ଆଧୁନିକ ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନରେ ହୋମିଓପ୍ୟାଥିକର ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି। ଅନେକ ପ୍ରକାର ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ଏହାଦ୍ୱାରା କରାଯାଇପାରୁଛି। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ୧୦ ତାରିଖକୁ ‘ବିଶ୍ୱ ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଦିବସ’ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏହି ଦିବସର ଥିମ୍ ରହିଛି-‘ହୋମିଓପରିବାର, ସର୍ବଜନ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ’। ଉକ୍ତ ଦିବସ ପାଳନର ଏକ ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଏହି ଶୁଭ ଦିନରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ୍ ଫେଡରିକ୍ ସାମୁଏଲ୍ ହାନିମ୍ୟାନ୍ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଚିକିତ୍ସାରେ ତାଙ୍କର ଭୂମିକା କ’ଣ ଥିଲା ତାହା କହିବା ଅନାବଶ୍ୟକ। କାରଣ ଏହି ଚିକିତ୍ସାକୁ ଆହୁରି ଲୋକାଦୃତ କରିବାରେ ତାଙ୍କର ଭୂମିକା ସବୁବେଳେ ସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇ ରହିବ। ହାନିମ୍ୟାନ୍ଙ୍କର ଏଭଳି ଅବଦାନ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ‘ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଚିକିତ୍ସାର ଜନକ’ ଭାବରେ ଅଭିହିତ କରାଯାଇଥାଏ। ଜର୍ମାନୀର ଏହି ହୋମିଓପ୍ୟାଥିର ସ୍ରଷ୍ଟା ୧୭୫୫ ଏପ୍ରିଲ ୧୦ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏଭଳି ଚିକିତ୍ସାକୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରାଇବାରେ ତାଙ୍କର ଭୂମିକାକୁ ସର୍ବାଗ୍ରେ ସ୍ମରଣ କରାଯାଇଥାଏ। ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ମନେପକାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ତାଙ୍କ ଜନ୍ମ ଦିନକୁ ‘ବିଶ୍ୱ ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଦିବସ’ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଇଆସୁଅଛି। ୨୦୦୫ ଏପ୍ରିଲ ୧୦ ତାରିଖରେ ପ୍ରଥମ ‘ବିଶ୍ୱ ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଦିବସ’ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା।
ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଏଭଳି ଏକ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଚିକିତ୍ସା ପଦ୍ଧତି, ଯାହାକି ରୋଗୀର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ଏବଂ ଲକ୍ଷଣକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଯାଇଥାଏ। ଏଥିରେ ରୋଗୀର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଚିକିତ୍ସା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ। ରୋଗୀ ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଚିକିତ୍ସାକୁ ଶତ ପ୍ରତିଶତ ଭରସା କରି ଯଦି ଚିକିତ୍ସିତ ହୁଏ ତେବେ ସେଥିରୁ ସୁଫଳ ମିଳିଥାଏ। କାରଣ ଯେକୌଣସି ଚିକିତ୍ସାରେ ରୋଗୀର ବିଶ୍ୱାସ ହେଉଛି ବଡ଼ କଥା। ଏହି ଚିକିତ୍ସାରେ ରୋଗୀର ରୋଗପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଭାବ ଅକ୍ଷମତା କିମ୍ବା ଅସମାନତାକୁ ରୋଗର ପ୍ରାରମ୍ଭ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ତା’ପରେ ରୋଗୀର ରୋଗପ୍ରତିରୋଧକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପାୟରେ ସକ୍ଷମ କରି ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଔଷଧ ମାଧ୍ୟମରେ ରୋଗର ମୂଳୋତ୍ପାଟନ କରାଯାଇଥାଏ।
ଏହି ଚିକିତ୍ସା ପଦ୍ଧତି ସରଳ, ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାବିହୀନ ଏବଂ ସ୍ବଳ୍ପ ବ୍ୟୟଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ୮୦ରୁ ଅଧିକ ଦେଶରେ ବହୁଳ ଭାବରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇପାରିଛି। ବିଶ୍ୱ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ସଂସ୍ଥା (ଓ୍ବାଲର୍ଡ ହେଲ୍ଥ ଅର୍ଗାନାଇଜେଶନ) ଦୃଷ୍ଟିରେ ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଏକ ଉତ୍ତମ ବିକଳ୍ପ (ଅଲଟରନେଟିଭ) ଏବଂ ସାହାଯ୍ୟକାରୀ (କମ୍ପ୍ଲିମେଣ୍ଟାରି) ଚିକିତ୍ସା ପଦ୍ଧତି। ସାଧାରଣ ପେଟ ରୋଗ, ଶିଶୁ ରୋଗ, ଶ୍ୱାସଜନିତ ରୋଗ, କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ଚର୍ମରୋଗ, ଅସ୍ଥି ରୋଗ, ସ୍ନାୟୁ ରୋଗ, ମାନସିକ ରୋଗ, ଅନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଜୀବନଶୈଳୀଜନିତ ରୋଗ (ଡାଇବେଟିସ୍, ରକ୍ତଚାପ, ମେଦବୃଦ୍ଧି ଇତ୍ୟାଦି) ବ୍ୟତୀତ ଦୁରାସାଧ୍ୟ ଜେନେଟିନ୍ ତ୍ରୁଟିଜନିତ ସମସ୍ୟାର ଉପଯୁକ୍ତ ଓ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଫଳାଫଳ ପାଇଁ ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ବେଶ୍ ଲୋକପ୍ରିୟତା ହାସଲ କରିଛି।
ହୋମିଓପ୍ୟାଥି ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅନୁସନ୍ଧାନମୂଳକ ଗବେଷଣା ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ଜାରି ଥିବା ସ୍ଥଳେ ଭାରତ ସରକାର ହୋମିଓପ୍ୟାଥିକୁ ଆୟୁଷ ସିଷ୍ଟମ ଅଫ୍ ଅଲ୍ଟରନେଟିଭ ମେଡିସିନ୍ରେ ଅନ୍ତର୍ଗତ କରି ୨୦୦୫ ମସିହାରୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଇଆସୁଛନ୍ତି।
-ଡା. ସୁକାନ୍ତି ସୁଚରିତା ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ
ଅଧ୍ୟାପିକା, ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ହୋମିଓପ୍ୟାଥିକ ମେଡିକାଲ କଲେଜ ଆଣ୍ଡ ହସ୍ପିଟାଲ, ବ୍ରହ୍ମପୁର