କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଅଫିସ, ୧୭ା୧୨:ଭିତରକନିକା ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ବନ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଗୁରୁବାରଠାରୁ ଡଲଫିନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଗଣନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ୪ ବର୍ଷର ଡଲଫିନ୍ ସଂଖ୍ୟାର ବିଶ୍ଳେଷଣ କଲେ ଏମାନଙ୍କ ବୃଦ୍ଧିକୁ ନେଇ ଆଶଙ୍କା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। କ୍ରମାଗତ ଭାବେ କମ୍ ହୋଇ ଚାଲିଥିବା ଡଲଫିନ ୨୦୨୧ ଜାନୁୟାରୀ ଗଣନାରେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପରିବେଶବିତ୍ଙ୍କୁ ଚକିତ କରିଥିଲା। ସେହିପରି ୨୦୨୦ ନଭେମ୍ବରରେ କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲାର ଗୋବରୀ ନଦୀରେ ପ୍ଲାଟାନିଷ୍ଟା ପ୍ରଜାତିର ଡଲଫିନ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଥିଲା। ଜିଲାର ଗୋବରୀ ନଦୀରେ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନେ ନଦୀଭିତ୍ତିକ ଡଲଫିନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେବ ବୋଲି ଆଶା ପ୍ରକଟ କରିଛନ୍ତି।
ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ପରିବେଶବିତ୍ ହେମନ୍ତ କୁମାର ରାଉତ, ଅଶୋକ କୁମାର ସ୍ବାଇଁ, ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ, ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦ ଜେନା ପ୍ରମୁଖ କୁହନ୍ତି, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ଜିଲାରେ ଥିବା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଭିତରକନିକାର ଜୈବ ବିବିଧତା ପ୍ରାଣୀ ଜଗତକୁ ସର୍ବଦା ଆକର୍ଷିତ କରିଛି। ଏଠାରେ ୩ ପ୍ରକାର କୁମ୍ଭୀର ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି। ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ବୃକ୍ଷ ରାଜି ବ୍ୟତୀତ ବିରଳ ଅଲିଭ ରିଡ୍ଲେ କଇଁଛ, ଲୁଣା କୁମ୍ଭୀର, ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ସହ ଡଲଫିନ୍ଙ୍କ ଆସର ବିଶ୍ୱର ପ୍ରକୃତିପ୍ରେମୀକୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଥାଏ। ଡଲଫିନଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ପରିବେଶ ଓ ଖାଦ୍ୟ ଥିବାରୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରତି ସେମାନେ ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇଥାନ୍ତି। ତେବେ କିଛିବର୍ଷ ଧରି ସାମୁଦ୍ରିକ କଟକଣା ପ୍ରତି ଅବହେଳା ହେଉଛି। ଫଳରେ ଦେଶୀ, ବିଦେଶୀ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ବାସସ୍ଥଳ ବାରମ୍ବାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଉଛି। ୨୦୧୫ରେ ଏହି ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଡଲଫିନ୍ଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଗଣନା ହୋଇଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ ଇରାୱାଡି, ବଟଲନୋଜ, ସାଉସା ଚିନେସିସ, ସାଉସା ପ୍ଲମ୍ବେରା, ପାଣ୍ଟ୍ରୋପିକାଲ, ଫିନଲେସ୍ ପ୍ରଜାତିର ୨୭୦ ଡଲଫିନ୍ ସମୁଦ୍ର ତଟର ୧୦ କି.ମି. ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଇଥିଲେ। ୨୦୧୬ ଓ ୨୦୧୭ରେ ଏମାନଙ୍କର ଗଣନା ହୋଇ ନ ଥିଲା। ୨୦୧୮ରେ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୩୦୭ରେ ପହଞ୍ଚତ୍ ଥିଲା। ତେବେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଚିଙ୍ଗୁଡି ଘେରିର ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି, କଟକଣା ସତ୍ତ୍ୱେ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀଙ୍କ ଅବାଧ ପ୍ରବେଶ ଡଲଫିନ୍ଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ କରିଛି। ୨୦୧୯ରେ ଏମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୧୬ ଥିବାବେଳେ ୨୦୨୦ରେ ଜାନୁୟାରୀରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୬୨କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା। ଏହିବର୍ଷ ହମ୍ପବ୍ୟାକ ଡଲଫିନଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳି ନ ଥିଲା। ତେବେ ୨୦୨୧ ଜାନୁୟାରୀ ଗଣନା ସମୟରେ ଡଲଫିନ୍ଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୩୪୨ ହୋଇଥିବା ବନ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ସୂଚନା ମିଳିଥିଲା। ଗତ ୪ ବର୍ଷରେ ୮ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଡଲଫିନ୍ଙ୍କ ମୃତଦେହ ସମୁଦ୍ର ତଟରୁ କ୍ଷତବିକ୍ଷତ ଅବସ୍ଥାରେ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଛି। ଟ୍ରଲର ମାଡ଼ ଯୋଗୁ ଏମାନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଜାଣିବାକୁ ମିଳିଛି। ଅପରପକ୍ଷରେ ୨୦୨୦ରେ ଗୋବରୀ ନଦୀରୁ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଥିବା ପ୍ଲାଟାନିଷ୍ଟା ଗଞ୍ଜେଟିକା ପ୍ରଜାତିର ଡଲଫିନ ସାଧାରଣରେ ମଧୁର ଜଳରେ ବସବାସ କରିଥାନ୍ତି ା ପୂର୍ବ ଭାରତରେ ଏହି ପ୍ରଜାତିର ଡଲଫିନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭିତରକନିକା ଆଖପାଖ ନଦୀରେ ପ୍ରଥମଥର ପାଇଁ ଦେଖାଦେଇଥିଲା। ସ୍ଥାନୀୟ ନଦୀରେ ଏମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେଉଥିବା ନେଇ ଆଶା ସଞ୍ଚାର କରିଥିବା ସେମାନେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଡିଏଫ୍ଓ ଡ. ଯଜ୍ଞଦତ୍ତ ପତିଙ୍କୁ ପଚାରିବାରୁ ଭିତରକନିକା ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ଡଲଫିନ୍ଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଓ ପରିବେଶ ଅଛି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।