ ପରିଚିତ ଥିଲା ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭବନ କୁହାଯାଉଛି। ଭାରତର ରାଜା ଜର୍ଜ ଭି ସମ୍ମାନରେ ଏହି ରାସ୍ତାର ନାମ କିଙ୍ଗସୱେ ରଖାଯାଇଥିଲା। ୧୯୧୧ରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀ ଆସିଥିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କ ରାଜଧାନୀ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ।
ରାଜପଥ
ଭାରତର ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ କିଙ୍ଗସୱେ ରାସ୍ତାର ଇଂରାଜୀ ନାମ ହିନ୍ଦୀରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେଲା ଏବଂ ଏହାର ନାମ ହିନ୍ଦୀରେ ରାଜପଥ ରଖାଗଲା। ଏହି ମାର୍ଗର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇ ନଥିଲା, କେବଳ ଏହାର ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ହିନ୍ଦୀରେ ରାଜପଥର ଅର୍ଥ ରାଜାଙ୍କ ମାର୍ଗରୁ ନିଆଯାଇଛି। ଗତ ୭୫ ବର୍ଷ ଧରି, ଏହା ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ପ୍ୟାରେଡର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା। ଯାହା ପ୍ରତିବର୍ଷ ୨୬ ଜାନୁଆରୀରେ ଏଠାରେ ହୋଇଥାଏ। ଗୃହ ଓ ନଗର ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୧ ଅନୁଯାୟୀ, ସ୍ବାଧୀନତା ପରେ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଭିଷ୍ଟା ଆଭେନ୍ୟୁରେ କିଛି ଉନ୍ନତି କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ଏଠାରେ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି । ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ନୂତନ ଧାଡି ଧାଡି ଗଛ ଏଠାରେ ପୁଣି ରୋପଣ କରାଯାଇଥିଲା। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ରାସ୍ତା ରଫି ଅହମ୍ମଦ କିଦୱାଇ ମାର୍ଗ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ ରେ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ତାଙ୍କ ସମ୍ବୋଧନ ସମୟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଔପନିବେଶିକ ମାନସିକତା ସହ ଜଡିତ ସମସ୍ତ ଚିହ୍ନକୁ ହଟାଇବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ଏହି ଅଭିଯାନରେ ରାଜପଥରୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ଉପନିବେଶ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୮ରେ ଶେଷ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଗୋଟିଏ ଦିନ ପରେ, ଗ୍ରାଣ୍ଡ କାନପି ଏଠାରୁ ହଟାଯିବ। ଏଥିରେ ଜର୍ଜ ଭିଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥିର ଭାବରେ ଠିଆ ହୋଇଥିଲେ। ଏଠାରେ ନେତାଜୀ ସୁଭାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷଙ୍କ ୨୮ ଫୁଟର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରାଯିବ।
କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପଥ
ଏବେ ଏହା କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପଥ ଭାବେ ନାମିତ ହୋଇଛି। ଫଳରେ ରାଜପଥରୁ ଔପନିବେଶିକତାର ଚିହ୍ନ ହଟିଛି।